Mavzu: Stol tennisi o`yinining kelib chiqish va rivojlanish tarixi.
Reja:
1. Stol tennisi haqida ma’lumot va uning rivojlanish tarixi
2. O’zbekistonda stol tennisi rivojlanish tarixi
3. Stol tennisi sporti bo’yicha eng mashhur sportchilar
Stol tennisi tarixi
Stol tennisi tarixi o’n to’qqizinchi asr Angliyada boshlangan, bu yopiq maydonda tennis o’ynash uchun bir usul. Avval boshida kitoblar hamak kabi ishlatilgan va qo’llari bilan to’pni yoki yon tomondan qopqoqni urgan.
Ushbu faoliyatning tobora kengayib borayotgani bilan o’yinchoq kompaniyasi g’oyani oldilar va o’ynash uchun yog’och racklarni ishlab chiqdilar. Ular shovqinni ko’paytirdilar va shuning uchun “ping pong” deb nomlandi.
Keyinchalik J.Jaques ismli ingliz kompaniyasi tovar belgisini ro’yxatdan o’tkazdi va u yerdan boshqa ishlab chiqaruvchilar stol tennisi deb atashdi.
Vaqt o’tishi bilan jihozlar o’zgarib, sportning ommaviyligi butun dunyoda tobora ortib bormoqda. Hozirgi vaqtda kamida taxminan 300 million odam o’yin-kulgi shaklida ping pongni o’ynaydi.
1988dan beri Stol tennisi Olimpiya sporti bo’lib, Seulda bo’lib o’tdi
1. Stol tennisi — kichik koptok va raketkalar bilan stolda uynaladigan sport oʻyini. Sharqiy Osiyoda paydo boʻlgan. 20-asrning 20y.laridan koʻp mamlakatlarga tarkalgan. Dastlab "pingpong" (frans. pingpong — koptokning raketka va stolga urilishida chikadigan ovoz) deb atalgan. St. uchun, odatda, stol oʻlchami 152,5x274,3 sm; bal. 76 sm; turi 183x 15,25 sm boʻladi. Yogoch raketkaning yuziga rezina plastina qoplanadi. Koptok oq plastikadan yasaladi, diametri 37,2—38,2 mm, ogʻirligi 2,4—2,53 g . Uyin maydonchasining oʻlchami 6—7 x 12–14 m. Rasmiy musobakalar sport zallarida oʻtkaziladi: erkaklar va ayollar — jamoa boʻlib, yakka holda va juftlikda hamda aralash juftlikda musobakalashadilar. Uyin 3 yoki 5 partiyadan oʻynaladi. Oʻyinchilardan biri 21 ochko toʻplasa, u gʻolib hisoblanadi. Agar hisob 20:20 boʻlib qolsa, unda oʻyinchilardan biri 2 ochko ortiq toʻplaguncha oʻyin davom ettiriladi. Stol tennisi Xalqaro federatsiyasi (ITTF, 1926 y. tashkil etilgan) 130 dan ortiq milliy federatsiyani birlashtiradi. 1926 yildan har 2 yilda jahon birinchiligi oʻtkaziladi, 1988 yildan Olimpiada oʻyinlari dasturiga kiritilgan.
