Namangan Institute of Engineering and Technology
nammti.uz
10.25.2023
Pg.319
“
ARDUINO ASOSIDAGI IXCHAMLASHTIRILGAN AVTOMATIK ELEKTRON QO’NG’OROQ
QURILMASI” TAKOMILASHTIRISH
A.A.Daliyev, D.R.
Orziqulov
Namangan muhandislik-texnologiya instituti
Annotasiya: Maqolada Arduino platformasida ishlaydigan elektron avtomatik qurilmalar va
eliktron qo’ng’iroqni ishlash prinsipi haqida so’z yuritilgan.
Kalit so’zlar: arduino
, arduino nano.
Rivojlanish va fan-texnika taraqqiyoti tobora katta axamiyat kasb etayotgan xozirgi zamonda,
insoniyat borgan sari barcha tizimilarni iloji boricha avtomatlashtirishga etiborni qaratmoqda. XXI
asrni mantiqiy amallar va dasturiy ta’mnotsiz tassavur qilish go’yoki barchasini boshlashdek gapdir.
XX asrda mikroelektronika asri bo’lgan bo’lsa, XXI asrga kelib mikroelektronikani
ortda qoldirib
nanotexnologiya asri boshlandi desak ham bo’ladi. Sababi shuki XX asrda inson ongi elektronni
boshqarishni o’rgangan bo’lsa, XXI asrga kelib insoniyat tafakkuri elektronni boshqarishni o’rganib
bo’lib atom strukturani boshqarishga ilk qadamlarni qo’ya oldi. Bu esa
fan jamiyatda juda katta
inqilob bo’ldi. Shu jumladan nanotexnologiya zamirida mikrosxematexnika va robototexnika
rivojlanishi juda ham katta o’zgarishlarga
olib keldi va mikrochiplar, mikrosxemalar o’lchamlarini
yana xam kichiklashishiga va oddiy qilib aytadigan bo’lsak ixchamlashishiga olib keldi.
Hozirgi vaqtda Respublikamizning ko’pgina viloyatlarida va Toshkent shaxrida Robototexnika
kurslari tasjkil etilgan bo’lib, ularda maktab o’quvchilari va talabalarga dasturlash va mexatronika
kurslari faol tashkil etilgan.
Arduino va boshqa dasturlash tillaridan unumli foydalanilsa insoniyatning ko’pgina oddiy
yumushlarini bajarishga ko’makchi bo’lishi mumkin. O’z navbatida savol tug’iladi “Arduino nima
degani”? Arduino dasturlash tili C/C++ tiliga asoslangan. Buni o'rganish
oson va hozirda Arduino
mikrokontrollerlarda qurilmalarni dasturlashning eng qulay usulidir.
Jumladan Arduino Uno,
Arduino Nano, Arduino Mega va boshqa turlari mavjud bo’lib,
xammasi bir hil vazifa yani dasturiy ta’minot asosida apparat tizimini avtomatlashtirilgan usulda
boshqarishdan iborat. Farq qiladigan jihatlariga keladigan bo’lsak mikrokontrollerning
ish bajara
olish qobilyatiga qarab farqlanadi.
Shuni inobatga olgan xolda biz yaratgan avtomatik elektron qo’ng’iroq qurilmasi juda ixcham
bo’lib o’lchamlari 8x15 sm
2
ko’rinishda. Biz bu qurilmada Arduino Nano platformasidan foydalandik
Yaratilgan qurilmaga ketgan jihozlar ro’yhati quyidagicha:
1.
Arduino nano
2.
LiquidCrystal
3.
I2C
4.
RtcDS1302
5.
C01-Modul rele
6.
Infraqizil datchik qurilmasi (pulti bilan)
7.
3 V akkumlyator batareyasi
8.
O’chirib yoqish qurilmasi
9.
Quvvat manbai 9 V
10.
Qo’ng’iroq qurilmasi
Elektron qo’ng’iroqni qurilmasining umumiy ko’rinishi
