|
Mavzu: Yorug’lik tezligi va uning aniqlash ussulari
|
| bet | 1/8 | | Sana | 14.05.2024 | | Hajmi | 4,32 Mb. | | #231690 |
Bog'liq Yorug’lik tezligi va uning aniqlash ussulari
Mavzu: Yorug’lik tezligi va uning aniqlash ussulari
MUNDARIJA
KIRISH…………………………………………………....……………………… 2
I BOB .YORUG’LIK TABIATI…………………………………..………..…… 5
1.Yorug’lik haqida umumiy tushunchalar………………………………………5
2.Yorug’lik tezligi va yorug’lik tabiati…………………………………..……..12
II BOB. YORUG’LIK TEZLIGINI ANIQLASHDA O’TKAZILGAN TAJRIBALAR……………………………………………………………….…. 15
1.Yorug’lik tezligini o’lchashning astronomic usullari…………………….... 15
2.Roemer usuli,Yengil abberatsiya usuli va burilish oynasi usuli.................... 20
3.Mikelson usuli………………………………………………………………… 24
III.XULOSA………………………………………………………………….…. 26
IV.FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………….... 27
KIRISH
Mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning ustuvor vazifalaridan kelib chiqqan holda, kadrlar tayyorlash mazmunini takomillashtirish, xalqaro standartlar darajasiga mos oliy ma’lumotli mutaxassislar tayyorlash ta’limga texnologik yondashuvni talab etadi. Bunda bevosita ta’lim jarayonini, oliy ta’limning o‘quv reja va dasturlarini yangi pedagogik texnologiyalar va o‘qitish usullarini keng joriy etish, ta’lim jarayonini sifat jihatdan yangilash va zamonaviy tashkiliy shakllarni joriy etish muhim ahamiyatga ega.
Mamlakatni rivojlantirishning uzoq muddatli ssenariylarini hisobga olgan holda innovatsiyalarni ishlab chiqish hamda davlat va jamiyat qurilishiga joriy etish, shuningdek, jamiyat va davlat taraqqiyotini ta’minlovchi ilmiy tadqiqotlar va ilg‘or texnologiyalarning ustuvor va istiqbolli yo‘nalishlarini rivojlantirishga zarurat mavjud.
O‘zbekiston Respublikasi prezidenti Sh.Mirziyoyevning 2017-yil 7-fevraldagi O‘zbekiston respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha “Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi farmonida ijtimoiy soha, xususan, ta’lim va ilm-fan sohalarini rivojlantirish borasida bir qator vazifalar belgilangan. Hujjatda ta’lim muassasalarining moddiy-texnik bazasini mustahkamlash, yangi ta’lim muassasalarini qurish ta’mirlash va kapital ta’mirlash barobarida ularni zamonaviy o‘quv laboratoriya jihozlari, kompyuter texnikasi va o‘quv-metodik qo‘llanmalar bilan ta’minlash nazarda tutilgan O‘zbekiston Respublikasi prezidenti Sh.Mirziyoyevning “Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarorida belgilangan vazifalarning samarali yechimini to‘liq ta’minlash maqsadida oliy ta’lim darajasini sifat jihatdan oshirish va tubdan takomillashtirish, oliy ta’lim muassasalari moddiy-texnik bazasini mustahkamlash va modernizatsiya qilish, ularni zamonaviy o‘quv-ilmiy laboratoriyalari, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bilan jihozlash maqsadida oliy ta’lim tizimini 2017-2021-yillarga mo‘ljallangan kompleks rivojlantirish dasturi tasdiqlandi. Dasturga muvofiq, 2017-2021-yillarda 48 ta oliy ta’lim muassasasida jami 180 ta o‘quv-ilmiy laboratoriya binosi, sport inshootlari va ijtimoiy muhandislik infratuzilmalari ob’ektlarida qurilish, rekonstruksiya va kapital ta’mirlash ishlari olib boriladi. Shuningdek 53ta oliy ta’lim muassasasida 400ta o‘quv laboratoriyasi bosqichma-bosqich eng zamonaviy o‘quv laboratoriya uskunalari bilan jihozlanadi, 7 ta oliy ta’lim muassasida barcha oliy ta’lim muassasalari o‘zaro hamkorlikda foydalanadigan ilmiy laboratoriyalar tashkil etiladi.
Ko‘pchilik, momaqaldiroq paytida chaqmoq bilan momaqaldiroq sadosi o‘rtasida kechikish borligiga e'tibor qaratdi. Chaqnoq, qoida tariqasida, bizga tezroq yetib boradi. Bu shuni anglatadiki, u tovushdan yuqori tezlikka ega. Buning sababi nimada? Yorug‘lik tezligi nima va u qanday o‘lchanadi?
Ilk olimlar bu qiymatni o‘lchashga harakat qilishdi. Turli xil usullar ishlatilgan. Antik davrda ilm-fan odamlari uni cheksiz deb hisoblashgan, shuning uchun uni o‘lchash mumkin emas. Bu fikr uzoq vaqt, 16-17 asrga qadar saqlanib qoldi. O‘sha kunlarda boshqa olimlar paydo bo‘lishdi, ular nurning oxiri borligini va bu tezlikni o‘lchash mumkinligini aytishdi.
Daniyalik taniqli astronom Olaf Ryomer yorug‘lik tezligi haqidagi bilimlarni yangi darajaga olib chiqdi. U Yupiterning oy tutilishi kech bo‘lganini payqadi. Ilgari, hech kim bunga e'tibor bermadi. Shunday qilib, u tezlikni hisoblashga qaror qildi.
Yorug‘lik tezligi - yorug‘lik vaqt birligiga ketadigan masofa. Ushbu qiymat yorug‘likning qaysi moddada tarqalishiga bog‘liq.
Vakuumda yorug‘lik tezligi 299 792 458 m / s ni tashkil qiladi. Bu erishish mumkin bo‘lgan eng yuqori tezlik. Maxsus aniqlikni talab qilmaydigan muammolarni hal qilishda bu qiymat 300 000 000 m / s ga teng bo‘ladi. Vakuumda yorug‘lik tezligida elektromagnit nurlanishning barcha turlari tarqaladi: radio to‘lqinlar, infraqizil nurlanish, ko‘rinadigan yorug‘lik, ultrabinafsha nurlanish, rentgen nurlari, gamma nurlanish.
|
| |
