Sotilgan uzumning to’liq tannarxi, o’rtacha bahosi va rentabelligi aniqlansin

429 
Uzumchilik
6 
 
3-jadval 
Uzum ishlab chiqarishda mehnat unumdorligi va mahsulotning mehnat sig’imi 
Mah 
sulot turi 
Olingan
mahsulot, s. 
Asosiy 
mahsulotga 
sarflangan 
bevosita mehnat 
xarajatlari, 
k/soati 
1sentner. 
mahsulotga 
to’g’ri kelgan 
bevosita 
mehnat 
xarajatlari, 
k/soat 
1 k/soati-ga 
ishlab 
chiqaril-gan 
asosiy 
mahsulot,kg 
1k/soati 
ga 
bevosita 
mehnat haqi 
ajratmalari 
bilan 
Uzumc
hilik
4-jadval 
Sotilgan uzumning to’liq tannarxi, o’rtacha bahosi va rentabelligi 
Mahsulot turi 
1 sentnerning 
to’liq tannarxi, 
so’m 
1 sentnerning 
o’rtacha sotish 
bahosi, so’m 
1 sentnerga 
foyda(+), 
zarar (-), so’m 
Rentabellik 
(+),zararlik 
(-),% 
Uzumchilik
5-jadval
Tuman fermer xo’jaligi uzumchilik tarmog’i asosiy iqtisodiy ko’rsatkichlarining 
o’zgarishi 
№ 
Ko’rsatkichlar 
O’lchov 
birligi 
2013
yil 
2014 
yil 
2015 
yil 
2015 yilda 2013 yilga 
nisbatan o’zgarish 
+/- 
% 
1 Yer maydoni 
Ga 
2 Hosildorlik 
s/ga 
3 Yalpi hosil 
Tonna 
4 Jami daromad 
mln so’m 
5 Jami xarajatlar 
mln so’m 
6 Yalpi foyda 
mln so’m 
7 1 birlik mahsulot 
Sotish bahosi 
so’m/s 
Tannarxi 
so’m/s 
Foyda
so’m/s 
8 1 ga yer hisobiga 
Daromad 
ming so’m 
Xarajat 
ming so’m 
Foyda
ming so’m 
9 Rentabellik darajasi 
% 
 

430 
6-jadval 
Ishtixon tuman fermer xo’jaligida yalpi foydaning dinamikasi 
№ 
Ko’rsatkichlar 
O’lchov 
birligi 
2014 
yil 
2015 
yil 
o’zgarishi,
+/ - 
1. Sotilgan uzum 
s 
2. 1 s. uzum sotish bahosi 
so’m 
3. 1 s. uzum tannarxi 
so’m 
4. 1 s. uzumdan olingan foyda 
so’m 
5. Yalpi foyda 
mln so’m 
7-jadval 
Ishtixon tuman fermer xo’jaliklarida uzum yetishtirish tannarxi o’zgarishi tahlili. 
Ko’rsatkichlar 
ulchov 
birligi 
2014 
yil 
2015 
yil 
2015 yilda 2014 yilga 
nisbatan o’zgarishi 
+/- 
% 
1. Jami ekin maydoni 
ga 
2. Yalpi mahsulot 
s 
3. Jami xarajat 
mln.so’m 
4. 
Shu jumladan: 
1 ga qilingan harajat 
ming 
so’m 
5. 
1 s uzumning 
tannarxi 
ming 
so’m 
 
 
10- jadval 
Ishtixon tuman fermer xo’jaliklarida uzum ishlab chiqarish rentabelligi dinamikasi. 
T/R 
Ko’rsatkichlar 
Yillar 
2015 yil 2014 yilga 
nisbatan o’zgarishi 
2014
2015
+,- 
% 
1 
Uzumni sotishdan tushgan tushum mln 
so’m 
2 
Jami qilingan xarajat, mln so’m 
3 
Yalpi foyda mln so’m 
4 
shu jumladan:
1s sotish bahosi, ming so’mda 
- 
tannarxi ming so’mda 
- 
foydasi ming so’mda 
7 
Ishlab chikarish rentabelligi, % 
5. Topshiriq yechimining asosiy natijalari bo’yicha xulosa va takliflar. 
6. Savol-javoblar. 

