G HSAT konsepsiyasining asosiy qoidalari

Download 3,49 Mb. Pdf ko'rish
bet	45/114
Sana	24.12.2023
Hajmi	3,49 Mb.
	#127893

1 ... 41 42 43 44 45 46 47 48 ... 114

Bog'liq
Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari u

3G HSAT konsepsiyasining asosiy qoidalari. 3G bu nafaqat
Internetga tezkor ulanish, bu muloqot qilishga, ma’lumotlarga ruxsat
etishga va boshqalarda tubdan yangi yondashish hisoblanadi.
Boshqacha aytganda, an’anaviy faqat statsionar qaraladigan
imkoniyatlar va qurilmalari mobil bo‘lib qoladi. Foydalanuvchi
nafaqat o‘z suhbatdoshi bilan so‘zlashishi, balki videotelefon
yordamida uni ko‘rishi, Internet tarmog‘i bo‘yicha sayr qiishi,
biznesni yuritishi, o‘rganishi, ko‘ngil ochishi mumkin va bularning
barchasi bugungi kunda sotali telefon - uncha katta bo‘lmagan qurilma
yordamida mumkin bo‘ladi. Tabiiyki, bunday xizmatlar yuqori tezlikli
ma’lumotlarni uzatilishini talab qiladi. Buning uchun dastlab
ma’lumotlarni tor polosali uzatilishiga mo‘ljallangan mavjud mobil
aloqa tarmoqlarini multimedia mobil xizmatlari va Internetga ulanish
uchun zarur tezlikni ta’minlaydigan keng polosali tarmoqlargacha
qadamma-qadam modernizatsiyalash ko‘zda tutilmoqda [11].
Uchinchi avlod mobil aloqaning asosi IP texnologiya
hisoblanadi, u ma’lumotlarni paketli uzatishga asoslangan, bu
abonentning doimo on-line rejimida bo‘lishini bildiradi. Bunda
bog‘lanish vaqtiga emas, balki faqat uzatilgan yoki qabul qilingan
ma’lumotlar hajmiga haq to‘lanadi.
Butun telekommunikatsiyalar industriyasi uchun tugal maqsad
keng polosali tizimlarni qo‘llaydigan va global mobillikni
ta’minlaydigan yagona mobil aloqa butundunyo muhitini yaratish
hisoblanishiga
qaramasdan,
uchinchi
avlod
xizmatlarini
ta’minlaydigan bir qancha standartlar tizimlari vujudga keldi.
3G nima berishi haqidagi ko‘plab turli talqin etishlar mavjud,
lekin universal qabul qilinadigan yagona tavsif Xalqaro elektr aloqa
ittifoqi (ITU) e’lon qilgan tavsif hisoblanadi. ITU butundunyo bo‘ylab
sanoat tashkilotlari bilan ishlaydi, texnik talablar va standartlarni,
shuningdek IMT-2000 (International Mobile Telecommunications-
2000) dasturi doirasida 3G tizimlar uchun spektrdan foydalanishi
qoidalarini aniqlaydi va tasdiqlaydi. IMT-2000 bu Xalqaro elektr
aloqa ittifoqi (ITU) tomonidan ishlab chiqilgan tavsiyalar bo‘lib, ular
butun uchinchi avlod standartlari oilasi uchun chastotalar spektridan
foydalanish va texnik o‘ziga xos xususiyatlari masalalariga tegishli
hisoblanadi. Tavsiyalar dunyodagi mavjud ikkinchi avlod
standartlarini
uchinchi
avlod
standartlariga
evolyusiyalanishi

