24
yupqa och rangli gazlamalarda, masalan, astarlik gazlamalarda g’ijimlar va
burmalar yaqqol seziladi. Oqartirilgan va bir xil rangga bo’yalgan gazlamalar
guldor yoki gul bosilgan gazlamalarga qaraganda ko’proq g’ijimlanadigandek
ko’rinadi. Gullar gazlamaning g’ijimlanuvchanligini kamaytirmaydi, balki
g’ijimlarni ko’z uncha ilg’amaydigan qilib ko’rsatadi.
Gazlamalarning g’ijimlanuvchanligi buyumning ko’rinishini buzadi va
tikuvchilik jarayonini qiyinlashtiradi. Oson g’ijimlanuvchan gazlamalar tez ishdan
chiqadi; ular tez-tez ho’llash-dazmollash natijasida pishiqligini ham yo’qotadi.
Gazlamalarning g’ijimlanuvchanligini bukib, uning bukilish burchagini
gradusda belgilash uchun mo’ljallangan organoleptik usulda (qo’lda g’ijimlab
ko’rib) hamda laboratoriyada (maxsus priborlardan foydalanib) aniqlash mumkin.
Bir tomonga yo’nalgan va yo’nalmagan g’ijimlarni aniqlaydigan priborlar bor
(masalan, IR-1 markali «sun’iy qo’l» pribori to’qimachilik materiallarining kiyim
yengi
tirsaklarida
deformatsiyalanishini
tekshirish
uchun
ishlatiladi;
gazlamalarning egilishga chidamliligini aniqlaydigan pribor nagruzka berilgandan
so’ng gazlamani minutiga 124 marta bukib, bukilish burchagini aniqlash uchun
mo’ljallangan).[12]
Yengil sanoat kasb-hunar kollejlari rejasiga muvofiq, Gazlamashunoslik
faniga jami 114 soat ajratilgan bo’lib, shundan 50 soat ma`ruza, 30 soat amaliy, 34
soat mustaqil ta`limga ajratilgandir.
«Gazlamashunoslik» fani tikuv ishlab chiqarish sohasining kasbiy fanlari
turkumiga kirib, unda gazlamalarni sinflarga bo`linishi, tolalarni olinishi, xossalari.
Gazlamalarning to`qilishi, ularni pardozlash, sifatini aniqlash, Noto`qima
materiallari, issiqlikni tutuvchi noto`qima materiallar, furnituralar turlari va
texnologiya xossalari xaqidagi ma`lumotlarni o`quvchiga yetkazish fanning
maqsadi hisoblanadi.