431 
7. Uyga vazifa. 
15.7.Mashg’ulot. Ozuqabop ekinlar samaradorligini oshirish imkoniyatlari.
 
1.Darsning maqsadi: Talabalar Oziqabop ekinlarning iqtisodiga doir ma’ruza matnlariga tayangan 
holda, olgan bilimlarini amaliy dars davomida mustahkamlab,oziqa ekinlar yetishtirish 
samaradorligini oshirish imkoniyatlarini o’rganib chiqishdan iborat. 
 
2.Darsining ta’minoti.
Darsda absolyut va nisbiy ko’rsatkichlarni hisoblashga imkon beradigan 
jadvallar ishlatiladi. Bu jadvallar viloyat va alohida olingan yillik hisobotlari ma’lumotlari asosida 
to’ldiriladi va hisoblanadi. 
3. Darsning borishi.
A) O’tgan darsni so’rash. 
B) Yangi mashg’ulot mavzsini tushuntirish. 
D) Talabalarning mustaqil ishlari uchun topshiriq. 
Reja: 
1. Oziqabop ekinlarni xalq xo’jaligidagi axamiyati 
2. Oziqabop ekinlarni rivojlanishi, hozirgi axvoli va istiqbollari 
3. Ozuqa resurslarini ishlab chiqarish va ulardan foydalanishning iqtisodiy samaradorligini 
oshirish imkoniyatlari 
 
Topshiriqning mazmuni 
 
1. Har bir gektar ozuqa ekinidan chiqadigan ozuqa birligi va hazm bo’luvchi protein miqdori 
aniqlansin. 
2. Ozuqa birligi va protein tannarxi va suliga nisbatan baholansin. 
 
Topshiriq sharti 

Ozuqa ekinlari iqtisodiy samaradorligini taqqoslama baholash uchun kompleks 

ko’rsatkichlardan foydalaniladi:1 ga.dan chiqadigan ozuqa birligi va hazm bo’luvchi protein, 1 
kishi/soatiga to’g’ri keladigan ozuqa va proteyin birligi, alohida ozuqalarning suliga nisbatan 
taqqoslama baholari indeksi. 
Ozuqa maydonining 1 ga.idan chiqadigan ozuqa birligi va hazm bo’luvchi protein asosiy va 
qo’shimcha mahsulotlar hosildorligini sentner hisobidagi ozuqa birligi va o’zlashtiriladigan 
proteyin miqdoriga ko’paytirilib aniqlanadi. Aloxida ozuqa turlari bo’yicha ozuqa va proteyin 
birligining tannarxi xarajatlarni ozuqa va proteyin birligiga aylantirilgan 1 ga.dan olingan 
hosildorlikka bo’lib aniqlanadi. Alohida ozuqalarning suliga nisbatan taqqoslama baholari indeksi 
aloxida ekinlarning ozuqa va proteyin birligidagi hosildorligini, xuddi shu birlikdagi sulining 
hosildorligiga bo’lib aniqlanadi. 
 
1-jadval 
Ozuqa ekinlarini iqtisodiy baholash ko’rsatkichlarini hisoblash uchun birlamchi 
ma’lumotlar 
Ozuqa
turlari 
O’rtacha 
hosildor- 
lik, s/ga. 
1 kg. ozuqada 
mujassamlashgan 
1 gektarga 
sarflangan 
xarajatlar, 
so’m
Ozuqa
birligi 
O’zlashtiri- 
ladigan

432 
proteyin, gr 
jami 
sh.j. 
asosiy 
maxsu-
lotga 
aso- 
siy 
qo’- 
shim-
cha 
aso- 
siy 
qo’- 
shim-
cha 
aso- 
siy 
qo’- 
shim-
cha 
Kuzgi va bahorgi 
arpa 
Don uchun 
makka 
Suli 
Silos uchun makka 
Ozuqali 
ildizmevalar 
Ildiz mevali ozuqa 
Poliz ozuqalari 
Joriy yildagi o’tlar:
a)pichanga b)shirali 
ozuqaga 
Ko’p yillik 
o’tlar: 
a) pichanga 
b)shirali ozuqaga 

Download 8,59 Mb.