BOB. SIMSIZ TARMOQ XAVFSIZLIGINING

132 
o’zgartirish uchun tavsiyalarni ishlab chiqish zaruriyati tug’ilganda, 
olingan natijalarning haqiqiyligi bevosita ularning malakasiga bog’liq. 
11.1-rasm. Simsiz tarmoq xavfsizligining auditi jarayoni 
Birinchi bosqichda tarmoq himoyalanganligining passiv auditini 
o’tkazish lozim. Bunda simsiz tarmoq tadqiqlanadi va mavjud uskuna 
imkoniyatlariga hamda qo’yilgan maqsad va masalalarga tayangan holda, 
unda amalga oshirilgan axborotni himoyalash mexanizmlari aniqlanadi. 
Himoyaning qo‘shimcha 
mexanizmlari majmui 
STni, uning himoyalanganligini baholash 
kriteriylariga mosligi bo‘yicha tahlillash 
Himoyaning kriptografik 
mexanizmlari majmui 
STni himoyalash mexanizmlari majmuini tadqiqlash 
Himoyaning 
autentifikatsiya 
mexanizmlari majmui 
ID
kr 
ID
au 
 
STga IDni aniqlash 
IDni istalgani bilan taqqoslash 
Amalga oshirilgan himoya tizimining 
iqtisodiy maqsadga muvofiqligini 
hisoblash 
STni himoyalash tizimi uchun 
tavsiyalarni ishlab chiqish 

133 
Barcha muolajalarni himoyalanganlikni baholash kriteriylari bo’yicha 
o’tkazish maqsadga muvofiq hisoblanadi, chunki keyinchalik bu tarmoqqa 
ishonch darajasini belgilash va u uchun himoya profilini qurish jarayonini 
aytarlicha soddalashtiradi va tezlashtiradi. 
Ikkinchi bosqich, mohiyatan, birinchi bosqichning davomi va uning 
qismi hisoblanadi. Farqi shundaki, bu bosqichda asosiy e’tibor tahdid va 
hujumlarning ma’lum turlariga qarshi choralar sifatida simsiz tarmoqda 
joriy etilgan axborotni himoyalashning ko’shimcha mexanizmlariga 
qaratiladi. 
Keyingi bosqichda tarmoqqa ishonch darajasini belgilash maqsadida 
olingan himoyalash mexanizmlari majmuini qiyosiy tahlillash lozim. 
Avval himoyalash mexanizmlarining har bir guruhi bo’yicha ishonch 
darajasi aniqlanadi, so’ngra olingan ma’lumotlar asosida umumiy oraliq 
ishonch darajasi shakllantiriladi. 
Undan keyin olingan himoyalashning qo’shimcha mexanizmlari 
majmuini XFT (xavfsizlikning funksional talablari) bilan solishtirish 
lozim. Keyinchalik, hatto, simsiz tarmoqni sertifikatsiyalash yoki 
attestatsiyalash ko’zda tutilmasadi, ushbu jarayon tegishlicha e’tiborga 
loyiq. Chunki, ushbu jarayon natijalarining to’g’riligi keyingi bosqichda 
simsiz tarmoqqa haqiqiy ishonch darajasini belgilashga va, umuman, 
simsiz tarmoq himoyalanganligi darajasi xususida mulohaza yuritishga 
imkon beradi. 
Simsiz tarmoqqa haqiqiy ishonch darajasi aniqlanganidan so’ng, uni 
buyurtmachi fikri bo’yicha simsiz tarmoqda amalga oshirilishi lozim 
bo’lgan ishonch darajasi bilan taqqoslash kerak. Quyidagi uchta natija 
olinishi mumkin: 
ID > ID
buyurtma
; 
ID = ID
buyurtma
; 
ID < ID
buyurtma
; 
Bu yerda 
ID
buyurtma
- buyurtmachi fikri bo’yicha simsiz tarmoqqa 
talab qilingan yoki taxmin qilingan ishonch darajasi. 
Aniqlangan ishonch darajasi buyurtmachi fikri bo’yicha simsiz 
tarmoq himoyalanganligiga mos kelgan vaziyat ideal hisoblanadi. Ammo, 
afsuski, uning ehtimolligi juz’iy. Ko’pincha simsiz tarmoqqa real ishonch 
darajasi taxmin qilinganligiga teng bo’lmaydi. Bu holda amalga oshirilgan 
himoya tizimining iqtisodiy maqsadga muvofiqligini hisoblash lozim. 
Olingan natijalar asosida va buyurtmachi talabiga muvofiq simsiz 
tarmoqning istalgan himoyalangan darajasini ta’minlash maqsadida unda 

134 
ishlatiluvchi himoyalash mexanizmlarini o’zgartirish bo’yicha tavsiyalar 
berish mumkin. 
Himoya 
tizimini 
kuchaytirish 
yoki 
zaiflashtirish 
zaruriyati 
tug’ilganda e’tiborni himoyalash mexanizmlarining turli guruhlari uchun 
belgilangan ishonch darajasiga qaratish lozim. Shunday vaziyat sodir 
bo’lishi mumkinki, o’zgartirishga himoya tizimi to’liqligicha duchor 
bo’lmay, faqat uning uzatiluvchi ma’lumotlarni shifrlashga yoki 
tarmoqdan foydalanishni nazoratlashga javob beruvchi qismigina 
o’zgartirilishi mumkin. 

Download 2,59 Mb.