Kuchaytirgichlarning tasniflanishi

kuchlanish bo’yicha
_K� ^UCHIQ _,

U
U
�IR

tok bo’yicha
_K� ^ICHIQ ,

I
I

.
�IR

quvvat bo’yicha _�
K�_P
^PCHIQ ^P�IR
K_U K_I

Har bir kuchaytirgich o’zining kirish va chiqish differensial qarshiligi

_R� ^{U�IR ,} _R� ^UCHIQ ^.

bilan ifodalanadi.

�IR _I


�IR
CHIQ _I


CHIQ

Kirish qarshiligi signal manbaiga nisbatan yuklama vazifasini bajaradi. Shuning uchun R_KIR qanchalik katta bo’lsa, signal manbai shunchalik kam yuklatilgan bo’ladi va uning kuchlanishi kuchaytirgich kirishiga yaxshiroq uzatiladi.
Chiqish qarshiligi kuchaytirgichning yuklatilishga qodirligini ifodalaydi: u qanchalik kichik bo’lsa, tashqi yuklama shunchalik katta tok olishi va uning qarshiligi shunchalik kichik bo’lishi mumkin.
Yuqoridagi ifodalarda kirish va chiqish toklar, kuchlanishlar o’zlarining o’zgaruvchan tashkil etuvchilari bilan ko’rsatilgan, signallar sinusoida ko’rinishida

bo’lgan holda ularning ta’sir etuvchi qiymatlari _U�
bu yerda U_m va I_m – ularning amplitudalari.
^{Um ,} I�
^Im ga teng bo’ladi,

Agar kaskad kuchlanish bilan boshqarilsa va potensial chiqishga ega bo’lsa, kuchaytirgichkuchlanish kuchaytirgich deb ataladi va u kuchlanish bo’yicha kuchaytirish koeffisiyenti K_U bilan ifodalanadi.
Agar kaskad tok bilan boshqarilsa va tokli chiqishga ega bo’lsa, kuchaytirgichtok kuchaytirgich deb ataladi va u tok kuchaytirish koeffisiyenti K _I bilan ifodalanadi.

�IR
2(R_G

• 
  R_�IR )
  

4R_G

ga teng maksimal quvvat uzatadi, kuchaytirgich esa, yuklamada bo’lishi mumkin maksimal quvvatni hosil qiladi

^PCHIQ
_� 2 _.
� �
^4RCHIQ

Bundan maksimal quvvat kuchaytirish koeffisiyenti

^{� K�}Pm. max
� ^RG .

�

�

2

2
G ^RCHIQ

Amalda ushbu kattaliklarning logarifmlari bilan ishlash qulay.

Detsibellarda ifodalangan kuchaytirish koeffisiyenti K_P uchun quyidagi yozuv o’rinli:

( ) 1K0 l_Pg dB
_KP .

Elektr quvvat tok yoki kuchlanish kvadratiga proporsional bo’lgani sababli kuchlanish va tok kuchaytirish koeffisiyentlari uchun mos ravishda quyidagilarni yozish mumkin:

(� )
2K0l_Ug dB
K_U(
₎va
2K0 l_IgdB
_KI .

Agar alohida kaskadning kuchaytirish koeffisiyenti dBlarda ifodalangan bo’lsa, ko’p kaskadli kuchaytirgichning umumiy kuchaytirish koeffisiyenti alohida kaskadlar kuchaytirish koeffisiyentlari yig’indisiga teng bo’ladi. K_U ning detsibellarda va nisbiy birliklardagi qiyosiy qiymatlari 1.1 – jadvalda keltirilgan.

1.1 – jadval

kuchaytirgichning o’tkazish polosasiga ko’ra _�f
^fYu ^fP
farqlanadi. Har bir

kuchaytirgich uchun past f_P va yuqori f_Yu chegaraviy chastotalar kiritiladi. Bu chastotalarda kuchaytirish koeffisiyenti – 3 dBga pasayadi.
O’zgarmas tok kuchaytirgich kirish signalini nolinchi chastotadan yuqori chegaraviy chastotagacha bo’lgan diapazonda kuchaytiradi (0 � f � f_Yu).
O’zgaruvchan tok kuchaytirgichlar quyidagi guruhlarga ajratiladi:
-past chastota kuchaytirgichlar (PCHK) – kuchaytiriladigan chastotalar diapazoni birlarcha gersdan yuzlarcha kilogersgacha;
-yuqori chastota kuchaytirgichlar (YUCHK) – kuchaytiriladigan chastotalar diapazoni yuzlarcha kilogersdan megagersgacha;
-keng polosali kuchaytirgichlar – kuchaytirish diapazoni o’nlarcha gersdan yuzlarcha megagersgacha;
-tanlovchi(rezonans) kuchaytirgichlar juda tor chastotalar diapazonida kuchaytiradi.
Bitta kaskadning kuchaytirish koeffisiyenti odatda 30 dBdan oshmaydi. Kuchaytirishni kattalashtirish uchun ko’p kaskadli kuchaytirgichdan foydalaniladi. U ketma – ket ulangan bir necha kaskaddan tashkil topgan bo’ladi.
Kaskadlarni raqamlash kirishdan boshlanadi. Birinchi kaskad kirish kaskadi bo’lib, u kuchaytirgichni kirish signali manbai bilan muvofiqlashtiradi. Kirish signalini minimal so’ndirish uchun u katta kirish qarshilikka ega bo’lmog’i lozim. Oraliq kaskad kirish kaskadiga yuklama bo’lib, kirish kaskadini chiqish kaskadi bilan muvofiqlashtirish uchun xizmat qiladi. Chiqish kaskadi aksariyat hollarda quvvat kuchaytirgichni tashkil etadi.