|
Mustaqil ishi mavzu: Integral sxemalar va ularning foydalanish usullari va turlari. Reja
|
| bet | 3/4 | | Sana | 26.02.2024 | | Hajmi | 465.93 Kb. | | #162863 |
Bog'liq Integral sxemalar va ularning foydalanish usullari va turlari. 7- sinf, 00000000858c3fb50185a4f4aaff000c, VW73HfTsIld91GcBspnfskAosSLwsqktGpmm1C5e, Operatsion sxemalar, Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazm, 1Ossillograiik qurilmalar qurish prinsipini organish, 1.1-Topshiriq. EKOLOGIK MADANIYAT VA BARQAROR TARAQQIYOT ASOSLARI (1), GMPardali va gibrid mikrosxemalar
Pardali IS – bu dielektrik asos sirtiga surtilgan elementlari parda ko’rinishida bajarilgan mikrosxema. Pardalar past bosimda turli materiallardan yupqa paradalar ko’rinishida cho’kmalar hosil qilish yo’li bilan olinadi.
Parda hosil qilish usuli va unga bog’liq bo’lgan qalinligiga ko’ra yupqa pardali IS (parda qalinligi 1 – 2 mkmgacha) va qalin pardali IS (parda qalinligi 10 – 20 mkm gacha va katta) larga bo’linadi.
Hozirgi kunda barqaror pardali diodlar va tranzistorlar mavjud emas, shu sababli pardali ISlar faqat passiv elementlar (rezistorlar, kondensatorlar va x.z.) dan tashkil topadi.
Gibrid IS (yoki GIS) – bu pardali passiv elementlar bilan diskret aktiv elementlar kombinatsiyasidan tashkil topgan, yagona dielektrik asosda joylashgan mikrosxema. Diskret komponentlarni osma elementlar deb atashadi. Qobiqsiz yoki mikrominiatyur metall qobiqli mikrosxemalar gibrid IMSlar uchun aktiv elementlar bo’lib hisoblanadilar.
Gibrid integral mikrosxemalarning asosiy afzalligi: nisbatan qisqa ishlab chiqish vaqtida analog va raqamli mikrosxemalarning keng turlarini yaratish imkoniyati; keng nomentkaluturaga ega bo’lgan passiv elementlar hosil qilish imkoniyati; MDYa – asboblar, diodli va tranzistorli matrisalar va yuqori yaroqli mikrosxemalar chiqishi.
Yarim o’tkazgichli IMSlar
Tranzistorning ishlatilish turiga ko’ra yarim o’tkazgichli IMSlarni bipolyar va MDYa IMS larga ajratish qabul qilingan. Bundan tashqari, oxirgi vaqtlarda boshqariluvchi o’tishli maydoniy tranzistorlar yasalgan IMSlardan foydalanish katta ahamiyat kasb etmoqda. Bu sinfga galliy arsenidida yasalgan IMSlar, zatvori Shottki diodi ko’rinishida bajarilgan maydoniy tranzistorlar kiradi. Hozirgi kunda bir vaqtning o’zida ham bipolyar, ham maydoniy tranzistorlar qo’llanilgan IMSlar yaratish tendensiyasi belgilanmoqda.
Ikkala sinfga mansub yarim o’tkazgichli ISlar texnologiyasi yarim o’tkazgich kristallini galma – gal donor va akseptor kiritmalar bilan legirlash (kiritish)ga asoslangan. Natijada sirt ostida turli o’tkazuvchanlikka ega bo’lgan yupqa qatlamlar, ya’ni n–p–n yoki p–n–p tuzilmali tranzistorlar hosil bo’ladi. Bir tranzistorning o’lchamlari enigi bir necha mikrometrlarni tashkil etadi. Alohida elementlarning izolyatsiyasi yoki r-n o’tish yordamida, yoki dielektrik parda yordamida amalga oshirilishi mumkin. Tranzistorli tuzilma faqat tranzistorlarni emas, balki boshqa elementlar (diodlar, rezistorlar, kondensatorlar) yasashda ham qo’llaniladi.
Mikroelektronikada bipolyar tranzistorlardan tashqari ko’p emitterli va ko’p kollektorli tranzistorlar ham qo’llaniladi.
Ko’p emitterli tranzistorlar (KET) umumiy baza qatlami bilan birlashtirilgan bir kollektor va bir necha (8-10 gacha va ko’p) emitterdan tashkil topgan. Ular tranzistor – tranzistorli mantiq (TTM) sxemalarni yaratishda qo’llaniladi.
Ko’p kollektorli tranzistor tuzilmasi ham, KET tuzilmasiga o’xshash bo’ladi, lekin integral – injeksion mantiq (I2M) deb ataluvchi injeksion manbali mantiqiy sxemalar yasashda qo’llaniladi.
Diodlar. Diodlar bitta p-n o’tishga ega. Lekin bipolyar tranzistorli IMSlarda asosiy tuzilma sifatida tranzistor tanlangan, shuning uchun diodlar tranzistorning diod ulanishi yordamida hosil qilinadi. Bunday ulanishlarning beshta varianti mavjud. Agar diod yasash uchun emitter – baza o’tishdagi p-n o’tish qo’llanilsa, u holda kollektor – baza o’tishdagi p-n o’tish uziq bo’lishi kerak.
Rezistorlar. Bipolyar tranzistorli IMSlarda rezistor hosil qilish uchun bipolyar tranzistor tuzilmasining biror sohasi: emitter, kollektor yoki baza qo’llaniladi. Emitter sohalari asosida kichik qarshilikka ega bo’lgan rezistorlar hosil qilinadi. Baza qatlami asosida bajarilgan rezistorlarda ancha katta qarshiliklar olinadi.
|
| |
