OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
TELEKOMMUNIKATSIYA TEXNOLOGIYALARI
FAKULTETI
KEYINGI AVLOD KONVERGENT TARMOQLARI FANIDAN
13-LABORATORIYA ISHI
Bajardi: Ergashova Marjona
Tekshirdi: Raximov A.O.
Toshkent 2024
13-laboratoriya mashg‘uloti
NetNumen U31 dasturiy ta’minoti yordamida SIP foydalanuvchisini
ZXSS10-SS1b qurilmasiga qo‘shishni tadqiq etish
Ishning maqsadi
SIP foydalanuvchisini ZXSS10-SS1B qurilmasiga NetNumen U31 dasturiy ta’minoti yordamida qo‘shish jarayonini o‘rganish
Topshiriq
Ushbu laboratoriya ishida quyidagilarni bajaring:
NetNumen U31 dasturiy ta’minotini ishga tushirinig
Berilgan variantga mos ravishda (13.1-jadval) SIP foydalanuvchilarni qo‘shing
Tarmoq orqali taqdim etiladigan xizmat turlarini keltiring va aloqa o‘rnatish jarayonida ishlatiladigan transport texnologiyalarini sanab o‘ting.
Nazariy ma’lumotlar
IP-tarmoqlar bilan SIP protokolining integratsiyasi
IETF ishlab chiqqan SIP protokoli multimedianing global arxitekturasining qismi hisoblanadi. Bu arxitektura resurslarni zahiralashtirish protokolini (Resource Reservation Protocol - RSVP), real vaqt transport protokolini (Real-Time Transport Protocol - RTP), real vaqtda oqimli axborotni uzatish protokolini (Real-Time Streaming Protocol - RTSP), aloqa parametrlarini bayon qilish protokolini (Session Description Protocol -SDP) o‘z ichiga oladi. Ammo SIP protokoli funksiyalari bu protokollarning bittasidan ham bog‘liq emas.
SIP tarmoq arxitekturasi
SIP protokoli mijoz-server sxemasi bo‘yicha ishlaydi .Mijoz so‘rovlar beradi, ularda serverdan u nimani olishni xohlashi ko‘rsatiladi. Server so‘rovni qabul qiladi, unga ishlov beradi va javob yuboradi, u so‘rovni muvaffaqiyatli bajarilgani haqida bildirishni, xato haqida beldirishni yoki mijoz talab qilgan axborotni o‘z ichiga olishi mumkin.
SIP protokol tomonidan uchta ulash o‘rnatishning asosiy ssenariyalari ko‘zda tutilgan: proksi-serverni qatnashishi bilan, qaytamanzillashtirish serverni qatnashishi bilan, va to‘g‘ridan to‘g‘ri foydalanuvchilar orasida.
Birinchi holda bu funksiyalar proksi-server o‘ziga yuklaydi, chaqirayotgan foydalanuvchi esa faqat chaqirilayotgan foydalanuvchining doimiy SIP-manzilini bilishi kerak.
Ikkinchi holda chaqirayotgan tomon mustaqil ulash o‘rnatadi, qaytamanzillashtirish serveri esa faqatgina chaqirilayotgan abonentning doimiy manzilini uni joriy manziliga o‘zgartirishni amalga oshiradi.
Uchinchi holda ulash o‘rnatish uchun chaqirayotgan foydalanuvchi chaqirilayotgan foydalanuvchining joriy manzilini bilishi kerak.
Birinchi holda bu funksiyalar proksi-server o‘ziga yuklaydi, chaqirayotgan foydalanuvchi esa faqat chaqirilayotgan foydalanuvchining doimiy SIP-manzilini bilishi kerak.
Ishni bajarish tartibi
Service Manage oynasi
Local User Configuration oynasi
SIP raqamlarini ro‘yxatdan o‘tkazish jarayoni
Ro‘yxatdan o‘tgan SIP terminallar oynasi
Nazorat savollarigaa javob
1.SIP protokloning vazifasi.
SIP protokoli - Session Initiation Protocol– amaliy daraja protokoli hisoblanadi va aloqa seanslarini tashkil qilish, modifikatsiya va tugatish uchun belgilangan: multimediyali konferensiyalar, telefon ulanishlar va multimediyali axborotni taqsimlash uchun ishlatiladi.
SIP protokoli bazasida tarmoq qurilishini IETF (Internet Engineering Task Force) qo‘mitasi MMUSIC (Multiparty Multimedia Session Control) guruhi ishlab chiqqan.
IP-tarmoq mavjud bo‘lgan ilovalari bilan o‘zaro hamkorlikni tashkil qilish uchun va foydalanuvchilar mobilligini ta’minlash uchun SIP protokol elektron pochta manziliga o‘xshash manzil ishlatadi. Ishchi stansiyalar manzili sifatida maxsus universal resurslar ko‘rsatgichi - URL (Universal Resource Locators), SIP URL deb atalgan.
2. SIPprotokoli asosiy qurilmalari.
SIP IP-tarmoq bo‘yicha uning yordamida multimediali sessiyalar yoki chaqiriqlarning o‘rnatilishi, modifikatsiyalanishi va tugatilishi kabi operatsiyalar amalga oshiriladigan amaliy daraja protokoli hisoblanadi. Multiservisli tarmoqlarda SIP N.323da ishlatilganidagiga o‘xshash funksiyalarni bajaradi. SIP sessiyalari multimediali konferensiyalarni, masofaviy o‘qitish, Internet-telefoniya, va boshqa shunga o‘xshash ilovalarni o‘z ichiga olishi mumkin. Bugun u xalqaro standart roliga da’vogarlik qilmoqda.
SIP Internet xostlari orasida aloqa seanslarini o‘rnatish uchun mo‘ljallangan. Internetning butun trafigiga xususiyatli bo‘lganidek, bu seanslar bir darajali tabiatga ega. Protokol maxsuslashtirilgan SIP serverlarni ko‘zda tutadi, lekin ularning ishlatilishi shart emas. Bu SIP serverlar ro‘yxatga olish, qayta manzillashtirish va boshqa funksiyalar uchun xizmat qilishi mumkin. SIP protokoli to‘liq taqsimlangan servisli modelni qo‘llab-quvvatlaydi. Servislar foydalanuvchilar terminallarida (telefonlarda, PDA va boshqalarda), SIP serverlarda va ularning istalgan kombinatsiyasida bo‘lishi mumkin.
Xulosa.
Biz bu laboratoriya ishida NetNumen U31 dasturiy ta’minoti yordamida SIP foydalanuvchisini ZXSS10-SS1b qurilmasiga qo‘shishni tadqiq etdik.SIP foydalanuvchisini ZXSS10-SS1B qurilmasiga NetNumen U31 dasturiy ta’minoti yordamida qo‘shish jarayonini o‘rgandik.
|
