|
Mikroprotsessorli boshqaruv tizimlari
|
| bet | 1/2 | | Sana | 15.03.2024 | | Hajmi | 17.57 Kb. | | #173669 |
Bog'liq MIKROPROTSESSORLI BOSHQARUV TIZIMLARI 7-sinf so\'roq olmoshlari 1, 1 Лекция. Изменение климата — Рус Хемис , «amaliy matematika va informatika» kafedrasi «Algoritmlar Nazari, munisa, transport sathi, kurs ishi.anvarov (Автосохраненный), Знак, Byudjet-soliq siyosati, 7- nazorat ishi ona tili 4- sinf, 2-21, Muhammadakbar, 1C buxgalteriya dasturi, ELEKTR DVIGATELLAR RELE XIMOYASI, Mahsulotning sifat ko\'rsatkichlari(RUSTAMOV SHAMSIDDIN), zamonaviy avtomobillarda qo\'shimcha yangi tizimlar
MIKROPROTSESSORLI BOSHQARUV TIZIMLARI
Kirish
Hozirgi kunda telekommunikatsiya va axborotlashtirish tizimining rivojlansih darajasi tom ma’noda mikroelektronika va nanoelektronika mahsulotlarining ularda qo’llanilish darajasiga bog’liq.Birinchi integral mikrosxemalar 1958-yilda yaratildi.IMSlarning hajmi kichkina, og’irligi kam, energiya sarfi kichik, ishonchligi yuqori bo’lib, hozirgi kunda ular uch konstruktiv texnologik variantlarda yaratilmoqda: qalin va yupqa pardali,yarimo’tkizgichli ba gibrid.
XXI asr bo’sag’asida O’zbekistonda axborot kommunikatsion texnologiyalari barcha yo’nalishlar bo’yicha rivojlanmoqda. Hozirgi davrda hisoblash texnikasining eng yuqori pog’onasini egallab turgan kompyuterlar juda tez odimlar bilan rivojlanmoqda. Hisoblash texnologiya nazariyasi va ularning element bazasi juda tezkorlik bilan rivojlanmoqda. Buni hozir rivojlanayotgan nanotexnolgiya jarayoni bilan taqqsoslash lozimdir. Nanotexnologiya asosida quriladigan boshqarish qurilmalari mavjud texnologiyalarni loyihalash va qurish jarayonlarini amalga oshirish usullari orqali amalga oshirilishi mumkindir.Shuning uchun mikroprotsessorlar fanining salohiyati boshqa fanlarga qaraganda o’zining tezkor o’zgarishi bilan farqlanadi.
Mikroprotsessor elektron tizimning bir qismi bo’lib, kirish va chiqarish signallarini qayta ishlash qurilmasi sifatida qubul qilingan. Kiritish va chiqarish signallari sifatida analog signallar, raqamli signallar, raqamli kodlar, raqamli kodlar ketma-ketligi qabul qilingan. Tizim ichida ma’lumotlar yoki signallar saqlanadi. Agar tizim raqamli bo’lsa, analog signallar analog – raqam o’zgartirish qurilmalari asosida raqamli signallarga o’zgartiriladi yoki aksi. Ma’lumotlarni saqlash va qayta ishlash raqamli ko’rinishda bo’ladi.Ma’lumotlarni saqlash va qayta ishlash sxemotexnik tizimlarga bog’liq. Har qanday tizim maxsus bir vazifani yechish uchun mo’ljallangan bo’ladi.
Mikroprotsessor tizimlari asosini tashkil qiladigan asosiy tushunchalar quyidagilardan iborat: Elektron tizim- har qanday electron uzel bo’lib, ma’lumotlarni qayta ishlovchi blok, jihoz yoki kompleksdir. Masala – electron tizimga bog’liq bo’lgan funksiyalar to’plami. Tezkorlik – electron tizim funksiyalarining bajarilish tezligi ko’rsatkichi.Moslashuvchanlik –tizimning turli masalalarga moslashuvchanligi.Interfeys – mantiqiy va konstruktiv qurilmalararo ma’lumot almashish moslashmasi.Virtual oraliqda raqamli qurilmalarning mikroprotsessor bilan birgalikdagi loyihalash ishlarini ko’rib chiqamiz.