90
yo‘llarini tavsiflaydi. ITU IMT-2000 (3G) tarmoqlari, shuningdek 2G
tizimlari uchun tizimning yaxshilangan sig‘imini va spektridan
foydalanish samaradorligini va
mobil rejimda ishlatilganida
(binolardan tashqarida) minimum 144 kbit/s, mobil bo‘lmagan
sharoitlarda (binolarda) maksimum 2 Mbita/s tezliklarli ma’lumotlarni
uzatish servislarini qo‘llanilishini talab qiladi.
Bu talablarga asoslanish bilan ITU 1999 yilda ITU-R M.1457
tavsiyalarining qismi sifatida IMT-2000 standartlari uchun beshta
radiointerfeyslarni
(W-CDMA,
CDMA2000,
TD-CDMA/TD-
SCDMA, DECT, UWC-136) ma’qulladi. Sanab o‘tilgan 3G tarkibiy
qismlaridan faqat birinchi uchtasi uchinchi avlod to‘laqonli sotali
aloqa standartlari hisoblanadi, DECT va UWC-136 esa yordamchi
rolni o‘ynaydi. DECT bu uchinchi avlod mobil texnologiyalari
doirasida bu tarmoqlarga qaynoq ulanish nuqtalarini (xot-spotlarni)
tashkil etish uchun uy yoki ofis maqsadlaridagi simsiz telefoniya
standarti hisoblanadi. UWC-136 standarti bu EDGE texnologiyasiga
o‘xshash bo‘lib, 2,5G tarmoqlarga kiradi.
1998 yilning 29 yanvarida European Telecommunications
Standards Institute (ETSI) a’zolari uchinchi avlod (3G) mobil aloqa
standartlariga nisbatan kelishuvga erishdi. Bu standart universal mobil
kommunikatsion tizim (Universal Mobile Communications System)
bo‘lib, uning uchun yechim UTRA (UMTS Terrestrial Radio Access)
deyiladi va u har ikkala W-CDMA (keng polosali Code Division
Multiple Access) va TD-CDMA (Time Division Multiple Access
CDMA) takliflarga asoslanadi. W-CDMA ilovalar keng spektri uchun
ishlatiladi, u holda TD-CDMA yuqori mobillikni ta’minlash talab
qilinmaydigan binolar uchun avzal ishlatiladi. Bu standart,
kutilganidek, jahon bozorida yangi joyni hosil qiladi va uchinchi avlod
tarmoqlari uchun eng keng ishlatiladigan standart bo‘lib qoladi.
Bugungi kunda jahonda raqobatlashadigan ikkita asosiy 3G
konsepsiyalari mavjud:
- UMTS (Universal Mobile Telecommunications Systems —
universal mobil telekommunikatsion tizim), evropa davlatlarida
qo‘llanadi;
- CDMA 2000ning (Code Division Multiple Access — kanallar
kodli ajratiladigan multiulanish) tarafdorlari Osiyo mamalakatlari va
AQSh hisoblanadi.
Prinsip jihatdan bu ikkala texnologiyalar ikkita turli 3G
tarmoqlarni tashkil etishga revolyusion (UMTS) va evolyusion

91
(CDMAning CDMA2000, CDMA2000 IX, CDMA2000 IX EvDo
turlari) yondashishlarni ko‘zda tutadi. Evolyusion yo‘l chastotalarning
saqlanishi va yangi texnologiyalarga operatorning texnik quvvatlarini
oshirish yo‘li bilan bosqichma-bosqich o‘tishni ko‘zda tutadi. UMTS
bu mutlaqo yangi standart, shu bilan bir vaqtda 3G uchun taqdim
etilgan CDMAning ko‘rinishi sifatida hozirda dunyoda ishlatilayotgan
ikkinchi avlod cdmaOne (IS-95) texnologiyalarining rivojlanishi
hisoblanadi. Hozirgi vaqtda 3G tarmoqlar deyarli butun dunyoda
ishlatilmoqda.
Asosida uchinchi avlod aloqa tarmoqlari quriladigan sotali aloqa
asosiy standartlarini ko‘rib chiqamiz.

Download 3,49 Mb.

1 ... 41 42 43 44 45 46 47 48 ... 114

Download 3,49 Mb.

Pdf ko'rish