|
«Metallurgiya» kafedrasi «Og’ir rangli metallar metallurgiyasi»
|
| bet | 3/9 | | Sana | 22.05.2024 | | Hajmi | 0,61 Mb. | | #249640 |
Bog'liq G\'aniyev M og\'irdan kurs ishiTexnalogik qism
Mis-kadmiy keklarini tanlab eritish
Tanlab eritmaga o'tkazish uchun quyidagi o'rtacha tarkibdagi mis-kadmiy keki beriladi: 7% Cu, 10% Cd, 55% Zn, 2% Fe, 0.2 % Sb, 3.5 % SiO2, 0.8 % Co, 0.06 % Ni, 0.04 % Te, 0.5 % In va 21% H2O. Sarflangan 110 g / l H2SO4 va 45 g /l Zn bo'lgan elektrolitlar erituvchi sifatida ishlatiladi. Hisoblash uchun quyidagilar talab qilinadi: kekni tanlab eritmaga o'tkazish uchun qayta ishlangan rux elektrolitining sarfi; mis kekining hosildorligi va uning tarkibi; kekni suyultirish orqali olingan eritmalarning miqdori va tarkibi; tanlab eritmaga o'tkazish balansi. Biz 100 kg mis-kadmiy kekiga hisoblashni amalga oshiramiz.
Kekni eritishda 98% Cd, 94% Zn va 3% Cu reaksiyalarga ko'ra eriydi deb taxmin qilamiz.
Cd + H2SO4 = CdSO4 + H2,
Cu + H2SO4 = CuSO4 + H2,
Zn + H2SO4 = ZnSO4 + H2.
Eritmani eritish uchun talab qilinadi, kg:
Cd da……… 10,0*0,98= 9.8,
Cu da …….. 7,0*0,03 = 0,21,
Zn da…….. 55,0*0,94 = 51.7.
Sulfat kislotasi tanlab eritish uchun sarflanadi, kg:
Cd da…….. 98*9.8/112,4 = 8.54,
Cu da……. . 98*0.21 /63,6=0,32,
Zn da………98*51.7/65.4 = 77.47.
Sulfat kislotasining umumiy sarfi:
8.54 + 0,32 + 77.47=86.33 kg.
Kekni tanlab eritish 1,5 g/l H2SO4 eritmasida, ya'ni qayta ishlanlangan rux elektrolitining har bir litridan foydalanish foydali bo'ladi deb olamiz.
110-1,5 = 108,5 g H2SO4.
qayta ishlanlangan rux elektrolitining sarfii bo'ladi
86330 : 108,5 = 795.6 l,
yoki ma'lum bir tortishish kuchi bilan 1,2
795.6*1,2 = 954.7 kg.
Mis kekiga quyidagi metallar miqdori kiradi, kg:
Cd ……….. 10,0-9.8=0,2
Cu……....7,0-0,21=6.79
Zn……...55,0-51.7=3.3
Mis keki tarkibidagi mis miqdori ko'pincha 30-50% gacha, ba'zida 65% ga yetadi. Ushbu hisob-kitobda kek tarkibidagi mis miqdori 50% ni tashkil qiladi deb taxmin qilamiz, keyin quruq mis kekining hosil bo'lishi
6.79 : 0,5 = 13.58 kg.
Mis kekining tarkibi 1-jadvalda keltirilgan.
Tanlab eritish va filtrlash paytida kadmiyning yo'qotilishini qabul qilamiz, yoki
10,0* 0,015 = 0,15 kg.
1-jadval. Quruq mis kekining tarkibi
komponentlar
|
Kg
|
%
|
Cu
|
6.79
|
50,0
|
Cd
|
0,2
|
1.47
|
Zn
|
3.3
|
24.3
|
boshqalar
|
3.29
|
24.22
|
Jami
|
13.58
|
100,0
|
Eritmadagi kadmiy miqdori:
9.8–0,15 = 9.65 kg.
Eritmadagi rux miqdori, kg:
kadmiy kekidan eritiladi …………….51.7
qayta ishlanlangan elektrolit bilan keladi (795.6*45 = 35802 г)……. 35.8
Jami..……. 87.5
Kekni tanlab eritish natijasida olingan eritma miqdori, kg:
qayta ishlanlangan rux elektroliti ………..………954.7
mis-kadmiy keki namligi ………………..................21
eritmaga o'tkazilgan metallar miqdori (9.65+0,21 +51.7)……… 61.56
jami ………….1037.26
yoki 1037.26 : 1,25 = 829.8 l.
Kekni suyultirish orqali olingan eritmalar tarkibi, g / l:
Zn …………87500:829.8 =105.44
Cd………… 9650:829.8 =11.63
Cu………… 210: 829.8 =0,25
H2SO4…………………… 1,5
Tanlab eritmaga o'tkazishning material balansini hisoblash natijalari 2-jadvalda keltirilgan.
Tanlab eritish material balansi
2-jadval
Keladi
|
kg
|
Sarflanadi
|
Kg
|
Mis-kadmiy keki
|
100,0
|
Mis keki
|
13.58
|
qayta ishlanlangan rux elektroliti
|
954.7
|
Eritma
|
1037.26
|
|
|
Boshqa yo’qotishlar
|
3.86
|
Jami
|
1054.7
|
Jami
|
1054.7
|
|
| |
