O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI 1
KIRISH 4
I-BOB.UMUMIY MA’LUMOTLAR 9
1.1 Bosim datchiklari 9
1.2 Bosimni o’lchash asboblari 12
Deformatsion (prujinali) manometrlar, bu asboblarda o'lchanayotgan bosim turli konstruksiyadagi egiluvchan elementlarning deformatsiyalanish qiymati yoki ularda hosil bo'ladigan kuch qiymati bilan aniqlanadi. 12
Suyuqlikli manometrlar Tuzilishining oddiyligi va yuqori aniqlikda o'lchashi bilan ajralib turadi. Ularning ishlashi ishchi suyuqlik sifatida qo'llaniladigan simob, suv, transformator moyi yoki spirt ustuni hosil qilgan tashqi bosim bilan muvozanatlashishga asoslangan. Suyuqlikli manometrlar: a) U simon; b) kosali; d) qiya trubali maxsus kosali. U simon manometr yuqorida korsatilgan sxemani ifodalaydi. U shaklida buklangan shisha trubkadan iborat bo'lib, shisha trubka ishchi suyuqlik bilan sathi ikkala trubkada ham bir xil balandlikka ega bo'ladi (ya'ni daraja ko'rsatkichining 0 belgisida bo'ladi). Shisha trubkaning bir uchi bosimi P o'lchanishi kerak bo'lgan
muhitga ulanadi, ikkinchi uchi esa atmosfera bilan tutashadi. Ko'rsatish darajasi bo'yicha hisob bajariladi. Trubkalardagi sathlar farqi h, ishchi suyuqlikning zichligi ρ hamda atmosfera bosimi bilan birgalikda suyuqlikning balandligi hosil qilgan kuch yordamida ortiqcha bosim Port aniqlanadi. 13
U simon manometrlarning yuqori o'lchash chegarasi 10 kPa gacha bo'lib, o'lchash xatoligi 2 % dan oshmaydi. O'lchanayotgan bosim P ta'sirida kosada suyuqlik
sathi h balandlikka kamayadi, trubkada esa h balandlikka ko'tariladi (trubkaning diametri kosaning diametriga qaraganda bir necha marta kichik). Sathlar farqi h kosali manometrlarda asosan ingichka trubkada ishchi suyuqlik h1 > h2 holatni ta'minlaydigan darajadaso'rish natijasida erishiladi. 13
u = Q/C 15
Kvars boshqa p’ezoxususiyatlarga ega bo‘lgan segnetoelektriklar ichida mexanik jihatdan mustaxkam va qattiqligiga ega bo‘lgani uchun menbranani qattiq deformatsiyalanishiga yo‘l qo‘ymaydi. Bu esa pezoelektrik effektni uzatilishini kechiktirmaydi. Shuning uchun bunday pezoelektrik datchiklarni yuqori chastotali tebranishlarni aniqlashda ham ishlatish imkonini beradi. Kvarsni p’ezoelektrik doiymisi 2·10
-12 K/N teng bo‘lib, haroratga kam bog‘liqligi yuqori haroratli jarayonlarda bosim datchigi sifatida qo‘llanilanishiga olib keladi. 15
15
Barometr (yun. baros — ogʻirlik - metr) — atmosfera bosimini oʻlchashda ishlatiladigan asbob. Turli xillari bor: 1) simobli barometr gidrostatik qonunlariga asoslanib yasalgan; 2)
metall barometr yoki aneroid; qattiq jismning elastikligiga asoslanib yasalgan; 3) gipsotermometr
yoki termobarometr; suyuqlik qaynash temperaturasining tashqi atm bosimiga bogʻliqligiga asoslanib yasalgan; 4) gaz barometri gazlarning elastiklik xossasiga asoslanib yasalgan 15
1.3 Tincerkad 3D platformasi 16
II-BOB.ASOSIY QISM 18
2.1 Loyhani vizual korinioshi va ishlashi 19
2.2 Dasturiy qism 19
2.3 Loyhaning ishchi holatini tekshirish 23
Xulosa 24
Foydalanilgan adabiyotlar 25
