Quyosh elektr stansiyalari tufayli elektr energiyasi yetishmasligi muammosini hal qilish rejalashtirilgan.
1.5-rasm. Quyosh stansiyasi
O‘zbekiston Markaziy Osiyoda yashil energiya sohasida yetakchi davlatga aylanishni maqsad qilgan, deb yozadi Financial Times.
Shunday qilib, nashrning qayd etishicha, avgust oyi oxirida Navoiy viloyatida
quvvati 100 MVt bo‘lgan birinchi yirik Nur-Navoiy fotoelektr stansiyasi ishga tushirilgan.
Ilgari O‘zbekistonda elektr energiyasining asosiy ulushi issiqlik elektr stansiyalarida ko‘mir va gazdan ishlab chiqarilar edi. Biroq, quyosh va shamol ishlab chiqarish xarajatlarining pastligi mamlakatni qayta tiklanadigan energiya manbalariga (RES) intilmoqda.
Quyosh elektr stansiyalari ayniqsa katta istiqbolga ega – O‘zbekistonda yiliga 320 kun quyoshli bo‘ladi. 2030-yilga kelib, mamlakat elektr energiyasining chorak qismidan ko‘prog‘ini RESdan olishni rejalashtirmoqda. Hukumatning fikricha, "yashil" o'tish iqtisodiyotga kuchli turtki berishi mumkin.
Qo‘chqorov quyosh energetikasida “katta salohiyat”ni ko‘radi va uni kengaytirishga ko‘maklashishga tayyor – bu “nafaqat moda, balki iqtisodiy jihatdan ham mazmunli harakat”.
Kuzatuvchilarning fikricha, muqobil energiyaga pul tikish O‘zbekistonga elektr energiyasi ishlab chiqarishni ko‘paytirish va talabni qoplash imkonini beradi. Aholining tez o'sishi va iqtisodiyotning tiklanishi elektr energiyasiga bo'lgan talabni kuchaytirdi.
Hukumat prognozlariga ko'ra, besh yil ichida iste'mol 1,5 baravarga - yiliga 100 milliard kVt / soatgacha oshadi.
BAAning Masdar kompaniyasi tomonidan YeTTB va Osiyo taraqqiyot banki ishtirokida qurilgan Nur-Navoiy PV elektr stansiyasi keyingi besh yilga mo‘ljallangan qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan foydalanish bo‘yicha 19 ta loyihaning birinchisi bo‘ldi. Ularning umumiy qiymati 6,5 milliard dollarni tashkil etadi.
“Masdar” Navoiydan tashqari uchta quyosh energetikasi obyektini – Surxondaryo, Jizzax va Samarqand viloyatlarida yaratishni rejalashtirmoqda. Hozir
Energetika vazirligi yana uchta quyosh elektr stansiyasi bo‘yicha tender o‘tkazmoqda.
RES ning boshqa turlari ham e'tibordan chetda qolmaydi. ACWA Power Qoraqalpog‘istonda Markaziy Osiyodagi eng yirik shamol elektr stansiyasini quradi, Masdar esa Navoiy viloyatidagi shamol stansiyasida ishlamoqda. Gidroenergetika sohasida quvvatlarni yaratish va modernizatsiya qilish bo'yicha 62 loyiha e'lon qilindi.
Jamshid Qo‘chqorov shuningdek, FTga yashil rivojlanish rejasi elektr transport vositalaridan foydalanishni kengaytirish hamda ularni ishlab chiqarishni o‘z ichiga olganini aytdi.
Davlat elektromobillar importini allaqachon rag'batlantirmoqda va iste'molchilarni qiziqtirish maqsadida ularni xarid qilish uchun subsidiyalar joriy etish masalasini ko'rib chiqmoqda.
Tahlilchilarning ishonchi komilki, O‘zbekistonda qayta tiklanadigan energiyadan foydalanishni kengaytirish uchun barcha asoslar bor – mamlakat bir necha yillardan buyon elektr energiyasi taqchilligini boshdan kechirmoqda, toki elektr toki o‘chiriladi.
Xususan, Prism Political Risk Management kompaniyasidan Ben Godvin O‘zbekistonda qayta tiklanadigan energiya manbalariga qiziqish ortib borayotganining asosiy omili, ayniqsa, chekka hududlarda elektr energiyasining etishmasligi bo‘lganini ta’kidlaydi.
Mamlakat Qozog‘iston bilan birga muqobil energetikani rivojlantirish bo‘yicha allaqachon yetakchilardan biri, deya qo‘shimcha qiladi u.
Godvin, shuningdek, O‘zbekiston uran va noyob yer metallarini qazib olish orqali atmosfera chiqindilarini kamaytirishga ham hissa qo‘shayotganini ta’kidlaydi. Keyingi mantiqiy qadam, deydi u, O‘zbekistonda atom energiyasidan foydalanish
bo‘ladi.
O‘zbekiston 2018-yilda “Rosatom” bilan atom elektr stansiyasini qurish bo‘yicha shartnoma imzolagan edi. 2019-yilda tomonlar Jizzax viloyatidagi qurilish maydonchasi bo‘yicha qaror qabul qilishdi. Hozirda loyiha hujjatlarini tayyorlash davom etmoqda, loyiha qiymati 11 milliard dollarga baholandi.
“Asia Frontier Capital Uzbekistan” sarmoya jamgʻarmasi direktori oʻrinbosari Skott Osheroff Oʻzbekiston atom elektr stansiyalari faoliyatining barqarorligi tufayli ularga alohida eʼtibor qaratishni maqsadga muvofiq deb hisoblaydi.
|
