Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и цифровых технологий и их инновационных решений», татуфф, Фергана, 4 мая 2023 г




Download 6,64 Mb.
Pdf ko'rish
bet249/312
Sana22.05.2024
Hajmi6,64 Mb.
#249488
1   ...   245   246   247   248   249   250   251   252   ...   312
Bog'liq
3 tom

References: 
1. S.K.Ganiev, M.M. Karimov, K.A. Toshev "Information security. 
Security of information and communication systems", "Aloqachi" 
2008/ 
2. Kasimov S.S. Methodological guide for "Information technologies" 
technical family educational institutions. Tashkent.: "Aloqachi" 
2006 


Sun’iy intelekt, axborot xavfsizligi texnikasi va texnologiyalari 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
495
ERATOSFEN PANJARASIDAN FOYDALANIB KATTA TUB 
SONLARNI TOPISH 
A.G.Abdukadirov, S.M.Raxmonaliyev 
F.-m.f.n., dotsent, Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot 
texnologiyalari universiteti Farg‘ona filiali 
Kirish. 
Hozirgi vaqtda jamiyatni jadal axborotlashtirish - axborotga 
bo'lgan ehtiyojni qondirish va fuqarolarning, davlat hokimiyati organlarining, 
mahalliy 
davlat 
hokimiyati 
organlarining, 
tashkilotlarning, 
jamoat 
birlashmalarining axborot resurslarini shakllantirish va ulardan foydalanish 
huquqlarini amalga oshirish uchun maqbul shart-sharoitlarni yaratishning tashkil 
etilgan ijtimoiy-iqtisodiy va ilmiy-texnikaviy jarayoni jadal rivojlanmoqda. 
Axborotlashtirishning maqsadi - mehnat unumdorligini oshirish va ularning 
mehnat sharoitlarini yengillashtirish orqali odamlarning hayot sifatini 
yaxshilashdan iborat. Kompyuter texnologiyalarining bunday jadal rivojlanishi 
va ularning ijtimoiy sohaga tatbiq etilishi axborotni muhofaza qilish bo‘yicha 
yangi talablarni – himoyalangan axborotga xujumlarni oldini olish, 
himoyalangan axborotga ruxsatsiz va qasddan ta’sir qilishning oldini olish 
bo‘yicha tadbirlarni ilgari surmoqda. Axborot xavfsizligining klassik usullaridan 
biri 1977 yilda ishlab chiqilgan RSA shifrlash usulidir [2]. RSA (ijodkorlar 
ismlarining qisqartmasi: Rivest , Shamir va Adleman ) eng mashhur shifrlash 
algoritmlaridan biridir. Usulni tavsiflashdan oldin, bir nechta ta'riflarni 
keltiramiz: shifr – biron usul yordamida maxfiylashtirilgan matn, algoritm – o’z 
xossalari bilan aniqlanuvchi biron masalaning yechimi bayoni, tub son – faqat 
o’zi va birga qoldiqsiz bo’linuvchi son , mod
 
- bu bo'lishning qoldiq qismini 
olish operatsiyasi.
Matnni maxfiylashtirish RSA algoritmining qadamlar ketma-ketligini 
tasvirlaymiz [3,4]: 
- ikkita katta p va q tub sonlarni tanlanadi; 
- hisoblanadi: n = p 
⋅ 
q, m = (p - 1) 
⋅ 
(q - 1); 
- tasodifiy sonni m bilan ko'paytirishni bajaramiz; 


Искусственный интеллект, методы и технологии информационной безопасности 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
496
- berilgan ifoda to'g'ri bo'ladigan e sonini aniqlanadi: (e 
⋅ 
d) mod (m) = 1; 
- e va n raqamlari ochiq kalit, d va n raqamlari esa yopiq kalit xisoblanadi; 
Usulning tavsifidan kelib chiqadiki , shifrning kriptografik barqarorligi 
ikkita tub sonni sifatli tanlashga bog'liq. 

Download 6,64 Mb.
1   ...   245   246   247   248   249   250   251   252   ...   312




Download 6,64 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и цифровых технологий и их инновационных решений», татуфф, Фергана, 4 мая 2023 г

Download 6,64 Mb.
Pdf ko'rish