Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и цифровых технологий и их инновационных решений», татуфф, Фергана, 4 мая 2023 г

Искусственный интеллект, методы и технологии информационной безопасности 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
490
TIZIMLARNI HIMOYALASHDA BIOMETRIKANING ASOSIY 
TAMOYILLARI 
Ruzaliev Abdumalikjon Vahobjon o’g’li,
Umarov Abdumuxtor Mahammad o’g’li
Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Farg‘ona filiali 
Biometrik autentifikatsiyaning asosiy tamoyillari insonning noyob 
jismoniy, xulq-atvori yoki biologik xususiyatlaridan foydalanishga asoslanadi. 
Bu xususiyatlar biometrik tizimda shaxsning shaxsini ta'minlash uchun oldindan 
ro'yxatga olingan ma'lumotlar bilan o'lchanadi va taqqoslanadi. 
Biometrik autentifikatsiyaning asosiy tamoyillari quyidagilardan iborat: 
1. Biometrik ma'lumotlarni yig'ish: barmoq izlari, yuz, ovoz yoki retinal 
skanerlash kabi noyob biometrik xususiyatlar to'plami. 
2. Ma'lumotlarni qayta ishlash: Turli manbalardan olingan biometrik 
ma'lumotlar noyob foydalanuvchi profilini yaratish uchun qayta ishlanadi. 
3. Ma'lumotlarni saqlash: biometrik ma'lumotlar eng yuqori darajadagi 
xavfsizlik va maxfiylikka ega ma'lumotlar bazasida saqlanadi. 
4. Ma'lumotlarni taqqoslash: autentifikatsiya paytida olingan biometrik 
ma'lumotlar bir shaxsga tegishli ekanligiga ishonch hosil qilish uchun ro'yxatdan 
o'tgan ma'lumotlar bilan taqqoslanadi. 
5. Qaror qabul qilish: Taqqoslash natijalariga ko'ra tizim foydalanuvchini 
autentifikatsiya qilish va himoyalangan resurslarga kirishga ruxsat berish yoki 
kirish so'rovini rad etish to'g'risida qaror qabul qiladi. 
6. 
Ma'lumotlarni 
yangilash: 
Biometrik 
ma'lumotlar 
bazasi 
foydalanuvchining biometrik xususiyatlaridagi o'zgarishlarni aks ettirish uchun 
vaqti-vaqti bilan yangilanishi kerak. 
Ushbu tamoyillar biometrik autentifikatsiyadan foydalanganda yuqori 
darajadagi xavfsizlik va ma'lumotlarni himoya qilishni ta'minlaydi. Shifrlash va 
xavfsiz ulanishlardan foydalanish kabi texnik xavfsizlik choralariga qo'shimcha 
ravishda biometrik autentifikatsiyadan foydalanishning huquqiy va axloqiy 
jihatlarini ham hisobga olish muhimdir. Biometrik ma'lumotlarni to'plash, 
saqlash va ishlatishda siz ma'lumotlarni himoya qilish qonunlariga rioya 

Sun’iy intelekt, axborot xavfsizligi texnikasi va texnologiyalari 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
491
qilishingiz kerak, chunki bu maxfiylik va maxfiylik huquqlarining buzilishiga 
olib kelishi mumkin. 
Bundan tashqari, biometrik ma'lumotlarning buzilishi mumkinligini 
hisobga olish kerak, bu esa foydalanuvchilarning xavfsizligiga tahdid solishi 
mumkin. Masalan, tajovuzkorlar tizimni buzish yoki ijtimoiy muhandislik orqali 
biometrik ma'lumotlarni o'g'irlashlari mumkin. 
Shu sababli, xavflarni minimallashtirish uchun dasturiy ta'minotni 
muntazam yangilab turish va xakerlik va ma'lumotlarni o'g'irlashdan himoya 
qilish choralarini ko'rish kerak. Bundan tashqari, biometrik ma'lumotlardan 
foydalanishning 
shaffofligi 
va 
nazoratini 
ta'minlash, 
shuningdek, 
foydalanuvchilarni ular qanday maqsadlarda to'plash va ulardan foydalanish 
to'g'risida xabardor qilish kerak. 
Umuman olganda, biometrik autentifikatsiyadan foydalanish turli tizimlar 
va xizmatlarning xavfsizligi va foydalanish qulayligini oshirishi mumkin, ammo 
xavfsizlik va maʼlumotlarni himoya qilishga jiddiy yondashishni talab qiladi. 
To'g'ri, ma'lumotlar xavfsizligi va himoyasini ta'minlash har qanday 
onlayn xizmatni taqdim etishda muhim jihatdir. Darhaqiqat, zamonaviy dunyoda 
foydalanuvchilarning shaxsiy ma'lumotlarining maxfiyligi va xavfsizligiga 
ko'plab tahdidlar va xavflar mavjud. 
Foydalanuvchi ma'lumotlarining xavfsizligi va himoyasini kafolatlash 
uchun ma'lumotlarni shifrlashning zamonaviy usullari va xavfsizlik 
protokollaridan foydalanish kerak. Shuningdek, ma'lumotlarni saqlash va uzatish 
xavfsizligini, shuningdek, foydalanuvchilarning o'zaro aloqalarini ta'minlash 
muhimdir. 

Download 6,64 Mb.