|
Muhandislik va kompyuter grafikasi fanining predmeti va usullari
|
| bet | 1/2 | | Sana | 21.05.2024 | | Hajmi | 98,61 Kb. | | #248624 |
Bog'liq 1-mavzu
1- MA’RUZA MATERIALLARI
Kirish. Fanning mazmuni va uning boshqa fanlar bilan aloqasi,o’quvchini kasbiy faoliyatga tayyorlashdagi roli va o’rni.
Reja :
Muhandislik va kompyuter grafikasi fanining predmeti va usullari.
Muhandislik va kompyuter grafikasi fanining boshqa fanlar bilan o`zaro bog’liqligi.
Chizmachilik va uning texnikadagi o’rni.
Burchak shtampi
Muhandislik, bu inshoot, mashina, qurilma, tizim va materiallar qurish uchun ilmiy, iqtisodiy va ijtimoiy bilimlarni amaliyotga tadbiq etish hunaridir. Muhandislik bilan shugʻullanuvchi shaxs muhandis, deb ataladi.
Kompyuter grafikasi — grafik displey (monitor) ekranida tasviriy informatsiyani vizuallash („koʻrinadigan“ qilish). Tasvirni qogʻozda, fotoplyonkada, kinolenta va boshqalarda aks ettirish usulidan farqli ravishda Kompyuter grafikasida kompyuterda hosil qilingan tasvirni darhol oʻchirib tashlash, unga tuzatish kiritish, istalgan yoʻnalishda toraytirish yoki choʻzish, yaqinlashtirish va uzoqlashtirish, rakurenn oʻzlashtirish, burish, harakatlantirish, rangini oʻzgartirish va boshqa amallarni bajarish mumkin. Kitoblarni bezash, rasm va chizmalarni tayyorlashda buyumlarni loyihalash va modellarini yasashda, telereklamalar yaratishda, televizion eshittirishlar „qistirmalari“ (zastavkalari) ni, multfilmlarni yaratishda, kinofilmlarda qiziqarli kadrlar hosil qilish va boshqa koʻp sohalarda qoʻllaniladi
Muhandislik va kompyuter grafikasi fanining vaziyfalari.
Fazoning markaziy va ortoganal proyeksiyalashga asoslangan muayyan grafik modellarini hosil qilish usullarini mukammal egallash va bu grafik modellardan foydalanib, fazoviy obyektlar hamda ularning munosabatlariga oid pozitsion va metrik masalalarni mustaqil yechishda yetarli darajada bilim, ko’nikma va malakalarga ega bo’lishdir. Talabalarni muhandislik va mutaxassislik fanlariga oid grafik axborotlarining, yaniy geometrik ob’yektlarning ikki va uch o’lchamli tasvirlarini loyixalash, hamda texnologik jarayonlarning modellarini yaratish kabi ishlarni avtomatlashtirish uchun zarur bo’lgan bilim, ko’nikma va malakalarga yetarli darajada o’rgatishdan iborat.
Muhandislik grafikasini o'qitish metodikasi fani ta’lim va tarbiyaning umumiy maqsadlaridan kelib chiqqan holda umumta’lim maktablari va kasb-hunar kollejlarida chizmachilik (muhandislik grafikasi) fanini o‘rganishdan maqsad, fanning mazmuni va 0‘quvchilar grafik ishlami bajarishdagi eng qulay ish uslublarini hamda o‘quv jarayonini samarali tashkil qilishning shakl va vositalarini o‘rganadigan fan hisoblanadi. Muhandislik grafikasini o ‘qitish metodikasi oldida pedagogika fani tarmog‘i sifatida quyidagi vazifalar turadi:
1. UmumtaTim maktablarida chizmachilik o‘qitishning aniq maqsadlarini va uning fan sifatida bilim berish hamda tarbiyaviy ahamiyatlarini aniqlash;
2. O‘qitishning mazmuni va strukturasini aniqlash;
3. O'quvchilarning mustahkam bilim, ko‘nikma va maiakalarini ta ’minlovchi o‘qitishning eng qulay uslub, vosita va shakllarini ishlab chiqish;
