4.
5.
Qisqa
muddatli
sikllar
Short run
fluctua
tions
Краткое
рочные
циклы
ularning
muallifining
ismi
bilan
Kitchin
sikllari
yoki
c h o 'c h q a
sikllari
deb
ham
ataladi, chunki Kitchin ularni
o'rganishda c h o 'c h q a go'shti
bozorini
tadqiq
qilgan.
Bugungi kunda ular ko'p ro q
«zahira sikllari» degan nom
bilan mashhurdir.
Uzoq
muddatli
sikllar
Lon« run
fluctua
tions
Д олгос
рочные
циклы
Kondratevning uzun to ‘lqinlari
yoki
kon'y unkturaning
katta
sikllaridir. Ularning muallifi -
m ashhur rus agrar iqtisodchisi
N ikolay Dmitrievich Kondra-
tevdir
(1892— 1938).
U
Angliya, Fransiya va A QSh-
ning
XVI11
asr
so'n gidan
keyingi asosiy makroiqtisodiy
ko'rsatkichlariga (narx dara-
jasi,
foiz stavkasi, ish haqi.
tashqi savdo aylanmasi, iqtiso-
diyotning taraqqiyotini belgi-
lovchi
tarmoqlarning
ba’zi
ko'rsatkichlari)
oid
statistik
materiallarni
umumlashtirib,
o'tkazilgan
tahlillar
asosida
«kichik» sikllar (u kichik sikl
deganda
biz
bugun
o'rta
muddatli deb atayotgan sikllar-
ni
tushunar edi)
bilan
bir
qatorda
48-55
yil
davom
etadigan «katta» sikllar ham
bor, degan xulosaga kelgan.
6.
0 ‘rta
muddatli
sikl
Interval
run
Jluctua-
tions
Средпеср
очные
циклы
aynan
iqtisodchilaming aksari-
yati
o 'rgangan
va o'rgana-
yotgan
sikldir.
Davlatning
makroiqtisodiy sivosati asosan
211)
shu siklni tartibga solishga
qaratilgan bo'ladi. Avval aytib
o'tilganidek,
o'rta
muddatli
sikllarning asosiy sababi asosiy
kapitalning yangilanishida deb
hisoblanadi.
15 — M AVZU: IS H S IZ L IK
M avzuning o ‘quv maqsadi:
Talabalarda iqtisodiy sikl tushim chasi
,
ishsizlik tushim chasi va
uning turlciri, ishsizlikning sabab va oqiballari, ishsizlik bo 'yicha
denial siyosali: klassik va keynscha yondashuvlar
xususiyatlari
haqidu bi/im va ко ‘nikmalarni shakllantirishdan iboral.
Tushunchalar va tayanch iboralar
Iqtisodiy sikl, Ishsizlik
,
friksion ishsizlik, tarkibiy ishsizlik, tabiiy
ishsizlik, siklik ishsizlik, Ouken qonuni, iqH sodivotda gisterezis.
A sosiy savol/ar
1. Ishsizlik tushimchasi va uning turlari
2. lshsizlikni keltirib chiqaruchi sabablar
3. Ishsizlikning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari.
4. Ishsizlik
b o ‘yicha davlat siyosati:
klassik
va
keynscha
yondashuvlar.
Jamiyatning iqtisodiy taraqqiyot
tarixi iqtisodiyotning hech
qachon tekis va silliq y o 'l bilan, o lg 'a rivojlanish yo 'lid an ketma-
ganligini yaqqol namoyon etmoqda. Bu tarix o'zin in g turli bosqich-
larda iqtisodiy kon'y unkturaning bir-birini davriy ravishda almashtirib
turgan va almashtirib kelayotgan tanazzul yoki yuksalishni boshidan
kechirib keldi. Bu o'zgaiishlar
m akroiqlisodiy beqarorlik
yoki
bozor
iqlisodiyoti rivojlanishining davriyligi
deb ataladi.
1. Ishsizlik tushunchasi va uning tu rlari
Ishsizlikning foydasi
borligiga
uni boshidan k e c h ir m a g a n la r k o 'p r o q ishonadilar.
Jon Gelbreyt, am erikalik iqtisodchi va diplomat
Ishsizlik
— bu mamlakat aholisining mehnatga layoqatli yoshga
yetgan, ishlamaydigan va qonunchilikka k o ‘ra belgilangan muddat
davomida ish qidiravotgan shaxslardan iborat qismidir.
21 I
Ishsizlikning
ta'iifiga asosan
tenglamasini tuzish mumkin:
ish si/lar soni
Ishsizlik da ra ja si = -------------------
ishsizlik darajasini
hisoblash
- л 100%.
ishchi kuchi soni
B unda ishsizlar soni tegishli organ
va institutlar tomonidan
taqdim etilgan m a ’lumotlar (masalan, ko'pchilik mamlakatlarda
mehnat birjalarining statistikasi) asosida hisoblanadi, ishchi kuchi esa
mamlakatdagi
Yalpi
aholi
soni
ham da quyidagi
ayrim
aholi
guruhlarining ayirmasi sifatida aniqlanadi1.
Download
