MAHSUS ALOQA KANALLARI ORQALI DAVLATLARARO XAVFSIZ
MUNOSABATLAR O‘RNATISHDA RAQAMLI DIPLOMATIYA VA
HIMOYA USULLARI
Haydarova M.M
TATU Farg‘ona filiali magistranti
Kirish.
Bilamizki hozirda davlatlar o‘rtasida ommaviy kommunikatsion
uchrashuvlar, o‘zaro sherikchilik, global masalalarni tahlil qilish, savdo-sotiq
aloqalarini yo‘lga qo‘yish kabi diplomatik aloqalarni o‘rnatishda global
Sun’iy intelekt, axborot xavfsizligi texnikasi va texnologiyalari
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
515
tarmoqni o‘rni beqiyos. Shu bilan birga davlatlararo munosabatlarda xavfsizlik
masalasi yuqori o‘rinda turadi. Shu bois o‘zaro yoki ommaviy hamkorlikni
yo‘lga qo‘yishda ishonchli va himoyalangan mahsus kannallardan foydalaniladi.
Bundan mahsus kanallar va ularni himoyalash usullari to‘g‘risida oddiy
fuqarolar uchun ochiq manbalarda xavfsizlik nuqtai-nazardan ma’lumotlar juda
kam uchraydi. Shunday bo‘lsada ushbu tadqiqot mavzusi bevosita mahsus
kanallarga bo‘ladigan xavf-xatarlar va ularni bartaraf etish usullariga
qaratilganligi sababli davlatlararo mahsus axborot almashuv kanallari to‘g‘risida
ochiq manbalarga tayanib ma’lumot keltirib o‘tishni lozim topdim. Quyida
diplomatik va moliyaviy hamkorliklarda qo‘llaniladigan mahsus axborot
almashuv kanallari haqida so‘z boradi.
Raqamli diplomatiya (Digital diplomacy).
Bizga ma’lumki videokonferensiya aloqa kanallari 1980-yillardan beri
mavjud bo‘lib, hususan yig‘ilishlar, uchrashuvlar, ta’lim sohalarida keng
qo‘llanib kelinadigan texnologiya xisoblanadi. Butun dunyoga Covid-19 xavfi
vujudga kelib, ko‘p davlatlarda karantin e’lon qilindi. Deyarli barcha davlatlar
uchrashuvlar, yig‘ilishlar, bayramlar, ta’lim va ko‘plab sohalar uchun cheklovlar
joriy qildilar. O’zaro aloqalarni saqlab qolish va davlatlararo munosabatlarda e-
diplomatiya yoki ishlatiladigan platformalarga mos ravishda Google
diplomatiyasi, Facebook diplomatiyasi, Zoom diplomatiyasi degan tushuncha
rivojlana boshladi. Ko‘plab davlatlar diplomatik uchrashuvlarda o‘zlarining
videokonferensiya
aloqa
tizimlarini
taklif
qilishsada
lekin
Zoom
diplomatiyasidan ommaviy foydalanish qulay va xavfsiz deb topildi. Birlashgan
millatlar tashkiloti BMT, Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti JSST yig‘ilishlari
Zoom platformasi orqali tashkil qilina boshlandi. Davlatlar diplomatiyasining
global muammolar va ularning yechimlari, sohalar bo‘yicha hamkorlik,
tashkilotlarning navbatdagi yoki navbatdan tashqari yig‘ilishlari kabi siyosiy
hamda ta’lim, san’at, sport, ishlab chiqarish sohalaridagi uchrashuvlar aynan
Zoom orqali tashkil qilindi. Ta’lim uchun asosan Google Meet, Microsoft
Teams, Youtube platformalaridan keng foydalanildi.
Искусственный интеллект, методы и технологии информационной безопасности
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
|