4. O'quvchilarning bilim olish jarayonini tadqiqot qilish.
Muhandislik grafikasini o'qitish metodikasida kursning asosiy bo'Iim v a mavzularini o'rganishning samarali usullari, chizmalarni o'qish va bajarish ko'nikmalarini shakllantirish metodikasi, grafik masalalaming roli va ulardan o'qitishda foydalanish uslublari kabilar o'rganiladi. Muhandislik grafikasini o'qitish metodikasi chizmachilik kursining nazariy masalalarini o'rganadi. Bunda: chizmachilik kursini maktabda o'qitishning maqsad va vazifalari; o'qitishning tashkiliy shakl va metodlarini ishlab chiqish; o'qitishning metodik vositalari (o'quv - ko'rgazm ali quroilar va jihozlar)ni tanlash, ishlab chiqish va tadqiqot qilish; chizmachilikning boshqa fanlar bilan aloqalarini (matematika, mehnat,...) hamda kurs mazmunini ochib beruvchi tushunchalami aniqlash va hokazoiar kiradi. Xususiy metodikada dastur mavzularini o'rganish ketma-ketligi tushunchalarini shakllantirish usullari; ko'rgazmali qurollardan foydalanish bo'yicha tavsiyalar; grafik hamda amaliy ishlaming mazmunlari va hokazoiar o'rganiladi. Chizmachilik (grafika) fanining asosiy vazifasi axborotlami grafik ko'rinishda tasvirlashdan iborat. Grafika insonlaming vizual madaniyati savodxonligi sifatida qaralib, bugungi kunda texnika, texnologiya, ta’lim, tibbiyot, sanoat, loyihalash va dizayn kabi inson faoliyatining deyarli hamma sohalari amaliyotida keng qo'llaniladi. Nisbatan kichkina hajmdagi grafik tasvirlar (chizmalar)ning juda katta hajmdagi axborotlami uzatish imkoniyati mavjudligini va bu axborotlarda tasvirlanayotgan obyekt haqidagi hamma m aium otlam ing to'liq yoritilishini e’tiborga olsak, grafikani insonlaming kasbiy hamda kundalik turmushdagi muloqotlarida eng sodda va tabiiy vositalardan biri deb qarashimiz mumkin. Umumta’lim maktablaridagi chizmachilikning o'quvchilarning fazoviy tasavvurlarini, ko'z bilan chamalash, ko'rish xotirasi, topqirlik va ijodkorlik qobiliyatlarini rivojlantirishdagi ahamiyati juda katta. Kasb-hunar kollejlarida grafika (chizmachilik) fanlarining mazmuni va ta’lim jarayonining tashkil qilinishi har bir mutaxassislikning malakaviy tavsifnomasiga asoslangan holda belgilanadi. Kasb-hunar kollejlarida mutaxassislar tayyorlash klassifikatoriga asosan bugungi kunda respublikamizda 270 dan ortiq yo'nalish bo'yicha mutaxassislar tayyorlanmoqda. Kollejlarda grafika fanlarini o'qitishda zamonaviy ishlab chiqarish xodimining yangi texnologik madaniyatni egallaganligi, ishlab chiqarish moddiy-texnika bazasining uzluksiz yangilanib turishiga, uning tashkil qilinishidagi o‘zgarishlarga hamda bozor mexanizmlarining joriy qilinishiga kasbiy va psixologik tayyorlanganligini ham hisobga olish zarur bo‘ladi.
Chizmachiiik aniq texnik fan hisoblanib, insonlarda o ‘z vaqtida ish bajarish, ya’ni aniqlik, talabchaniik, hamisha tozalikka rioya qilish hissini tarbiyaiaydi. Har qanday chizma aniq chizishni talab qiiadi. Standart talablariga rioya qilib chizilgan chizma o ‘ziga xos sa n ’at hisoblanib, kishilarda estetik zavq uyg‘otadi. Insonlar chizmalar yordamida bir-birlarining texnik fikrlarini anglashga harakat qiladilar, ularni birovga tushuntirmoqchi bo‘lib, chizmalar chizishadi. Demak, har ikkala vaziyatda ham chizma insonlar orasida texnik fikrlarni anglashga vositachi rolini o ‘ynar ekan. Hozirgi ishlab chiqarishda chizmalar bilan ishlashning asosiy uchta yo‘nalishini ta'kidlab o ‘tish mumkin: tayyor chizmalar asosida detal, buyum va boshqalarni yasash. Bunday sharoitda chizmalarni aniq va to‘g‘ri o ‘qish talab qilinadi; tayyorlangan detal, buyum va boshqalarni asliga qarab eskizlarini chizjsh. Bunda ilgari tayyorlangan chizmalar asosida yasalgan detal, buyum va boshqalarni tuzatish yoki birovning texnik fikriga o ‘zgartirish!ar kiritishga to ‘g‘ri keladi; hall yaratilm agan detal, buyum va boshqalar chizm asini chizish. Bunda inson o ‘zining fazoviy tasaw ur qilish qobiliyatini ishga solish bilan mutloq yangi ko‘rinishdagi m ashinalarni yaratishga yoki bor narsalarga o ‘zgartirish kiritishga intiladi. Insonning bu harakati yuqori m alakali konstruktor b o ‘lishni talab etadi. Sanoatda har bir ishlab chiqariladigan detal, buyum va boshqalar chizmalar vositasida nazorat qilinadi. Detaining zagotovka holatidan tayyor mahsulot b o ‘lgunga qadar davrida „chizma-detal“ yonma-yon bo‘ladi. Chizm achiiik fanining m aqsad va vazifalari. Ushbu o ‘quv qo'llanmani yozishdan asosiy maqsad, o‘z sohasini nazariy va am aliy jih atd an m ukam m al bilgan m alakali o ‘qituvchilar tayyorlashga k o 'm ak berishdir. 0 ‘quv q o ‘llanm aning asosiy vazifasi konstruktorlik hujjatlarining yagona tizimi (KHYAT) da ko‘rsatilgan shartli belgilardan foydalanib, chizmani o ‘qish va tuzish (chizish) uchun kerakli bilim, ko‘nikma va malakalarni 3 egallashga, b o ‘lajak o kqituvchiga pedagogik am aliyot davrida zarur bo ‘ladigan chizmachilik madaniyatini egallashga yordam berishdan iboratdir. Fanni o ‘zlashtirish natijasida quyidagi bilim, ko‘nikma va malakaga ega bo'lish nazarda tutiladi: — chiziq turlari, o ‘lchamlar, masshtablar uchun belgilangan Davlat standarti talablarini; — geometrik yasash usullaridan erkin foydalanishni; — proeksiyalash usullarini; — kompleks chizma hosil qilish, asosiy ko‘rinishlarni to ‘g ‘ri joylashtirishni; — fazoviy shakllarni tekislikda tasvirlay olish va ular orasidagi munosabatlarni aniqlay olishni; — detal (buyum ) ning t o ‘g ‘ri b u rch ak li p ro ek siy alarin i to ‘g ‘ri tasvirlay olishni; — detaining aksonometrik proeksiyasini bajara olishni; — detaining eskizini, texnik rasmini va ishchi chizmasini bajara olishni; — yig‘ish chizmalarini o ‘qish va ularni tuza olishni; — sxemalar va ularning turlarini o ‘qiy olishni; — qurilish chizmalarini o ‘qiy olishni.
|
| |
