20
- faylning oxirgi marta qayta ishlangan sanasi va vaqti;
- faylning diskdagi va arxivdagi o`lchami;
- arxivning to`liqligini tekshirishda ishlatiladigan har bir faylning siklik tekshirish
kodi.
Arxiv fayllar ham oddiy fayllar kabi nomlanadi va maxsus kengaytirmaga
ega bo`ladi. Masalan, PKZIP/PKUNZIP programmalaring fayllari .ZIP, ARJ
programmasining fayllari .ARJ kengaytirmaga ega bo`ladi. Ko`p
tomli fayllar
uchun esa arxivning davomi A01, A02 va hakazo kengaytirmalar oladi.
ZIP-formatli arxiv imkoniyatliroq hisoblanadi. Bu turdagi arxivlar PKZIP
arxivatori bilan yaratiladi. Arxivni ochish uchun PKUNZIP dan foydalaniladi
(PKWARE-firmasi tomonidan yaratilgan). ZIP- formatli arxiv boshqa formatli
arxivlardan arxivlash jarayonining tez amalga oshirilishi va yuqori darajada siqish
imkonini berishi bilan ajralib turadi. Hozirgi vaqtda ko`p qo`llaniladigan
arxivatorlardan yana biri ARJ hisoblanadi (R.Yangom tomonidan yaratilgan). Bu
arxivator arxivlash uchun ham, arxivdan chiqarish uchun ham hizmat qiladi. Xuddi
shuningdek, ZIP va ARJlarga o`xshash formatlaydigan LHA (X.Yoshizaki)
arxivatori ham mavjud. Yana ko`p qo`llaniladigan arxivatorlardan biri RAR
(YE.Roshal)
hisoblanadi.
Bu
arxivator
Norton
Commander
muhitida,
foydalanuvchi interfeysi yordamida amalga oshiriladi. Ammo bu arxivatordan
EPda foydalanish ancha noqulayliklar tug`diradi. Endi ko`p qo`llaniladigan ZIP va
ARJ arxivatorlarini ko`rib chiqamiz.
Fayllarni arxivlash buyrug`ining umumiy ko`rinishi quyidagicha bo`ladi:
PKZIP holat arxiv_nomi [fayllar_nomlari] yoki ARJ buyruq holat arxiv_nomi
[katalog [fayllar_nomlari]. Bu buyruqlarning parametrlari:
- buyruq parametri bitta harfdan iborat bo`lib, u
ARJ ning bajaradigan ishini
ko`rsatadi. Masalan: A - arxivga fayllarni qo`shish, M - arxivga fayllarni ko`chirib
o`tkazish va h.z.
- holat parametri «-» yoki «/» belgilari bilan boshlanib umumiy holda quyidagilarni
bidirishi mumkin:
A (Add)-hamma fayllarni arxivga qo`shish;
U (Update)-yangi fayllarni arxivga qo`shish;
F (Freshen)-arxivdagi mavjud fayllarning yangi turlarini arxivga qo`shish;
- arxiv_nomi - arxiv nomi (yoki to`liq nomi) ko`rsatiladi. Agar ushbu fayl mavjud
bo`lmasa u yangi tashkil etiladi;
- katalog - ARJ arxivatori uchun fayllar joylashgan papka nomini bildiradi. Agar u
berilmagan bo`lsa katalog sifatida joriy papka olinadi;
- [fayllar_nomlari]-arxivlanuvchi fayllar nomlari bo`lib, ular bo`sh joy (probel)lar
bilan ajratilgan holda ko`rsatiladi. Bunda * va ? belgilaridan ham foydalanish
21
mumkin. Agar fayl nomi ko`rsatilmasa joriy papkadagi fayllarning hammasi
arxivlanadi.
Misollar. Faraz qilamiz Kurs1 degan faylni
PKZIP va ARJ arxivatorlari
yordamida arxivlamoqchimiz. Buni quyidagicha amalga oshiramiz PKZIP -
Kurslar Kurs1 ARJ A kurslar Kurs1 bu yerda Kurslar hosil qilinuvchi arxiv nomi.
Arxivni ochish uchun PKUNZIP –Kurslar ARJ E Kurslar buyrug`i beriladi. ARJ
programmasidagi YE buyrug`i o`rniga X buyrug`i berilsa arxivdagi fayllar ochilib,
mos kataloglarga yoziladi. Arxivdagi fayllar ro`yxatini ko`rish uchun PKUNZIP -
V Kurslar ARJ L Kurslar buyrug`idan foydalaniladi. Bundan tashqari shu
arxivatorlar yordamida arxivlanadigan fayllarni himoyalash maqsadida parol
o`rnatish imkoniyati ham mavjud bo`lib, u quyidagicha amalga oshiriladi:
PKZIP Kurslar –sParol ARJ A Kurslar -gParol
bu yerda -s va -g maxsus himoya belgilari va Parol foydalanuvchi tomonidan
kiritiladigan yashirin so`z. Parolli arxiv fayllarni ochish vaqtida ham maxsus
himoya belgilari-yashirin so`zlarni kiritish kerak bo`ladi,
aks holda arxiv
ochilmaydi. PKZIP va ARJ programmalari fayllarni avtomatik tarzda katta
tezlikda va optimal darajada siqish imkonini beradi. Agar maksimal darajada siqish
zarurati tug`ilganda holat parametrida mos ravishda -YEX va -JM holatlari
beriladi. Oxirgi yaratilgan arxivatorlar foydalanuvchi ishini yengillashtirgan holda
sodda ko`rinishda amalga oshirishga qaratilgan.
Shulardan NC (Norton Commander 7.0)da va ko`p qirrali Norton
Navigator muhitida ham amalga oshiruvchi arxivatorlar mavjud. Foydalanuvchi
interfeyslarini o`zida
jamlagan, ko`p imkoniyatli WinZip (Nico Vfr Computing
kompaniyasi
tomonidan
yaratilgan)
arxivatori
Windows
95
muhitiga
mo`ljallangan. Bu arxivator ishlash uchun qulay va yetarlicha universal bo`lib, u
har xil formatlar bilan baravariga ishlashni amalga oshirish hamda shu kabi boshqa
bir qator imkoniyatlarni ham yaratib beradi. Norton Navigator muhitida Norton file
Archive Wizard boshqaruvchisi mavjud bo`lib, bu arxivator ZIP va LZH formatli
arxivlarni yaratadi. Uning yordamida bir tomli yoki ko`p tomli arxivlar yaratish
mumkin. Shuningdek o`zi ochiluvchi (kengayuvchi) kengaytmasi EXE bo`lgan
arxivlar ham yaratiladi.
