O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.Karimov mamlakat aho-

200
jasini muttasil oshirib borish masalalari doimiy e’tiborimiz mar-
kazida bo‘ldi. 
2011-yilda respublikamizda ish haqi 20,2 foizga, budjet tashkilot-
lari xodimlarining ish haqi, pensiyalar, nafaqa va stipendiyalar miqdori 
esa 26,5 foizga o‘sdi. Aholining real daromadlari yil mobaynida 23,1 
foizga ortdi. Ayni paytda - shunga e’tibor berish lozimki – aholi jami 
daromadlarining 47 foizi tadbirkorlik faoliyatidan olinmoqda. 
Sir emaski, biz mustaqil taraqqiyotimizning dastlabki yillaridan 
boshlab ijtimoiy adolat tamoyillarini mustahkamlash, aholining daro-
madlari va turmush sharoitida keskin tafovut bo‘lishiga yo‘l qo‘ymas-
likka katta e’tibor qaratmoqdamiz. 
Keyingi o‘n yil davomida yurtimizda aholi daromadlari hajmi 8,1 
barobar ortgan bir paytda, ish haqi, ijtimoiy ko‘makka muhtoj toifa-
larning daromadlari miqdorini jadal oshirish, ularni qo‘llab-quvvatlash 
va soliq imtiyozlari berish hisobidan aholining eng past va eng yuqori 
daromadga ega bo‘lgan guruhlari o‘rtasidagi tafovut, boshqacha 
aytganda, daromadlardagi farq koeffitsiyenti 21,1 barobardan 8,3 
barobarga qisqardi. Aytish kerakki, Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi 
mamlakatlari va bir qator iqtisodiy rivojlangan davlatlar o‘rtasida bu 
koeffitsiyent eng past ko‘rsatkichlardan biri hisoblanadi. 
Yurtimizda o‘tgan yillar davomida ish haqi va pensiyalarning xarid 
qobiliyati izchil va barqaror o‘sgani aholining hayot darajasi va sifati 
ortib borayotganining yaqqol tasdig‘idir.
Buning isboti tariqasida quyidagi misol va raqamlarni keltirish 
mumkin. Agar 1991-yilda eng kam ish haqiga Xalqaro mehnat tashkiloti 
va Jahon sog‘liqni saqlash tashkilotining tavsiyalariga muvofiq tarzda 
hisoblab chiqilgan iste’mol savatchasi qiymatining faqat 8 foizini tashkil 
etadigan tovar va xizmatlarni xarid qilish mumkin bo‘lgan bo‘lsa, 2011-
yilda bu ko‘rsatkich iste’mol savatchasining 120 foizini tashkil etdi yoki 
15 barobar o‘sdi, eng kam pensiyaning xarid qobiliyati esa 9 karra oshdi. 
Ayni shu ko‘rsatkichlar 2000-yilda mos ravishda 11,0 va 3,6 
barobarni tashkil etdi».
1
Respublikamizda 2012-yilning 9 oyi davomida yalpi ichki mahsu-
lot, sanoat mahsulotini ishlab chiqarish hajmi yuqori sur’atlar bilan 
oldingi yillarga nisbatan o‘sdi. So‘nggi yillar davomida YaIM hajmining 
o‘sish darajasi o‘rtacha 8 % dan yuqori bo‘ldi. Mehnat unumdorligini 
1
Каримов И.А. 2012 йил ватанимиз тараққиётини янги босқичга кўтарадиган йил бўлади. Тошкент. 
«Ўзбекистон», 2012 йил 14 б. 

201
o‘sish darajasi mahsulot hajmini o‘sish darajasiga nisbatan yuqori 
bo‘lishi mamlakat miqyosida katta iqtisodiy samara berdi. Xalqaro 
tajribalaridan ma’lumki, shu ko‘rsatkich davlat iqtisodiyoti qudrati, 
kishilar turmush farovonligi omillarini mezoni bo‘lib xizmat qiladi.
Mamlakatimizda keyingi yillarda yalpi ichki mahsulot, shu jum-
ladan sanoat mahsuloti ishlab chiqarish hajmi yuqori sur’atlar bilan o‘sib 
borayotganligini turli o‘zgarishlar bilan bog‘lash mumkin. Masalan, turli 
mulk shakllari va mazmunining o‘zgarishi, boshqaruv tizimidagi o‘zga-
rishlar, erkin iqtisodiy foaliyatning cheklanmaganligi, tashqi iqtisodiy 
faoliyatga keng yo‘l ochilishi va hokazo. Mamlakatimizdagi demografik 
vaziyatning o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, ayniqsa, mehnatga 
qobiliyatli yoshlarning soni tez o‘sib bormoqda. Shu bois ishchi 
kuchlarini ish bilan ta’minlash, ishsizlik masalasini hal etish 
mamlakatimizdagi eng dolzarb iqtisodiy va ijtimoiy muammolardan 
biridir. Bu vazifani hal etishning eng samarali yo‘nalishlaridan biri 
Prezident I.Karimov ta’kidlaganidek, «Kichik va o‘rta korxonalar sonini 
ko‘paytirish, xususiy tadbirkorlikni har tomonlama qo‘llab-quvvat-
lashdan iborat. Yuqorida zikr etilgan sohalar, birinchi galda, biz uchun 
eng dolzarb bo‘lib turgan aholi bandligi va uning daromadlarini oshirish 
muammolarini hal etishda o‘ziga xos lokomotiv vazifasini bajaradigan 
kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni jadal rivojlantirish borasida biz 
tanlagan siyosatning mutlaqo to‘g‘ri va uzoqni ko‘zlagan holda olib 
borilayotganini takror va takror isbotlamoqda».
1 

Download 2,53 Mb.