Namangan Institute of Engineering and Technology nammti uz

Download 15,56 Mb. Pdf ko'rish
bet	180/693
Sana	13.05.2024
Hajmi	15,56 Mb.
	#228860

1 ... 176 177 178 179 180 181 182 183 ... 693

Bog'liq
Тўплам

QUYOSH ENERGIYASINI FOTOELEKTRIK BATAREYALAR YORDAMIDA ELEKTR ENERGIYASIGA
O'ZGARTIRISH VA UNGA TASHQI MUHIT OMILLARINING TA’SIRI

A.O.Usmonxo’jayev, F.Vasliddinov
Namangan Muxandislik-Texnologiya Instituti
Annotatsiya: Ushbu maqolada bugungi kunda keng ko`lamda ishlar olib borilayotgan quyosh
energiyasini elektr energiyaga aylantirish jarayonlari, xamda tashqi muhit omillarining unga bo`lgan
salbiy ta`sirlarini o`rganish jarayonlari xaqida fikr yuritilgan.
Kalit so`zlar: Quyosh energiyasi, elektr energiya, fotoeffekt hodisasi, p-n o`tish jarayoni,
fotoelektrik batareya, quyosh radiatsiyasi.Fotoelektrik effektga asoslangan yarimo'tkazgich (YO')
materiallarda p-n o'tishli tuzilmalardan iborat quyosh elementlari (QE) da, ularga tushayotgan
quyosh nuri bevosita elektr energiyasiga aylanadi. Shuning uchun, QE fotoqabullagich va
fotoqarshiliklardan farqli ravishda tashqi kuchlanish manbaiga muhtoj emas. Bu effekt yuz yildan
ortiq vaqt davomida selen va mis oksidining fotoelektrik xususiyatlari sifatida o'rganib kelingan,
ammo ularning FIK 0,5 % dan oshmagan.
Bu muammoning nisbatan faol yechilishi YO' materiallar elektron tuzilishining soha nazariyasi
yaratilganidan keyin, materiallarni kirishmalardan tozalash va nazoratli kirishmalar kiritish
texnologiyasi, hamda p-n o'tishning nazariyasi yaratilishi bilan bog' liqdir.So'nggi 35 yil davomida
energiya manbai sifatida yuqori samarali Si, GaAs, InP, CdTe va ularning qattiq qotishmalari asosida

Namangan Institute of Engineering and Technology
nammti.uz
10.25.2023
Pg.166
FIK 20-24 % bo'lgan QE yaratildi. Kaskadli QE larda esa FIK 30 % gacha yetkazildi. Keng tarqalgan
kremniy asosidagi QE lari konstruktsiyasi 1-Rasm qarama-qarshi tipdagi p- va n-materialning bir-
biriga yaqin tutashtirishdan hosil qilinadi. YO' material ichidagi p- va n-tip materiallar orasidagi o'tish
sohasi (chegara xududi) elektron-teshik yoki p-n o'tish deyiladi.
Termodinamik muvozanat holida elektron va teshiklar muvozanat holatini belgilovchi Fermi
sathi materialda bir xil holda bo'lishi kerak. Bu shart p-n o'tish hududida ikkilangan zaryadli qatlam
hosil qiladi va uni hajmiy zaryad qatlami deyilib, unga taaluqli elektrostatik potentsial paydo bo'ladi.
p-n tizilma sirtiga tushgan optik nurlanish sirtdan material ichiga qarab p-n o'tish yo'nalishiga
perpendikulyar ravishda kontsentratsiyasi kamayib boruvchi elektron-teshik juftliklar hosil qiladi.

Download 15,56 Mb.

1 ... 176 177 178 179 180 181 182 183 ... 693

Download 15,56 Mb.

Pdf ko'rish