Miroprotsessorli tizim (MP-tizim) deb, odatda mikroprotsessorli vositalar asosida tuzilgan ma’lumotli yoki boshqaruv tizimiga aytiladi.
Mikroprotsessorli vositalar – boshqaruv signallariga bog’liq ravishda turli amallarni bajaruvchi, cheklangan nomenklaturga ega bo’lgan KISlar majmuasidir.Mikroprotsessorli vositalar turkumiga kiruvchi barcha KISlarni, bu esa MP, operativ va doimiy xotira, kirish-chiqishni boshqarish mikrosxemalari, takt signallari generator va boshqalarni kuchlanish manbayi qiymati signallar va ma’lumotni ifodalash turlari bo’yicha muvofiqlashtirish mumkin. Mikroprotsessorli vositalar majmuyiga ega bo’lib, turli murakkablikdagi raqamli apparaturalarni tuzish mumkin.
Mikroprotsessorlar arxitekturasi. MP-tizimni uchta ketma-ket murakkablashib boradigan detallash darajalari ko’rinishida ifodalash mumkin:
1. Apparat vositalari – electron sxemalar bo’lib, ular yordamida alohida qurilmalar tuziladi;\
2. Arxitektura –tarkib, xarakteristikalar, qurilmalarning bog’lanishi, komandalar ro’yxati va ularning formatlari, adreslash usullari. Adreslanuvchi xotira razryadligi va hajmi; registrlar tuzilmasi va ularning funksiyalari va boshqalar.
3. MPning dasturiy ta’minoti.
Kombinatsion turli MPli MP-tizim arxitekturasi 3-rasmda keltirilgan.MP quyidagi tugun va bloklardan tashkil topgan:
1. Arifmetik-mantiqiy qurilma (AMQ). Bu qurilma bevosita ikkilik kodida ifodalangan sonlar va adreslar ustidan arifmetik va mantiqiy amallarni bajaradi. Odatda, siljituvchili registrli AMQlar qo’llaniladi.
2. Boshqaruv qurilmasi (BQ). BQ AMQ va MP-tizimning boshqa bloklari ishini boshqaradi. U ketma-ketli qurilma bo’lib, mantiqiy elementlar yoki DXQ,DMMlar (mikrodasturiy tashkil qilinish) da bajariladi. BQ xotira blokidan kelayotgan komandalar asosida ishlaydi. Bu yerda komandalar mazkur komandaning bajarilishini boshqarish uchun ikkilik signallariga aylantiriladi.BQ va butun MP-tizim ishi sinxronizatsiya va dastlabki o’rnatilish(taymer) sxemalari signallari ta’sirida sodir bo’ladi. Taymer (T) ko’p hollarda alohida kristall ko’rinishida bajariladi. U komandalarning bajarilish jarayonini vaqt bo’yicha taqsimlaydi.
Biror amalni bajarishga mo’ljallangan komandalar – buyruqlar 8, 16, 24 razryadli va undan yuqori(64 tagacha) bo’lgan ikkilik so’zlardan iborat bo’ladi. Ularning bir qismi amal kodi bo’lib, qolganlari xotirada ma’lumotlar adreslari o’rtasida taqsimlanadi.
3. Registrlar bloki (R). Joriy ma’lumotni o’ta operativ saqlash uchun xizmat qiladi. Bajaradigan amaliga ko’ra, bloklar quyidagi registrlariga ega: OR va AR registrlari, komandalar registry (KR), bayroq registry (BR), holatlar registry (HR), komanda hiosblagichi (KH) va boshqalar.
|
| |
