O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
SAMARQAND FILIALI
KOMPYUTER INJINIRINGI
FAKULTETI
Kompyuter tarmoqlari fanidan
MUSTAQIL ISH – 1
Mavzu:Ma’lumotlar uzatish tizimlarida adaptatsiya tamoyillari
Bajardi: Oltinboyeva Marjona
Qabul qildi: Kilichov J.R
SAMARQAND – 2024
Ma’lumotlar uzatish tizimlarida adaptatsiya tamoyillari
Reja:
1. Ma’lumotlar uzatish
2. Adaptatsiya
3. Ma’lumotlarni himoya qilish
Xulosa
Ma’lumot uzatish nimani anglatadi?
Ma’lumotlarni uzatish — raqamli yoki analog ma’lumotlarni aloqa vositasi orqali bir yoki bir nechta hisoblash, tarmoq, aloqa yoki elektron qurilmalarga yuborish jarayoni. U nuqtadan nuqtaga, nuqtadan ko’p nuqtaga va ko’p nuqtadan ko’p nuqtaga muhitda qurilmalarni uzatish va aloqa qilish imkonini beradi.
Ma’lumot uzatish raqamli uzatish yoki raqamli aloqa sifatida ham tanilgan.
Ma’lumot uzatish nima?
Ma’lumotlarni uzatish — bu ma’lumotlarni bir raqamli qurilmadan boshqasiga o’tkazish. Ushbu uzatish nuqtadan nuqtaga ma’lumot oqimlari yoki kanallar orqali amalga oshiriladi. Bu kanallar ilgari mis simlar ko’rinishida bo’lgan bo’lishi mumkin, ammo hozir simsiz tarmoqning bir qismi bo’lish ehtimoli ko’proq.
Ma’lumki, ma’lumotlarni uzatish usullari ham analog, ham raqamli ma’lumotlarga murojaat qilishi mumkin, ammo ushbu qo’llanmada biz raqamli modulyatsiyaga e’tibor qaratamiz. Ushbu modulyatsiya usuli raqamli signallarni ikkita asosiy parallel va ketma-ket uzatish usuli orqali kodlash va dekodlashga qaratilgan.
Ma’lumotlarni uzatish samaradorligi ko’p jihatdan tashuvchi kanalning amplitudasi va uzatish tezligiga bog’liq. Muayyan vaqt oralig’ida uzatiladigan ma’lumotlarning miqdori ma’lumotlarni uzatish tezligi bo’lib, u tarmoqdan murakkab, ma’lumot talab qiladigan ilovalarni talab qiladigan vazifalar uchun foydalanish mumkinmi yoki yo’qligini belgilaydi.
Tarmoq tiqilib qolishi, kechikish, serverning sog’lig’i va infratuzilmasining etarli emasligi ma’lumotlar uzatish tezligini past darajaga olib kelishi mumkin, bu esa umumiy biznes samaradorligiga ta’sir qiladi. Yuqori tezlikdagi ma’lumotlarni uzatish tezligi onlayn oqim va katta hajmdagi fayllarni uzatish kabi murakkab vazifalarni bajarish uchun zarurdir.
Tashqi aloqaga qo’shimcha ravishda, ma’lumotlarni uzatish qurilmaning ichida ham amalga oshirilishi mumkin. Masalan, protsessorga ma’lumotlarni yuboradigan tasodifiy kirish xotirasi (RAM) yoki qattiq disk ham ma’lumotlarni uzatish shaklidir.
Ma'lumotlar uzatish tizimlarinda adaptatsiya tamoyillari, ma'lumotlarning o'z vaqti, o'lchami va formati bo'yicha moslashtirilgan holda qabul qilinishini ta'minlashga qaratilgan tartib va qoidalar to'plamidir. Bu tamoyillar ma'lumotlarni yo'qlatish, to'g'rilash, integrlash va tarqatish jarayonlarida foydalaniladi.
Quyidagi adaptatsiya tamoyillari ma'lumotlar uzatish tizimlarida umumiy ravishda ishlatiladi:
1. Ma'lumotlarni standartlashtirish: Ma'lumotlar uzatish tizimida qabul qilingan ma'lumotlarni bitta standart formatga o'tkazish zarur. Standartlashtirish, ma'lumotlarning o'zaro almashinuvini osonlashtiradi va tizim ichida ma'lumotlar ustida bir xil muomalaga imkon beradi.
2. Ma'lumotlarni yo'qlatish va tozalash: Tizimga qabul qilingan ma'lumotlar tozalanishi va yo'qlanishi kerak bo'lgan hollarda avtomatik ravishda olib tashlanishi kerak. Bu, ma'lumotlarning noto'g'ri yoki noma'lum qiymatlarini tozalash, ma'lumotlar bazasidagi dublikatlarini aniqlash va ma'lumotlarni to'liqroq saqlashga yordam beradi.
