|
-rasm. Tezkor qutqarish ishlarini amalga oshirish
|
| bet | 10/14 | | Sana | 10.11.2022 | | Hajmi | 1.71 Mb. | | #29699 |
7-rasm. Tezkor qutqarish ishlarini amalga oshirish
Binoning pastki qavatlaridagi konstruktsiyalar kamroq vayron boʼladi va katta miqdordagi boʼshliqlar hosil boʼladi. Binoning buzilmay qolgan zinapoyalari (lift shaxtalari) joylashgan joylarda boʼshliqlar paydo boʼlishi ehtimoli yuqori hisoblanadi.[6] Baʼzi hollarda, binoning vayron boʼlishi bilan, ikkilamchi gumbazlar shakllanmaydi. Bu yetarli darajada kuchli devorlarga ega boʼlgan binolarning vertikal qulashi bilan ajralib turadigan zilzilalar va qulashlarda sodir boʼlishi mumkin. Shu bilan birga, binoning qavatlararo zaiflashib, deyarli bir-biriga taʼsir etadigan bir boʼshliq hosil boʼladi. Bunday uyumlar boʼshliqlarga nisbatan kichikroq boʼladi. Bu uyumlarda qutqaruv va boshqa ishlarni bajarish uchun eng qiyin deb hisoblanadi. Jabrlanganlarni qidirishni tashkil qilish va tezkor-qutqaruv va boshqa favqulodda ishlarni amalga oshirish uchun eng avvalo jabrlanuvchilarni uyumlardan qidirish kerak.
Binoning vayron qilish vaqti soniyalarda hisoblab chiqilganligi sababli, jabrlanuvchilarni binoning qulashi vaqtida boʼlgan binolarning devorlari, shiftlari, mebellari yonidagi uyumlarda boʼlishini taxmin qilish mumkin Quyidagi baʼzi joylardagi uyumlarda ularning tagida bosilib qolgan jabrlanuvchilarning koʼp boʼlishi ehtimoli kuzatiladi: - turar-joy binolarida: kunduzgi vaqtlarda - yashash joylari, zinapoyalar joylari; tungi vaqtda-yotoqxonalar; - davlat va ishlab chiqarish binolarida-ishlab chiqarish binolari, ustaxonalar. Qulab tushgan binolarning qoldiqlari ostida zarar koʼrganlarni qidirish va odamlarning qaerdaligini aniqlash uchun qutqaruv tuzilmalari (guruhlar, aloqalar, hisob-kitoblar) xodimlarining harakatlari qidiruv qutqaruv ishlari(obʼekt) muhandislik razvedkasi oʼtkazilgandan soʼng amalga oshiriladi. Jabrlanganlarni qidirib topishda quyidagi vazifalar bajariladi (ishlar): - jabrlanganlarning joylashgan joylarini aniqlash va belgilash, iloji boʼlsa, ular bilan aloqa oʼrnatish; - jabrlanganlarning funktsional holatini va ularga koʼrsatiladigan zarur yordam hajmini aniqlash; - ikkinlamchi zararli omillarni taʼsir qilishning mavjudligi va ularning xavfini aniqlash. Qutqaruv kuchlari va vositalarining tarkibiga qarab, qidiruv ishlari quyidagi yoʼllar bilan amalga oshirilishi mumkin: - qutqaruv ishlari hududini (obʼektni) uzluksiz vizual tekshirish; - maxsus tayyorlangan xizmat itlaridan foydalangan holda qutqaruv ishlarini tegishli hududda olib borish (kinologik usul); - maxsus qidiruv asboblaridan foydalangan holda qutqaruv ishlarini tegishli hududda amalga oshirish (texnik usul); - guvohlarning koʼrsatuvlari boʼyicha qutqaruv ishlarini tekshirish. Toʼdaning yuqori qatlamidan ajratib buzish uning tagida qolib ketgan odamni topilganidan soʼng amalga oshiriladi.[8] Nomuvozanatda turgan qurilish jismlarni va konstruktsiyalarni mustahkamlash, ish joyida kompressorni yoki elektr quvvatini ishlab chiqaruvchi generatorni joylashtirish, barcha quvurlar va kabellarni oʼchirish, jabrlangan odamni topgandan keyin amalga oshiriladi. Ishni bajarishdan oldin, ish joyi va uyumning joylashgan manzili orasida masofa boʼlishi kerak. Ish davomida barcha quvurlar va kommunal-energetika tarmoqlari oʼchiriladi. Qulagan binoning uyumlarini nomuvozanat qismlarini mustahkamlashga alohida eʼtibor berilishi kerak. Qoldiqlarni koʼtarishda yuk ostida ishlaydigan gʼildirak, maxsus koʼtargich va barcha mexanizmlarning barqaror holatda boʼlishi kerak. Ishni amalga oshirishda qulashi bilan tahdid qiladigan qurilish jismlarining elementlarini mustahkamligi taʼminlash kerak. Ishni bajaradigan qutqaruvchilar boshni himoya qilish vositalariga(dubulgʼa yoki poʼlat dubulgʼa), koʼzni va yuzni (koʼzoynak), mexanik taʼsirlardan himoya qilish uchun maxsus kiyimlarga, mexanik taʼsirlardan himoya qilish uchun maxsus poyafzallarga, nafas olish apparatlariga ega boʼlishi kerak.
