Modern problems and prospects of development of energy supply of digital technology facilities

Download 0,59 Mb. Pdf ko'rish
bet	2/4
Sana	17.05.2024
Hajmi	0,59 Mb.
	#239685

1 2 3 4

Bog'liq
raqamli-texnologiyalar-sohasida-sun-iy-intellektning-o-rni-va-ta-limi-yaratilayotgan-imkoniyatlar-va-yangi-loyihalar

Aql-idrok – kognitiv qobiliyatlarning namoyon bo‘lishi.

Ключевые слова:
Искусственный интеллект, инновации, кибербезопасность,
виртуальный, оптимизация, интеллект, цифровые технологии, когнитивные функции.
Raqmli texnologiyalar bugungi kunda deyarli barcha sohalarni qamrab olgan hisoblanadi.
Raqamli texnologiyalar sohasida ayniqsa sun’iy intellektning o‘rni muhim ahamiyat kasb etadi.
Intellekt (lotincha intellectus-sezish, idrok etish, anglash, tushunish) yoki aql-psixalogiyasining
yangi vaziyatga moslasha olish, eslab qolish hamda tajriba asosida o‘rganish qobiliyatidan iborat
bo‘ladi. O‘z ongi orqali tabiat va atrof muhitga o‘z ta’sirini o‘tkazish hisoblanadi. Aql-idrok,
odatda, inson psixalogiyasining xususiyati sifatida tushuniladi, bunga tashqridan olinadigan
ma’lumotlarni to‘g‘ri talqin qilish va yangi vaziyatlarga moslashish imkonini beradi. Insonning
kognitiv qobiliyatlari yoki kognitiv funksiyalari bor – bu miyyaning eng yuqori funksiyalari bo‘lib,
ular odamni tashqi dunyo bilan bog‘laydi, bu sizga u haqida tasavvurga ega bo‘lish va u bilan
o‘zaro munosabatda bo‘lish imkonini beradi. Kognitiv qobiliyatlarga fikrlash, nutq, o‘rganish va
kosmosga yo‘naltirish va boshqlar kiradi.
Aql-idrok – kognitiv qobiliyatlarning namoyon bo‘lishi.
Aql-idrokka ta’rif berishda
“kognitiv funksiyalar” va “ijodiy funksiya” atamalaridan ham foydalanish mumkin, chunki bilish
ijodkorning muhim jihatlaridan biri hisoblanadi. Inson aql-zakovati unga mavjud bo‘lganidan
tashqari yangi narsa yaratish, ya’ni ijodiy funksiyani amalga oshirish imkoniyatini beradi.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL SCIENCE AND INNOVATION
SPECIAL ISSUE: "MODERN PROBLEMS AND PROSPECTS OF DEVELOPMENT OF ENERGY
SUPPLY OF DIGITAL TECHNOLOGY FACILITIES", MARCH 1, 2024
631
Sun’iy intellekt
– bu sun’iy intellekt tizimlarining kognitiv funksiyalarni namoyon qilish
qobiliyati, ya’ni o‘rganish, shu jumladan o‘z tajribasidan, berilgan parametrlarga moslashish va
ilgari faqat odamlar (yoki undan yuqori bo‘lgan hayvonlar) uchun mavjud bo‘lgan vazifalarni
bajarish. Sun’iy intellekt masalasi mashhur va sun’iy intellekt texnologiyalari faol amalga oshirilib
kelinmoqda. Masalan:
1. Rossiya atom elektrstansiyalari amalda qurilishi va undagi uranni boyitib olinganligini
aniqlashda sun’iy intellekt texnologiyalarining qo‘llanishi, hodimlarning shaxsiy himoya
vositalaridan foydalanishini baholashga qaratilgan loyiha, ya’ni mashinani ko‘rish tizimi.
2. Atom energetikasi sohasida nazoratga qaratilgan loyihalar turbinali generatorlarning
samaradorligini kuzatish va aniqlash orqali uskunalarni ishlab chiqarish va reaktorlardagi
nuqsonlar va yoriqlarni aniqlash amalga oshirildi.
3. Sun’iy intellekt ilovalarini tahlil qilish va ulardan foydalanadigan tarmoqlar tavsifi
sun’iy intellektni amalga oshirish jarayonlarini rejalashtirish va optimallashtirish mumkin bo‘lgan
elektr-energetikaga ixtisoslashga kompaniyalar tomonidan texnologiyalarni ishlab chiqilishi.
4. Sun’iy intellektning yangi tarmoqlari: ChatGpt, OpenAI va yana boshqa ko‘plab
ilovalarning ishlab ishlab chiqarilishi insonlarning dastur kodlarni yozish, rasmlar chizish, hattoki
insonlarga qo‘shimcha fikr bera oladigan versiyalarining ishlab chiqarilishi.
5. Raqamli texnologiyalarning rivojlangan bosqichida uchuvchisiz uchish moslamalari,
dronlar va haydovchisiz boshqariladigan avtomobillar aynan sun’iy intellekt mahsuli hisoblanadi.
Bugungi kunga kelib dunyoga mashhur BYD kompaniyasi o‘zi ishlab chiqarayotgan
avtomobillariga Muhlisa AI nomli sun’iy intellektni raqamli texnologiyalar yordamida kiritib
kelmoqda. Buni ishlash tizimi quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
1. Haydovchisiz boshqaruv imkoniyati.
2. Tezlikni qatnov qismidagiga avtomatik sozlash.
3. Haydovchi yo‘lga e’tiborsiz bo‘lganda avtomobil avtomatik boshqaruvni amalga
oshiradi

Download 0,59 Mb.

1 2 3 4

Download 0,59 Mb.

Pdf ko'rish