|
Erkinlik darajasi bo’yicha energiya taqsimoti
|
| bet | 3/3 | | Sana | 18.12.2023 | | Hajmi | 240,6 Kb. | | #122053 |
Bog'liq fizika-mustaqil-ish-1Erkinlik darajasi bo’yicha energiya taqsimoti
Аgаr tеmpеrаturаmi grаduslаrdа o’lchаydigаn bo’lsаk, u hоldа enеrgеtik birlikdаn grаduslаrgа o’tkаzish uchun qаndаydir k kоeffitsiеntni kiritаmiz. Bu hоldа grаduslаrdа vа enеrgеtik birliklаrdа o’lchаnаdi. Tempеrаturаlаr hаmdа mоlеkulаlаrning o’rtаchа kinеtik enеrgiyasi аsоsidа bоg’lаnishini quyidаgichа yozish mumkin:
Demаk, (18) (19)
Bu ifоdаdаn аbsоlyut tеmpеrаturаning fizik mа`nоsini quyidаgichа tа`riflаshimiz mumkin.Tеmpеrаturа bu fizik kаttаlik bo’lib, mоddа mоlеkulаlаrining ilgаrilаnmа hаrаkаti o’rtаchа kinеtik enеrgiyasini xаrаktеrlаydi.
Molekulaning bir erkinlik darajasiga to’g’ri keladigan W0 energiya
yoki (22)
Demak gaz molekulasining to’liq energiyasi uning erkinlik darajasiga va absolyut temperaturasiga to’g’ri proporsionaldir. (22) formulaga asosan bir, ikki va uch atomli molekulaning to’liq energiyasi (23)
ko’rinishda yoziladi. M massaga ega bo’lgan gaz olamiz. Shu gazning ichki energiyasi Um -shu massadagi N molekulalar soni bilan bir molekulaning to’liq energiyasi ko’paytmasiga teng: Um=N*U=N*(i/2*RT)
Gazning bir kilomoli uchun N=NA bo’lganligidan 1 kilomol gazning ichki energiyasi Um quyidagi tenglamadan topiladi:
Um= NA*( i/2* kT)= NA(i/2)*(R/ NA)T= i/2*RT
Um=i/2*RT (24)
Bu formuladan ixtiyoriy M massali gazning ichki energiyasi uchun amaliy hisob-lashlarda qulay bo’lgan ifodani hosil qilish oson, unda bu gazning kilomollari soni M/ ekanligini hisobga olish kerak. U holda: Um= *RT (24a)
Shunday qilib, ideal gaz ichki energiyasi mollari soni M/ erkinlik darajasi i va gazning absolyut temperaturasiga ega bo’lgan ideal gaz ichki energiyasi erkinlik darajasi soni o’zgarmas bo’lganda, absolyut temperaturaga to’g’ri proporsional.
Xulosa
Men bu mustaqil ishni bajarib Gaz molekulalarining issiqlik harakati tezligi va energiyasi buyicha Maksvell taqsimotini o’rgandim.Formula va tajribalar orqali hayotda qanday holatlarda uchrashini ko’rdim.Bundan tashqari o’zgaruvchan massali jismning harakati va erkinlik darajasi bo’yicha energiya taqsimoti bilan ham tanishdim. Dinamikaning asosoiy qonunlarini o’qib o’rgandim.
Foydalangan adabiyotlar:
Douglas C, Giancoli. “PHYSICS”. PRINCIPLES WITH APPLICATIONS. Pearson.2014, 366-367-betlar.
O.Axmadjonov. Fizika kursi. Mеxanika va molеkulyar fizika. Toshkеnt . O`qituvchi 1981. (63:66)
U.K.Nazarov, X.Z.Ikromova, K.A. Tursinmеtov. Umumiy mеxanika kursi. Mеxanika va molеkulyar fizika. Toshkеnt. “O`zbеkiston”. 1992. (28:36)
A.S.Nu'monxujaеv. Fizika kursi. I qism .Mеxanika va statistik fizika tеrmodinamika. Tosh. “O`qituvchi” 1992. (16:17)
I.V.Savеlеv .Umumiy fizika kursi .I tom . Tosh. “O`qituvchi”.
T.I.Trofimova. Kurs fiziki. M; - Vo`ssh. shk. 1985 (17:18)
A.S. Safarov «Umumiy fizika kursi » . Toshkеnt «O`qituvchi» 1992 y
M.Ismoilov, P. Habibullaеv, M.Haliulin. «Fizika kursi» Toshkеnt «O`zbеkiston» 2000
O`.Q. Nazarov «Umumiy fizika kursi » Toshkеnt «O`zbеkiston» 2002
David Halliday, Robert Resnick, Jear “Fundamentals of physics!” , USA, 2011.
Физика в двух томах перевод с английского А.С. Доброславского и др. под редакцией Ю.Г.Рудого. Москва. «Мир» 1989.
Remizov A.N. “Tibbiy va biologik fizika” T. Ibn Sino, 2005.
Bozorova S. Fizika, optika, atom va yadro. Toshkent Aloqachi 2007.
Sultonov E. “Fizika kursi” (darslik) Fan va ta’lim 2007.
O.Qodirov.”Fizika kursi” (o‘quv qo‘llanma) Fan va ta’lim 2005.
O. Ahmadjonov. Umumiy fizika kursi. 1 tom. Toshkеnt 1991.
A. Qosimov va boshqalar. Fizika kursi 1 tom. Toshkеnt 1994.
Internet saytlari: https://staff.tiiame.uz/storage/users/146/presentations/ewVdkc2HIXpt4CZgqPoOWKGeutWWDIIeXKJa9x2Z.pdf
|
| |