2.O’zbekistonda stol tennisi rivojlanish tarixi. Oʻzbekistonda Stol tennisi keng ommalashgan. Oʻzbekiston chempionati va kubogi musobaqalari muntazam oʻtkazib turiladi. Oʻzbekiston Stol tennisi federatsiyasi 1993 y. ITTFga aʼzo boʻlib kirgan. Oʻzbekistonlik Manzura Inoyatova, Saida Burhonxoʻjayeva, Svetlana Geta jahon chempionatida (Doxa sh., Qatar, 2004 y. mart) 1oʻrinni olib, oltin medallar bilan taqsirlanishdi. Ular bilan birga Nodira Burhonxoʻjayeva, Madina Ayupova ham bir qancha xalqaro turnirlarda gʻolib boʻlishgan. Federatsiyasi matbuot xizmatiga ko‘ra, mazkur grant ATTUning "Yulduzlar sari intilish" dasturi doirasida O‘zbekistonda stol tennisini rivojlantirish, professional tennis stollarini sotib olishga qaratilgan mintaqaviy rivojlanish loyihasi uchun ajratilgan. Taʼkidlash joizki, O‘zbekistonda Olimpiya o‘yinlari turkumidan joy olgan sport turlari, jumladan, stol tennisini yanada ommalashtirish maqsadida samarali ishlar amalga oshirilmoqda. Bu borada O‘zbekistonning barcha hududlarida stol tennisi bo‘yicha o‘z mahoratini oshirib kelayotgan sportchilarga qulay shart-sharoitlar yaratib berilmoqda. Mazkur loyihaga ajratilgan grant mablag‘lar evaziga ham sportchilar uchun to‘garaklarda jahon standartlariga mos sport inventarlari yetkazib beriladi. Ushbu loyiha O‘zbekistonda professional stol tennischilarni tarbiyalashga xizmat qiladi.
3.Stol tennisi sporti bo’yicha eng mashhur sportchilar Rong Guotuan (1937 yil, avgust - 1968 yil iyun), Gongkong ishchilarining oilalarida tug'ilgan, Xitoylik erkaklar stol tennisi. Rong Guotuan Xitoy stol tennisi bo'yicha birinchi jahon chempioni va hatto Xitoyning sport dunyosida. 1959-yilda, Dortmund shahrida 25 Jahon Stol tennis chempionati, Germaniya Federativ Respublikasi, rongguotuan, erkaklar yakkalik chempioni qo'lga kiritdi birinchi jahon chempioni xitoylik sport dunyo uchun qo'lga kiritdi. Yaponiya terma jamoasi mag'lub erkaklar jamoasi birinchi jahon chempioni, 5 1961 yilda Pekinda bo'lib o'tgan yigirma oltinchi jahon Stol tennis chempionati, Xitoy terma jamoasi ishtirok rongguotuan. 1964 Xitoy stol tennis ayollar terma jamoasi bosh murabbiyi xizmat so'ng, jamoa 28-jahon Stol tennis chempionati ayollar terma jamoasi unvonini qo'lga kiritdi.
Rong Guotuan, Nanping shahrida tug'ilgan Zhuhai Siti, 1937 yil 10 avgustda Gonkongda kambag'al dengizchilar oilasida tug'ilgan. Yung otasi Mian bir bola sifatida 15 yosh va undan keyin bir kemachi, deb bir yuk, kompaniya ketdi, u Gonkong umumiy e'lon va Guanchjou qo'zg'oloni ishtirok etgan. Gonkong bilan vatanparvarlik yurtdoshlar har doim shunday yagona O'g'lini nomidagi berib, uning kuchli qo'llab-quvvatlashiga kabi kuchli va Birlashgan xalq-davlat bo'lishi istaymiz "milliy vazifani". Rong Guotuan bolalikdan stol tennisini yaxshi ko'rardi. 1957 yil fevral oyida u Gonkongda stol tennisi bo'yicha jahon chempionatida ishtirok etib, erkaklar guruhida uchta chempionat, erkaklar juftligi va erkaklar singari g'olib chiqdi. Aprel oyida, Gongkong tashrif yigirma uchinchi jahon chempionatida Yaponiya terma jamoasi so'ng, rongguotuan faqat mag'lub erkaklar yakkalik Ichiro Ogimura nazarni qo'lga kiritdi. Noyabr oyida Rong Guotuan Gonkongdan materikga qaytib keldi va Guangzhou Jismoniy tarbiya institutiga o'qishga kirdi.1959-yilda, Dortmund shahrida yigirma beshinchi jahon Stol tennis chempionati, Germaniya Federativ Respublikasi rongguotuan, erkaklar yakkalik chempioni qo'lga kiritdi birinchi jahon chempioni xitoylik sport dunyo uchun qo'lga kiritdi bo'lib o'tdi. Xitoyga qaytganidan so'ng Rais Mao va Premer Jou va boshqa partiya rahbarlari stol tennisi delegatsiyasi a'zolari bilan uchrashdilar. Premer Chjou yana yil rongguotuan va Milliy 1959 ikkita katta quvonchli voqea, "Double Baxt" nomli Xitoy stol tennisi birinchi ishlab chiqarish, issiq milliy stol tennisi tez yuksalishi uchun hisoblangan qo'lga kiritdi qiladi. 3 Yaponiya terma jamoasi mag'lub erkaklar jamoasi birinchi jahon chempioni, 5 1961 yilda Pekinda bo'lib o'tgan yigirma oltinchi jahon Stol tennis chempionati, Xitoy terma jamoasi ishtirok rongguotuan. 1964 yilda Xitoy stol tennis ayollar terma jamoasi bosh murabbiyi xizmat so'ng, jamoa 28-jahon Stol tennis chempionati ayollar terma jamoasi unvonini qo'lga kiritdi
Test
1.Stol tennis tarixi nechinchi asrda boshlangan?
