|
Namangan Institute of Engineering and Technology
Pdf ko'rish
|
| bet | 202/693 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 15,56 Mb. | | #228860 |
Bog'liq ТўпламNamangan Institute of Engineering and Technology
nammti.uz
10.25.2023
Pg.184
haroratga, bosimga, magnit madonga va deformatsiyaga kuchli bog`liq bo`ladi. Jumladan, [5,6]
ishlarda kvant o`rali geterostrukturali yarimo`tkazgichlarning taqiqlangan zona kengligini, magnit
maydoniga va kvant o`rani qalinligiga bog`liqligi tadbiq etilgan. Bunda
𝐸
𝑔
2𝑑
(𝐵, 𝑇, 𝑑)
uchun quyidagi
analitik ifoda keltirib chiqarilgan:
𝐶(𝐵, 𝑇, 𝑑) = 𝐸
𝑔
(0) −
𝛼
1
𝑇
2
𝛼
2
+𝑇
+ (ħ𝜔
𝐶
𝑒
(𝑁
𝐿
𝑒
+
1
2
) + ħ𝜔
𝐶
𝑝
(𝑁
𝐿
𝑝
+
1
2
)) + (
𝜋
2
ℎ
2
2𝑚
𝑒
𝑑
2
𝑛
𝑒
2
+
𝜋
2
ℎ
2
2𝑚
𝑝
𝑑
2
𝑛
𝑝
2
)
(4)
Bunda,
ħ𝜔
𝐶
𝑒
= ħ
𝑒𝐵
𝑚
𝐶
𝑒
;
ħ𝜔
𝐶
𝑝
= ħ
𝑒𝐵
𝑚
𝐶
𝑝
– magnit maydon energiyasi;
𝐸
𝑔
(0)
-T=0 K da taqiqlangan zona kengligi;
𝛼
1
, 𝛼
2
- Varshni emperik formulasidagi termik koeffisiyentlari;
𝑁
𝐿
𝑒
, 𝑁
𝐿
𝑝
- o`tkazuvchanlik va valent zonalardagi Landau sathlari soni;
d- kvant o`raning qalinligi;
𝑛
𝑒
, 𝑛
𝑝
- ruhsat etilgan zonalardagi o`lchamli kvantlar soni;
𝑚
𝑒
, 𝑚
𝑝
- eletron va kovakning effektiv massalari.
Namunaning sirtida bo`layotgan fizik jarayonlar ham kvant o`raning analogiyasiga o`hshaydi.
Sababi, kvant o`rada ham faqat 2 ta o`lchamning energetik spektri uzluksiz hisoblanadi, sirtda ham
o`z nomi bilan tekislikdagi enrgetik holatlar o`rganiladi. Bundan kelib chiqadiki, kvant o`ra sharti
bajariladimi yoki faqat geterostruktura bo`ladimi, (4) formulani ham geterochegaradagi holatlarga
tadbiq etilishi qonuniyatga to`g`ri keladi. U holda geterochegaradagi Si(p) ga kuchli magnit maydon
ta’sir etsa (3) formulaga asosan o`zgarmas past haroratda
𝐸
𝑔
(𝐵, 𝑇, 𝑑)
ni qiymati biroz ortib, teskari
siljish kuchlanishini maksimal qiymati
𝑉
𝑆𝑆
𝑚𝑎𝑥
ni kamayishiga olib keladi. CdS/Si(p) geterostruktura
kvant o`rali bo`lmagani uchun (3) va (4) larni hisobga olgan holda, maksimal teskari kuchlanish
siljishini kvantlovchi magnit maydonga bog`liqligi quyidagicha topildi:
𝑉
𝑆𝑆
𝑚𝑎𝑥
(𝐵, 𝑇) =
|𝑞Ф−(𝐸
𝑆
(0)+
𝛼1𝑇2
𝛼2+𝑇
+ħ
𝑒𝐵
𝑚𝐶
𝑒
(𝑁
𝐿
𝑒
+
1
2
)+ħ
𝑒𝐵
𝑚
𝐶
𝑝
(𝑁
𝐿
𝑝
+
1
2
))|
𝑞
(5)
|
| |
