|
Mustaqil rivojlantirish imkoniyatlariBog'liq Axmedova Maloxat Ergashevna
часть
3
«
Научный импульс
»
апреля
, 202
3
1361
o‘zini tashqi ta’sirlarsiz rivojlantira olish xususiyatiga ega o‘zaro bog‘liq jihatlardir. Shundan
kelib chiqib ta’kidlash mumkinki, o‘qituvchining kasbiy kompetentligi o‘qituvchi faoliyati va
shaxsiga qo‘yilgan me’yoriy talablar bilan belgilangan umumiy yoki tipik xususiyatlar
o‘qituvchi sub’ekt sifatida filologik faoliyat va muloqotda namoyon bo‘luvchi individual-
psixologik va tipologik xususiyatlarini belgilash mumkin. Kompetentsiya yuksak mahorat,
qobiliyatlar
majmui,
oliy
Filologik
mahoratning
ko‘rsatkichlari
hisoblanadi.
Filologikkompetentsiya didaktik faoliyatida ijodiy qo‘llagan holda o‘quv ishining hamma
qirralarida eng yuqori darajada erishilgan yutuqlardir. Filologik kompetentsiya– bu
o‘qituvchi-pedagogning shunday shaxsiy va kasbiy fazilatlarini belgilaydigan xususiyatki, u
o‘z fanini chuqur va atroflicha bilishida, pedagogik-psixologik va metodik tayyorgarligida
talabalarni o‘qitish, tarbiyalash va rivojlantirishniig maqbul yo‘llarini izlab topib amaliy
faoliyatida namoyon bo‘ladi. Yuksak kasbiy Filologik mahorat egasi, ya’ni kasbiy Filologik
ijodkorlik.
Oliy ta’lim muasasasi ta’lim jarayonida innovatsion texnologiyalardan foydalanish
bevosita amalga oshiruvchi professor-o‘qituvchilarga alohida talablar qo‘yadi. Tizimda
amaliy faoliyatga ijodkorona tatbiq etishning asosiy tayanch nuqtalari hisoblangan, o‘z-
o‘zini takomillashtirish texnologiyasining konseptual asoslarini, asosiy qoidalarining
mohiyatini o‘zlashtirgan kasbiy Filologiktalabalarga oliy ta’lim va tarbiya berishda
innovatsion g‘oyalarning yetakchisi bo‘la olishi mumkin. Bu esa quyidagilarni taqozo etadi:
u talabani tinglay olishi, vaziyatdan munosib ravishda chiqa olish, kasbiy oliy pedagog
yangi g‘oyalarni hamisha qo‘llab-quvvatlaydi, g‘oya va fikrlarini bemalol, erkin ifodalash
mumkin bo‘lgan muhitni yarata oladi. Umumiy kompetentsiyalar va kasbiy
kompetentsiyalar “Kompetentlik” tushunchasi ta’lim-tarbiya sohasiga pedagog va
psixologlarning ilmiy izlanishlari natijasida fanga kirib kelgan bo’lib, Filologikva psixologik
nuqtai nazardan kompetentlik “noan’anaviy vaziyatlar, o’zini qanday tutishi, muloqotga
kirishishi, noaniq vazifalarni bajarishda, ziddiyatlarga to’la ma’lumotlardan foydalanishda,
izchil rivojlanib boruvchi va murakkab jarayonlarda harakatlanish rejasiga egalikni
anglatadi. Nutqiy kompetentlik tilshunoslar tomonidan alohida bilim, malakalarni
egallanishini emas, balki har bir mustaqil til yo’nalishlari bo’yicha integrativ bilimlar va
harakatlarning o’zlashtirilishini nazarda tutadi. Talabalarga nutqiy kompetentsiyani
shakllantirishda mutaxassis o’z bilimlarini doimo boyitib borayotganini, yangi axborotlarni
o’rganishni, muhim nutqiy talablarni anglayolishni, tovush va ularni amaliyotda qo’llay
olish, talabalarni individual xususiyatini inobatga olib ularga fonetikaga xos bo’lgan
xususiyatlarni, tovush, tovush ozgarish holatlari, fonetik tahlilularni ishlash va qo’llay
bilishni taqozo etadi. Biz kompetentsiyani turlariga murojat etsak. Nutqiy kompetentlik –
nutqiy munosabatlarda faollik ko’rsatish ko’nikma, malakalariga egalik, nutqning
shakllanganligi, muloqotga kirisha olish ravon, so’zlashish. Og’zaki va yozma savodxonlik.
Maxsus kompetentlik– kasbiy-filologik faoliyatni tashkil etishga tayyorlanish, kasbiy-
Filologikvazifalarni oqilona hal qilish, faoliyati natijalari baholash, BKMni izchil rivojlantirib
Международный
научный
журнал
№
9
(100),
|
| |