a) 18
b) 19
c) 20
2.1988 yilda stol tennis Olimpiya sporti qayerda bo’lib o’tgan ?
a) Seulda
b) Parijda
c) Vetnamda
3.Tennis stoli o’lchami qancha?
a) 153,5x274,3 sm
b) 152,5x274,3sm
c) 154,6x275,sm
4.O’yin nechi partiyadan iborat?
a) 3 yoki 5
b) 4 yoki 5
c) 5 yoki 5
5. Stol tennis nechanchi yilda Olimpiyada o’yinlariga kiritilgan?
a) 1988 yilda
b) 1989 yilda
c) 1987 yilda
6)Stol tennisi sporti bo’yicha eng mashhur spotchi kim?
a) Rong Guotuan
b) E’lbek Nazariv
c) Dimmitriy Ivanivich
7. 1911 yil nechinchi dekabirda Buyuk britaniyada stol tennisi asotsatsiyasiga asos slogan?
a) 12 dekabir
b) 26 fevralda
c) 19 noyabirda
8. O’yin maydonchasining o’lchami qancha?
a) 6-7x12-14
b) 6- 8x12-14
c) 6-6x12-14
9.Stol tennis kaptok diametri qancha?
a) 37,3- 38,3mm
b) 37,2-38,2mm
c) 38,3-38,2mm
10.Stol tennis deb kim nom berdi?
a) J.Jaques
b) Rong Guotuan
c) Djon JAK.
Foydalanilgan adabiyotlar.
Mustafin R; Sultonbekov F; Tennis, Toshkent, 1993-yil.
Yanchuk V; Yakovenko V; Bolshoy mir bolshogo tennisa, Toshkent, 1998-yil.
Jumayev K; Moʻminov A; Yunusobod tennis klubi, Toshkent, 1999-yil.
Barchukova G.V.A.N. Mizin. Nastoltntiy tennis. Nashriyot Divizion.2015
Yeremenko K. Mastera maloy raketki K.Eremenko, A. Silinkov Toshkent Yosh gvardiya 1988,
G.V. Bachukova, V.M.Bogushas,O.V.Matbitsin. Teoriya i metodika nastoltnogo tennisa Nashriyot "Akademiya".2006
Orman L. Sovremenntiy nastoltntiy tennis L.Orman-M FIS 1985
Xulosa.
Men ushbu Stol tennis mavzusida ozim bilmagan kop narsalarni bilib oldim.Keyinchalik J.Jaques isimli ingiliz olimi kompaniyasi Tovar belgisini royxatdan otkazdi va u yerdan boshqa ishlab chiqaruvchilar stol tennis deb atashdi.
1988-yildan beri Stol tennis deb atashdi va shu yildan Olinpiada oyinlari dasturga kiritildi.1911-yil 12-dekabirda Buyuk britaniyada Stol tennis assotsatsiyasi asos slogan.
|