3. Ma'lumotlarni integratsiya qilish: Ma'lumotlar uzatish tizimida turli manbalar tomonidan olib kelgan ma'lumotlarni birlashtirish va integratsiya qilish zarur bo'lishi mumkin. Bu, ma'lumotlarning bir-biriga bog'liqligini tahlil qilish, ulardan foydalanish va ularni birlashtirish yordam beradi. Ma'lumotlarni integratsiya qilish, ma'lumotlar uzatish tizimining effektivligini oshiradi va bir-biriga bog'liq ma'lumotlarni aniqlashga imkon beradi.
4. Ma'lumotlarni tarqatish va o'zgartirish: Ma'lumotlar uzatish tizimida olinayotgan ma'lumotlarni muayyan formatda tarqatish zarur bo'lishi mumkin. Bu, ma'lumotlarni tegishli o'zgarishlarga qo'llab-quvvatlash, ulardan foydalanish va ma'lumotlarni talabga muvofiq tartibga solishga imkon beradi.
5. Ma'lumotlarni himoya qilish: Ma'lumotlar uzatish tizimlarida ma'lumotlarni himoya qilishning muhim ahamiyati mavjud. Bu, ma'lumotlarni to'g'ridan-to'g'ri himoya qilish, ma'lumotlarni nusxalash va saqlash, ma'lumotlar bazasiga hech kimga ruxsat bermaslik va ma'lumotlarni yolg'on va hujjatsiz olishdan himoya qilishni o'z ichiga oladi. Ma'lumotlar uzatish tizimlarida adaptatsiya tamoyillari, ma'lumotlarni to'g'ridan-to'g'ri qabul qilish, o'zgartirish, integratsiya qilish, tarqatish, himoya qilish va tozalash jarayonlarini osonlashtirishga va ma'lumotlar ustida qarashlarni avtomatlashtirishga yordam beradi. Bu tamoyillar ma'lumotlar uzatish tizimlarining samaradorligini oshiradi va ma'lumotlar bilan ishlashni osonlashtiradi.
Xulosa
Ma'lumotlar uzatish tizimlarinda adaptatsiya tamoyillari, ma'lumotlar ustida qarashlarni avtomatlashtirish va tizimning effektivligini oshirishga yordam beradi. Ushbu tamoyillar ma'lumotlarni standartlashtirish, yo'qlatish, tozalash, integratsiya qilish, tarqatish va himoya qilishni o'z ichiga oladi.Standartlashtirish, ma'lumotlarni bitta standart formatga o'tkazishni ta'minlaydi, bu esa ma'lumotlar o'zaro almashinuvini osonlashtiradi va tizim ichida bir xil muomalaga imkon beradi. Ma'lumotlarni yo'qlatish va tozalash, ma'lumotlarning tozalanishi, noto'g'ri qiymatlarni tozalash va dublikatlarini aniqlash jarayonlarini avtomatlashtiradi.Ma'lumotlarni integratsiya qilish, turli manbalar tomonidan olib kelgan ma'lumotlarni birlashtirish va ulardan foydalanishni osonlashtiradi. Bu, ma'lumotlarning bir-biriga bog'liqligini tahlil qilish va ulardan olingan ma'lumotlarning birlashtirilgan va to'liq ma'lumotlar bazasida saqlanishiga imkon beradi.Ma'lumotlarni tarqatish va o'zgartirish, ma'lumotlarni muayyan formatda tarqatish va ulardan talabga muvofiq o'zgarishlarni amalga oshirishga imkon beradi. Bu, ma'lumotlarni o'zgartirish va ulardan foydalanishni osonlashtiradi. Ma'lumotlarni himoya qilish, ma'lumotlarni to'g'ridan-to'g'ri himoya qilish, nusxalash, saqlash va ma'lumotlarga faqatgina ruxsat berish tamoyillarini o'z ichiga oladi. Bu, ma'lumotlarni yolg'on va hujjatsiz olishdan himoya qilishni ta'minlaydi. Bu adaptatsiya tamoyillari, ma'lumotlar uzatish tizimlarining ma'lumotlarni boshqarish jarayonlarini osonlashtiradi, avtomatlashtiradi va tizimga kiritilgan ma'lumotlardan maksimum foydalanish imkonini beradi. Ushbu tamoyillar ma'lumotlarning to'g'ri va xavfsiz tarqatilishini va saqlanishini ta'minlaydi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. https://uz.wikipedia.org/wiki/Axborotni_uzatish
2. Google
3. http://geografiya.for.uz/ekologiya/1151-adaptatsiya-moslashish.html
|
