MUSIQA DARSLARIDA MUSIQA SAVODI FAOLIYATINI SAMARALI TASHKIL ETISH USLUBLARI
Sharipov B.B.
24
NOTALARNING UYCHASI
(Musiqa qayerda yashaydi?)
Shoiraxon Ro‘ziyeva
Oʻyining borishi:
Musiqa o‘qituvchisi yoki pedagog bolalarga ertak aytib
beradi.
Bolajonlar, bilasizmi, bugun sizlarga ertak aytib bermoqchiman. Yaxshilab
quloq tutinglar. Oʻrmonda yettita notalar yashar ekanlar.
Ular juda ham qalin
doʻst boʻlishib, musiqaning eng yaqin hamrohlari ekan. Chunki, har qanday
musiqa ular yordamida yozilar ekan.
Shunday qilib, ular oʻrmonda
yashab
zerikibdilar va oʻzlariga oʻrmon chetidan uy qurishga qaror qilibdilar. Ular besh
qavatli uy quribdilar (zinapoya shaklida qurilgan besh qavatli uyda joylashgan
notalarning tasvirini koʻrsatiladi). Eng katta notaning ismi “Do” ekan. “Do”: -
Men hammangizdan kattaman, yuqori
qavatga chiqishga qiynalaman, oʻrmonni
ham tashlab ketgim kelmaydi. Shuning uchun oʻrmon bilan uyning orasida
yashayman, debdida va mana bu yerga (koʻrsatiladi) joylashib olibdi va uyining
yuqori qismiga mehmonlar kelsa uni uyini osonroq topishi uchun “don” va
“doira” rasmlarini ilib qoʻyibdi. Ikkinchi notaning ismi “Re” boʻlib, “Re” “Do”
ga yaqinroq boʻlishi uchun uyning hovlisiga joylashibdi-da
uyining eshigi
tepasiga uning ismiga mos keladigan “rediska” rasmini ilib qoʻyibdi
(koʻrsatiladi). Keyingi nota “Mi” uyning birinchi qavatidan joy olibdi va u ham
biror mehmon kelsa adashib qolmasligi uchun eshigining tepasiga yaxshilik
MUSIQA DARSLARIDA MUSIQA SAVODI FAOLIYATINI SAMARALI TASHKIL ETISH USLUBLARI
Sharipov B.B.
25
keltirsin deb ot taqasini “mix” bilan qoqib qoʻyibdi. “Fa” esa birinchi va ikkinchi
qavatning orasiga joylashibdi-da fartugini zudlik
bilan taqib yangi uyni
nishonlash uchun palovxontoʻra qila ketibdi. “Sol” ikkinchi qavatga chiqib olib
xursandligidan solist boʻlib qoʻshiq kuylab barcha notalarni xushnud etibdi.
“Lya” ikkinchi va uchinchi qavat orasiga joylashibdida “Fa” notasiga
palovxontoʻrani solish uchun uyidagi laganni zudlik bilan olib chiqib beribdi.
Eng kichik notaning ismi “Si” ekan. “Si” barcha notalarni juda ham yaxshi koʻrar
ekan. - Men sizlardan kichikman uchinchi qavatga chiqib olaman. Balanddan
sizlarni doim koʻrib turaman, debdi va uchinchi qavatga chiqib olibdida u yerda
sichqonni koʻrib qolib uni quvlay ketibdi. Shunday qilib, besh qavatli katta uy
ham paydo boʻlibdi. Ular katta darvoza qurishibdi. Koʻchalarining nomini uni
bosh boʻlsin deb “Skripka kaliti” deb nomlashibdida va uning rasmini oʻrtasidan
ikkinchi qavat uyning chizigʻiga toʻgʻrilab ilib qoʻyishibdi. Endichi bolajonlar
notalarning hammasini oʻz
ismini aytib kuylaymiz, boʻlmasa ular xafa boʻlib
qoladilar. Qaranglar ular biram chiroyli boʻlib marvaridga oʻxshab terilganini
koʻring. (Yuqoriga va pastga bir necha marta kuylaydilar). Endi sizlar bilan
notalarni va ushbu rasm kartochkalarini mana shu besh
qavatli chiziqqa joylab
chiqamiz (boʻsh beshta parallel chiziqdan iborat katta kartochkalarga chizishadi).
Bolajonlar rangli rasmlarga eʼtibor bering ular har bir notaning nomiga mos
rasmlardan iborat ekan. Notalarimiz bizning bolajonlarimiz qiynalmasin deb
oʻzlariga mos ushbu rasmlarni ilib qoʻyishibdi. Mana
sizlar musiqani qayerda
joylashganligini ham bilib oldingiz.
