46
Kiyim furniturasi va bezak materiallari
Bezak kompozitsiyaning mustaqil elementi emas - bu qo`shimcha, ziynat
bo`lib, kiyimda yo`q bo`lishi ham mumkin.
Kostyum tarixining har qaysi bosqichida o`z bezak turlari va ularni ishlatish
usullari bo`lgan.
Kostyumni yaratish tajribasida ishlatiladigan bezak turlari xilma-hil bo`lib,
ular kompozitsiyadagi asosiy g`oya bo`lishi yoki kostyumlardagi mo`ljallangan
badiiy - obrazli niyatni kuchaytiradigan va boyitadigan bo`lishi mumkin. Bezak
yordamida kostyum shaklini yoki uning bir qismini bo`rttirib ko`rsatish mumkin,
shakllarni bo`laklarga ajratib ham ko`rsatish mumkin. Bezakni dekorativ va
konstruktiv ahamiyati bo`lishi mumkin (drapirovka, bo`rtma burma, mayda
taxlama, gofre, plisse va h.k), dekorativ-utilitar ahamiyati (belbog`lar, cho`ntaklar,
tugmalar, furnitura va shu kabilar) va faqat dekorativ ahamiyati (kashta, qo`yma
burmalar, boshqa material bilan bezash va b.) bo`lishi mumkin.
Hozirgi son-sanoqsiz bezaklarni quyidagi guruhlarga ajratish mumkin:
- barcha turdagi bo`rttirma choklar, taxlamalar, bo`rtma burmalar,
drapirovkalar, plisse, gofre;
- asosiy yoki bezak materiallardan yasalgan detallar: qo`yma burmalar,
mag`izlar
- maxsus bezak materiallari: to`r, tasma, popuk, munchoq, steklyarus,
lentalar va boshqalar.
- furnitura (tugmalar, to`qalar, pistonlar va boshqalar .);
- kashta, qoplama bezak va boshqalar .
- bezak materiallar: mo`yna, charm, zamsha va boshqalar ;
- kostyum detallariga bosma naqsh solib bezash;
va boshqalar .
Bezak turini, uning joyini tanlash kostyum turi va nimaga mo`ljallanganiga,
uning shakliga, materialning fakturasiga, jins-yoshiga, odamning gavda turiga,
odamning gavda tuzilishiga va xarakteriga, modaga, faslga va boshqalarga
bog`liq.
47
Modaning har bir davriga o`ziga xos bezaklar mansub. Vaqt- vaqti bilan
bezaklar qayta qo`lllanadi. Bezaklar doimiy (kashta, tugma, piston, munchoqlar,
kant va b.) va olib qo`yiladigan (yoqa, belbog`, sun`iy gullar va boshqalar )
bo`lishi mumkin.
Mato bezaklar:
Mato bezak sifatida barcha kiyim turlarida vaqtlar aro keng qo`llangan.
Bezak sifatida materialni qo`llanishida asosiy gazlama bilan bog`lanish uch turda
bo`lishi mumkin:
- asosiy va astar gazlamasi bir fakturali va har xil rangli;
- har xil fakturali gazlamalar, rangi esa bir xil;
- har xil fakturali va rangli gazlamalar.
