63-Yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliqni hisoblab chiqarish, soliq hisobotini taqdim etish va soliqni to‘lash tartibi
Yuridik shaxslar, ya'ni yuridik shaxsni omborgan shaklida ro'yxatga olish va qonunchilikdagi talablarga javob beruvchi tashkilot yoki jismoniy shaxs, mol-mulkiga solinadigan soliqni hisoblab chiqish, soliq hisobotini taqdim etish va soliqni to‘lash tartibining asosiy xususiyatlari quyidagicha bo‘ladi:
### 1. Soliqni Hisoblab Chiqish
#### a. Soliq Bazasi
Yuridik shaxsning soliq bazasi, uning daromad va xarajatlar bazasiga asoslanadi. Bu bazalar quyidagi elementlardan iborat bo‘ladi:
- Daromadlar: Shirkatning yillik daromadi, shu jumladan sotishdan, xizmatlardan, ijara tovarlardan olingan daromadlar.
- Xarajatlar: Shirkat faoliyati uchun zarur bo'lgan har xil xarajatlar, masalan, ishchilarning maoshlari, material xarajatlari, ijara xizmatlari, transport xarajatlari, adliya xizmatlari va boshqalar.
#### b. Soliq Stavkasi
Yuridik shaxsning soliq stavkasi mamlakatning qonunlariga asosan belgilanadi. Bu soliq stavkasi odatda foydalanish daromad va xarajatlarga bog'liq hisoblanadi.
#### c. Soliq Miqdori
Soliq miqdori quyidagi formula orqali hisoblanadi:
\[ \text{Soliq miqdori} = (\text{Foydalanish daromad} - \text{Foydalanish xarajatlar}) \times \text{Soliq stavkasi} \]
### 2. Soliq Hisobotini Taqdim Etish
Yuridik shaxslar, soliq hisobotini yillik asosda soliq organlari tomonidan talab etiladi. Hisobotda quyidagi ma'lumotlar bo'lishi kerak:
- Shirkatning yillik daromad va xarajatlar hisobi.
- Soliq miqdori va uni hisoblab chiqish jarayoni.
- To'langan soliqlar va keyinchalik to'lanishi kerak.
- Soliq hisobidan foydalanish kengaytirilishi.
64-Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliqni hisoblab chiqarish va soliqni to‘lash tartibi
Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliqni hisoblab chiqarish va soliqni to‘lash tartibi quyidagi jarayonlardan iborat bo‘ladi:
### 1. Soliqni Hisoblab Chiqish
#### a. Soliq Bazasi
Jismoniy shaxsning soliq bazasi, uning daromad va boshqa moliyaviy operatsiyalari asosida aniqlanadi. Soliq bazasi quyidagi ma'lumotlarga asoslanadi:
- Daromadlar: Shaxsning yillik daromadi, shu jumladan ishdan olingan daromad, ijara daromadi, boshqa moliyaviy manbalari.
- Xarajatlar: Shaxsning yillik xarajatlari, jamiy sotish xarajatlari, ijara xizmatlarining umumiy miqdori, oziq-ovqat to'plamining yillik qimmatbaho mablag'lar to'plami.
#### b. Soliq Stavkasi
Jismoniy shaxsning soliq stavkasi, mamlakatning qonun hujjatlari asosida aniqlanadi. Bu soliq stavkasi foydalanish daromad va xarajatlarga bog'liq hisoblanadi.
#### c. Soliq Miqdori
Soliq miqdori quyidagi formula orqali hisoblanadi:
\[ \text{Soliq miqdori} = (\text{Foydalanish daromadi} - \text{Foydalanish xarajatlari}) \times \text{Soliq stavkasi} \]
### 2. Soliqni To‘lash Tartibi
#### a. To‘lov Muddati
Jismoniy shaxslarning soliq to‘lovlari odatda yillik asosda amalga oshiriladi. To‘lov muddati davlat soliq qonunchilikiga asosan belgilanadi.
#### b. To‘lov Usullari
Soliq to‘lovlari amalga oshirish uchun quyidagi usullar qo‘llaniladi:
- Bank o‘tkazmalari: Soliq summasini bank hisobraqamiga o‘tkazish.
- Elektron to‘lov tizimlari: Soliq to‘lovlarini internet orqali amalga oshirish.
- Naqd to‘lov: Soliq to‘lovlarini naqd pulda amalga oshirish.
#### c. To‘lov Hujjatlari
To‘lovni amalga oshirish jarayonida to‘lov hujjatlari saqlanadi va davlat soliq organlari yoki boshqa moliyaviy tashkilotlar tomonidan tekshiriladi.
### 3. Monitoring va Nazorat
Jismoniy shaxslar soliq tizimiga to‘g‘ri qatnashishini ta’minlash uchun davlat soliq organlari tomonidan monitoring va nazorat olib boriladi. Bu tekshiruvlar soliq tizimining ishlashini nazorat qilish, soliq to‘lovlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni tekshirish va boshqalar umumiy jarayonini ta’minlash maqsadida o‘tkaziladi.
### Xulosa
Jismoniy shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliqni hisoblab chiqarish va to‘lash jarayonida, soliq bazasi, soliq stavkasi, soliq miqdori, to‘lov muddati va to‘lov usullari keng qo‘llaniladi. Bu jarayon davlat tomonidan belgilangan qonunlar va tartiblarga muvofiq olib boriladi va jismoniy shaxslar uchun muhim huquqiy jarayonlardir.
| 