Maydalash mashinalarining tavsifi

Maydalash jarayonlaridagi kabi shu jarayonlar uchun ishlatiladigan

mashinalar ham maydalagichlar va tegirmonlarga bolin adi.

Ishlash tarziga ko‘ra maydalagichlar jag‘li (shchekali) material

ezish, sindirish va qisman ishqalash ta’sirida ikkita jag‘lar dam-badam

bir-biriga yaqinlashganda maydalanadi (2 -a rasm); konusli (ikkita

konussimon sirt orasida material ezilib, bukilib qisman ishqalanib

maydalanadi), konuslardanbiri ikkinchisiga nisbatan ekssentrik tarzda

harakatlanib, materialni uzluksiz maydalaydi (2 -b rasm), valkali (juvali)

maydalagich ezib ishqalab ishlaydigan (2 -d rasm), zarbiy, ular o‘z

navbatida bolg‘ali (2-e rasm), rotorli (2 -f rasm) xillarga b o ‘linadi.
Bolg‘ali maydalagichlarda m aterial asosan o ‘rnatilgan sham irli

bolg‘alaming zarbi ta ’sirida, shuningdek, ishqalanib maydalanadi.

Rotorli maydalagichlarda rotorga biriktirib mahkamlangan savagichlar

materialga zarb bilan urilishi, material qaytargich plitalarga urilishi

va material bolaklarining bir-biriga urilishi natijasida maydalanadi.
2-rasm. Maydalash mashinalari:

a) jag‘li maydalagich: 1—qo‘zg‘almasjag‘, 2— qo‘zg‘aluvchijag‘; b) konusli maydalagich:

1—tashqi konus, 2—ichki konus, 3—vertikal o‘q; d) juvali maydalagich: 1, 2—juvalar;

e) zarbiy bolg‘ali maydalagich: 1—bolg‘a, 2— tez aylanadigan rotor; / ) zarbiy rotorli

maydalagich; g) begunlar: 1—aylanuvchi katoklar; 2-tog‘ora (harakatlanuvchi, qo‘zg‘almas).
Tegirmonlar ishlash tarziga ko‘ra quyidagilarga b o ‘linadi:

Barabanli (3-a rasm), bunda material aylanib turuvchi (3-b rasm)

yoki titrab turuvchi (3-/rasm) barabanda unga joylashtirilgan tuyuvchi

jismlar yoki material zarralarining bir-biriga urilishi va bir-biriga

ishqalanishiga yoki baraban chetiga urilishi natijasida maydalanadi:

o‘rtacha yurishli, bunda material biror asos bilan shar, valikning ish

sirtiga ishqalanishi yoki ezilishi natijasida maydalanadi (3 -d rasm).

Zarbiy (3-e rasm), bunda material shamirli yoki bikr mahkamlangan

bolg‘alaming zarbi natijasida maydalanadi. M aydalangan material

ta’sir zonasidan havo oqimi yordamida olib ketiladi.

Oqimli (3-g rasm), bunda material zarralarining ishqalanishi va

bir-biriga urilishi, shuningdek, kamera devoriga urilishi natijasida

maydalanadi. Bu jarayon katta tezlikdagi havo oqimi zarralarining

harakatlanishi natijasida ro‘y beradi.

a) barabanli: 1—maydalovchijinslar, 2—baraban; b) rolikli: 1—qo‘zg‘almas halqa, 2—tez

aylanuvchi rolik, 3—krestovina; 4—vertikal o‘q; d) zoldirli: i-sharlar; 2— aylanuvchan

halqa, 3— yuqori halqa; e) zarb: 1—aerobil tegirmon; / ) tebranuvchi: 1—tegirmon g‘ilofi;

2— sharlar; g) oqimli.
Maydalagichlar va tegirmonlarda maydalanadigan materialga ish

organi bevosita ta ’sir etishi natijasida mexanik maydalash yuz beradi.

M ateriallami elektr, gidravlik ta ’sir, ultratovush tebranishlari, tez

almashinadigan yuqori va past haroratlar, lazer nurlari, suv oqimi

energiyasidan foydalanib maydalash usullari ishlab chiqilmoqda.

M ateriallami maydalash uchun moljallangan mashinalaming xillari

turli-tum an b o ‘lishiga qaramay, bu mashinalar qoniqtirishi lozim

b o ‘lgan umumiy talablar mavjud: oddiy tuzilishi, xizmat ko‘rsatish

qulayligi va xavfsizligi, yediriladigan detallaming iloji boricha kam

b o ‘lishi va ulaming oson almashtiriluvchanligi, ta ’sir kuchlari yo‘l

qo'yilgandan oshib ketganda ishga tushadigan himoya qurilmalarining

mavjudligi, shovqin, titrash va havoning changlanganligi b o ‘yicha