|
Operator holatini kuzatish turlarining
|
| bet | 82/93 | | Sana | 27.05.2024 | | Hajmi | 0,56 Mb. | | #255101 |
Bog'liq Muhandislik psixologiyasi 15.2. Operator holatini kuzatish turlarining tasnifi .
Кutish rejimida ishlaydigan operatorlar uchun holat zarurdir. Ushbu rejim zamonaviy yuqori avtomatlashtirilgan ishlab chiqarish uchun eng muhim hisoblanadi. Ishlab chiqarish jarayonining normal jarayonida operator operativ dam olish holatida bo'ladi va faqat avtomatlashtirishning ishlashini nazorat qiladi. Shu bilan birga, u ishlab chiqarish jarayonida me'yordan chetlanishlarni bartaraf etish uchun doimo faol ishlashga tayyor bo'lishi kerak.
Tayyorlik holatining ko'rsatkichlaridan biri formula bilan aniqlangan ishchi o'rnatish koeffitsienti hisoblanadi
o'rtacha reaktsiya vaqti qayerda ; - ish vaqtidagi reaktsiya vaqti.
Kpy qiymati , qoida tariqasida, birdan kam va ish kuni davomida o'zgarib turadi. Oddiy sharoitlarda uning qiymatlari odatda 0,45 dan 0,65 gacha.
Kuzatuvchi operatorlar uchun optimal ishlash holati uning ishlab chiqarish jarayonining borishini kuzatib borishiga e'tibor darajasida namoyon bo'ladi. Ko'pgina asboblarning o'qishlarini doimiy ravishda kuzatib borish, operator normadan ma'lum og'ishlarni aniqlashi kerak. E'tiborni yo'qotish signalni o'tkazib yuborishga olib keladi. Xuddi shunday holat ham kompyuter operatorlari, radar operatorlari, radio operatorlari va boshqalar faoliyatiga xosdir.
Diqqat holatini qat'iy belgilangan signallarga ma'lum reaktsiyalar uchun miyaning tanlab tayyorligi sifatida aniqlash mumkin. Ushbu holat quyidagilar bilan tavsiflanadi:
miyaga kiradigan signalizatsiya kanallarini blokirovka qilish, hozirgi vaqtda eng muhim signallar, kutilayotgan yoki qabul qilinadigan kanal bundan mustasno;
muhim signallarning analizatorining sezgirligini oshirishi;
ijro apparatining ushbu signallarga javob berishga tayyorligini oshirish, bu ularga reaktsiya vaqtini qisqartirishda namoyon bo'ladi.
Operatorlar uchun noqulay sharoitlar charchoq va hissiy taranglikni o'z ichiga oladi.
15.1. Shaklda ko'rsatilganidan tashqari funktsional holatlari ham quyidagi asoslar bo'yicha farqlanadi:
sog'liq uchun xavflilik nuqtai nazaridan - xavfli va xavfsiz;
faoliyatning bahosi va u tufayli organizmning charchash darajasi nuqtai nazaridan ular normal, chegaraviy va patologikdir;
mehnat qobiliyatining namoyon bo'lishi nuqtai nazaridan - barqaror ish qobiliyati, beqaror mehnat qobiliyati;
zo'riqishning namoyon bo'lishi nuqtai nazaridan - operatsion yoki aqliy zo'riqish; mehnat intensivligi nuqtai nazaridan - birinchi, ikkinchi, uchinchi, to'rtinchi og'irlik darajasi.
Ekologik sharoitlar ta'sirida yuzaga keladigan ekstremal sharoitlarga alohida e'tibor berilishi kerak. Bu erda ikkita asosiy holat mavjud. Ulardan birinchisi, ma'lum bir ta'sir qilish vaqtida insonning holati baholanadigan parametrlarning majburiy ravishda yomonlashishiga olib keladigan tashqi sharoitlarning shunchalik intensivligi mavjudligiga asoslanadi. Ikkinchi holat, birinchisidan farqli o'laroq, shartlarning jismoniy xususiyatlari etakchi ahamiyatga ega emas va ularning axborot-semantik xususiyatlari asosiy narsaga aylanadi. Bu vaziyatlarning umumiy tomoni shundaki, ularning ta'siri ostida odamning holati dinamik mos kelmaslik rejimiga o'tadi.
Asosiy mazmuni ekstremal omillar ta'sirini bartaraf etish yoki bartaraf etishga va xulq-atvor muammolarini hal qilishga qaratilgan organizmning o'ziga xos reaktsiyalaridir. Organiz reaktsiyasi ekstremal omilning o'ziga xos xususiyatlari bilan nisbatan kichik munosabatlar bilan tavsiflanadi. Xulq -atvor reaktsiyalari ustidan ongli nazorat zaiflashadi, ekstremal holatlarda vahima kabi ongsiz xatti-harakatlar kuzatiladi. Funktsional holatlarni baholash uchun turli ko'rsatkichlar qo'llaniladi : xulq-atvor, fiziologik , psixologik, biokimyoviy.
|
| |
