|
Namangan Institute of Engineering and Technology
Pdf ko'rish
|
| bet | 201/693 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 15,56 Mb. | | #228860 |
Bog'liq ТўпламNamangan Institute of Engineering and Technology
nammti.uz
10.25.2023
Pg.183
CdS/Si(p) geterostrukturali yarimo`tkazgichning hajmiy zaryad sohasi asosan Si(p) da
to`planganligi sababli, kremniyning taqiqlangan zona kengligiga sirt holatlar zichligini hisoblash
yetarli bo`ladi.
Bunda, Si(p) ni 1-rasmda keltirilgan soha diagrammasi orqali chuqur sathlardagi zaryadlarni
taqsimlash jarayonini va namuna p-tipli bo `lganligi uchun sirt holatlardagi energetik sathlarni
kovaklar bilan E
v
dan boshlab to`lib borayotganligini kuzatish mumkin. Fermi sathini qoidasiga ko`ra,
geterochegaradagi energetik sathlar kvazi Fermi sathigacha kovaklar bilan to`lgan bo`ladi. Lekin,
kvazi Fermi sathdan yuqori holatlarda esa, energetik sathlar bo`sh hisoblanadi.
1-rasm. Chuqur sathlarni hisobga olgan holda CdS/Si(p) [1] geterostrukturasining asosiy
qisminig teskari siljishdagi diagrammasi (E
SS
- sirt holatlarining chuqur sathlari, E
t
-asosiy soha
hajmidagi diskret chuqur sathlar)
Sirt holatlar zichligini aniqlashda sig`im-kuchlanish (CV) usulidan foydalaniladi. CV
xususiyatlarini o`lchashda doimiy kuchlanish geterostrukturaning teskari siljishiga to`g`ri keladi. 1-
rasmdagi energiya zonalarining egilishini ortishi va hajmiy zaryad sohasini kengayishi teskari
kuchlanish qiymatiga to`g`ri proporsional bo`ladi. Shu bilan birga, teskari kuchlanish qiymatini ortib
borishi sirt holatlardagi chuqur sathlarni kovaklar bilan to`ldirib borishiga olib keladi. Bu esa albatta,
kvazi Fermi sathlarni boshqarishga imkon beradi. Si(p) ni valentlik sohasining spinidan boshlab
hisoblanadi.
CdS va Si(p) chegarasidagi, yani geterochegaradagi chuqur energetik sathlar teskari kuchlanish
bilan bog`lanishini quyidagi ifoda orqali ifodalanadi [1].
E
SS
-E
V
=q(Ф-V)
(1)
Bunda E
SS
– sirtdagi chuqur energetik sathning joriy holatdagi qiymati, q-zaryad miqdori, Ф-
kontakt potensiallar farqini effektiv qiymati, V-teskari siljish kuchlanishi.
Agar, teskari kuchlanish qiymatini maksimal darajaga etkazilsa,
𝑉 = 𝑉
𝑆𝑆
𝑚𝑎𝑥
, u holda kvazi Fermi
sathini ham Si(p) ni o`tkazuvchanlik sohasiga yetib borishiga olib keladi. Bu esa, E
SS
ni E
C
ga teng
bo`lishiga sabab bo`ladi. Bunda E
C
– Si(p) ni o`tkazuvchanlik sohasining tubi hisoblanadi. U holda,
E
SS
=E
C
dan (1) ifoda quyidagicha yoziladi
𝐸
𝐶
− 𝐸
𝑉
= 𝑞(Ф − 𝑉
𝑆𝑆
𝑚𝑎𝑥
)
(2)
𝐸
𝐶
− 𝐸
𝑉
= 𝐸
𝑔
(kremniyni taqiqllangan zona kengligi) ni hisobga olgan holda, (2) dan maksimal
teskari kuchlanishni aniqlash mumkin:
𝐸
𝑆𝑆
𝑚𝑎𝑥
=
|𝑞Ф−𝐸
𝑔
|
𝑞
(3)
Yarimo`tkazgichli struktualarga tashqi omillarning ta’siri natijasida, uning xususiyatlari tubdan
o`zgaradi. Yarimo`tkazgichlarning asosiy dinamik parametrlaridan biri taqiqlangan zona kengligi
|
| |
