Korteks - bu oldingi miyaning bir qismi bo'lib, u ongli fikrlash jarayonlarini, shu jumladan, ijro etuvchi funksiyalarni ta'minlaydi

Download 223,5 Kb.
bet	6/26
Sana	09.10.2024
Hajmi	223,5 Kb.
	#274262

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 26

Bog'liq
Rivojlanish 4-mavzu

Korteks ichidagi ixtisoslashuv yonalishlari
(Pinel va Dehaene, 2009). Chap yarim shar - korteksning chap tomoni bo`lib, ong qolli odamlarda ketma-ket fikrlash va tahlil qilishga masuldir.

Korteks - bu oldingi miyaning bir qismi bo'lib, u ongli fikrlash jarayonlarini, shu jumladan, ijro etuvchi funksiyalarni ta'minlaydi.

Ijro etuvchi funksiyalar - bu yuqori miya tuzilmalari tomonidan amalga oshirilgan maqsadli va maqsadga yo'naltirilgan intellektual jarayonlar (masalan, rejalashtirish, qaror qabul qilish).

Differensiatsiya prinsipiga muvofiq korteksning turli qismlari o'ziga xos funksiyalarni ishlab chiqadi, biz hozir ularni ko'rib chiqamiz.
Korteks ichidagi ixtisoslashuv yo'nalishlari
Korteks ikki yarim sharlarga bo'linadi. O'ng qo'lli odamlarda chap yarim shar tananing o'ng tomonini boshqaradi, o'ng yarim shar esa chap tomonini boshqaradi. Ko'pgina odamlarda chap yarim shar sharhlashda, nutqni tushunishda, o'qishda, yozishda, matematik muammolarni hal qilishda va kompyuterni dasturlashda bo'lgani kabi ma'lumotlarni tahlil qilishda, tarkibiy qismlarga bo'linishda va voqealar ketma-ketligini ajratishda ustunlik qiladi. Chap qo'llar ko'pincha teskari naqshlarga ega bo'lib, tahlilda o'ng yarim sharning hukmronligi va chap yarim sharning sintezga ko'proq aloqasi bor. Ko'rinishidan, miyaning rivojlanishiga rahbarlik qiluvchi ko'plab genlarning ba'zilari prenatal rivojlanish paytida assimetrik tarzda ifodalanadi va miyaning har ikki tomonida hosil bo'ladigan turli xil sxemalarni boshqaradi (Pinel va Dehaene, 2009).

Chap yarim shar - korteksning chap tomoni bo`lib, o'ng qo'lli odamlarda ketma-ket fikrlash va tahlil qilishga mas'uldir.
O'ng yarim shar - korteksning o'ng tomoni bo`lib, bir vaqtning o'zida qayta ishlash va sintez qilish uchun javobgardir.

Alohida ixtisoslashganiga qaramay ikki yarim sharlar doimiy aloqada bo'lib, birlashtiruvchi neyronlarning qalin to'plami orqali ma'lumot almashadilar. Shuning uchun ikkala yarim shar ham deyarli har doim birga ishlaydi. Masalan, o'ng yarim sharda murakkab hissiyotlar, masalan, o'rta maktabni bitirganida odamlar boshdan kechiradigan aralash tuyg'ular paydo bo'lishi mumkin, chap yarim shar esa bu hissiyotlarni yetkazish uchun kerakli so'zlarni izlaydi.

Download 223,5 Kb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 26

Download 223,5 Kb.