Qutqaruvchilar tomonidan zilzila va portlash vaqtida sodir boʼlgan uyumlarda jabrlanuvchilarni qidirib topishda bir qator zamonaviy qurilma va texnologiyalardan foydalanib kelinmoqda. Odam oʼta oladigan darajani hosil qiluvchi qurilma uyumlardagi yordamchi ishlarni bajarish uchun samarali hisoblangan mana shunday zamonaviy qurilmalardan biridir. Odam oʼta oladigan darajani hosil qiluvchi qurilma - kompressor yoki elektr stantsiyasi, kommunal-energetika tarmoqlari joylashgan vayronalarda qutqaruv ishlarini bajarish uchun foydalanish mumkin.[8] Odam oʼta oladigan darajani hosil qiluvchi qurilma orqali uyumlardagi qutqaruv ishlari besh kishidan iborat guruh orqali amalga oshiriladi. Odam oʼta oladigan darajani hosil qiluvchi qurilma yogʼoch tuzilmalar yoki temir-beton konstruktsiyalari va gʼisht devorlarining kichik qismlaridan tashkil topgan uyumlar qoldiqlari va uyumlardagi boʼshliqlar orasida eng qisqa masofada qutqaruv ishlarini bajarishda foydalaniladi.
Zilzila va portlash kabi favqulodda holatlarda tezkor-qutqaruv va boshqa kechiktirib boʼlmaydigan ishlarni bajarish uchun. Odam oʼta oladigan darajani hosil qiluvchi qurilmaning ishchi maydoni kamida 0,5-0,6 m2 boʼlishi kerak. Qurilmaning ishchi maydon burchagi 900 dan oshmasligi kerak. Odam oʼta oladigan darajani hosil qiluvchi qurilmasidagi hisob-kitob ishlari uch kishidan iborat guruh orqali amalga oshiriladi. Odam oʼta oladigan darajani hosil qiluvchi qurilmasi ishlaydigan qutqaruvchilar, zarurat hollarda, uyumlarda hosil boʼlgan yogʼoch konstruktsiyalarning qoldiqlarini arra bilan kesib, ularni kichik boʼlaklarga (boʼshliqlarda va chuqurliklarda) boʼlib tashlaydi. Qutqaruvchilar tomonidan uyumlardagi metall-armatura konstruktsiyalarini kesish uchun kerakli mexanizatsiyalashgan vositalarni, boshqa qutqaruvchilar tomonidan odam oʼta oladigan darajani hosil qiluvchi qurilma orqali etkazib beriladi. Bunday hollarda metall-armatura konstruktsiyalarini mustahkamlovchi uchidan kesiladi. Temir-beton konstruktsiyalarining mustahkamlovchi uchlari bolgʼa yordamida egiladi. Аgar uyum qoldiqlarini chetlab oʼtish imkoni boʼlmasa, qutqaruvchi koʼtarmalardan foydalangan holda qoldiqlarni olib tashlaydi.
|
| |
