Искусственный интеллект, методы и технологии информационной безопасности
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
454
o‘qituvchilarning shaxsiy ma’lumotlar va talabalarning xavfsizligini
kafolatlashga tayyorlash mezonlari ishlab chiqilgan.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Абашев А., Жедрин И., Акулов В. Глобальные тенденции рынка
информационной
безопасности //
Information
Security/
Информационная безопасность. 2015. № 5. С. 16–17.
2. Оchilоvа G.О. Kasbiy kompetentlik // O‘quv qo‘llanma. ‒ T.:
“Innovatsion rivojlanish nashriyot-matbaa uyi”, 2021 –228 b.
BIR FAKTORLI AUTENTIFIKATSIYA OTP, TOTP VA HOTP
O'RTASIDAGI FARQLARI
Ro’zliyev Abdumalikjon Vahobjon o’g’li
1
, Umarov Abdumuxtor
Mahammad o’g’li
2
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnalogiyalari universiteti
Farg’ona filiali magistrlari
Ilovalar va bulutga asoslangan dasturiy ta'minotga
xavfsiz kirishni
ta'minlash barcha sohalardagi kompaniyalar uchun doimiy muammo
hisoblanadi.
Foydalanuvchilarga oddiy, ammo ishonchli xavfsizlikni ta'minlash
foydalanuvchi ma'lumotlari va nozik kompaniya ma'lumotlarini himoya qilish
uchun juda muhimdir.
Texnologiya kompaniyalari parollarni o'g'irlash
va boshqa turdagi
kiberhujumlarga qarshi kurashish usullaridan biri bu bir martalik parollardan
(OTP) foydalanishdir. OTP ko'p faktorli autentifikatsiya (MFA) shakli bo'lib,
xakerlar himoyalangan ma'lumotlarga kirishni ancha qiyinlashtiradi.
MFA lar oxirgi foydalanuvchi dastur yoki
tizimga kirish huquqiga ega
boʻlishidan oldin oddiy paroldan tashqari qoʻshimcha hisobga olish
maʼlumotlarini talab qiladi. Masalan,
SMS-dan foydalanadigan MFA
foydalanuvchiga kirish huquqini berishdan oldin kiritilishi kerak bo'lgan raqamli
qatorli matnni yuboradi. Bu kod OTPning bir turi.
B2B va B2C kompaniyalari ajoyib foydalanuvchi tajribasini (UX) saqlab,
o'zlarining foydalanuvchilari va kompaniya ma'lumotlarini himoya qilish uchun
Sun’iy intelekt, axborot xavfsizligi texnikasi va texnologiyalari
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
455
rag'batga ega, ya'ni ular tanlagan har qanday xavfsizlik yechimi
foydalanuvchining ish jarayoniga keskin aralashmasdan soddalashtirilishi kerak.
OTP autentifikatsiyasi xavfsizlik muammolari
va UX uchun oqlangan
yechimdir. OTPning ikki turi mavjud: HOTP va TOTP. Biz quyida har birining
farqlarini ko'rib chiqamiz. Lekin birinchi navbatda, keling,
OTPni biroz
chuqurroq qazib olaylik.
