-rasm. Raqamli o’lchash asbobining funktsional chizmasi

Download 15,56 Mb. Pdf ko'rish
bet	429/693
Sana	13.05.2024
Hajmi	15,56 Mb.
	#228860

1 ... 425 426 427 428 429 430 431 432 ... 693

Bog'liq
Тўплам

Namangan Institute of Engineering and Technology nammti.uz

1-rasm. Raqamli o’lchash asbobining funktsional chizmasi
KAO’ - analog o’zgartkich; ARO’ - analog-raqamli o’zgartkich; RQQ - raqamli qayd etish
qurilmasi.
“X” analog signali kirishdagi analog o’zgartkich KAO’ da keyingi o’zgartirish uchun qulay
formaga o’zgartiriladi, so’ngra analog-raqamli o’zgartkich (ARO’) yordamida diskretlashtiriladi va
kodlanadi. Va nihoyat, raqamli qayd etish qurilmasi RQQ o’lchanayotgan kattalik bo’yicha kodlangan
ma’lumotni raqamli qaydnoma tarzida, operatorga qulay formada ko’rsatadi. Tavsiya etiladigan
ma’lumotni qulayligi va aniqligi sababli raqamli o’lchash asboblari ilmiy-teshirish laboratoriyalaridan
keng o’rin olgan.
Raqamli o’lchash asboblari analog o’lchash asboblariga nisbatan quyidagi afzalliklarga egadir:
o
yuqori aniqlik;
o
keng ish diapazoni;
o
tezkorlik;
o
o’lchash natijalarini qulay tarzda tavsiya etilishi;
o
avtomatlashtirilgan tarmoqlarga ulash mumkinligi;
o
o’lchash jarayonini avtomatlashtirish imkoniyati mavjudligi va hokazolar. Lekin, har
to’kisda bir ayb deganlaridek, raqamli o’lchash asboblarining ham muayyan kamchiliklari mavjud:
o
murakkabligi;
o
tannarxining balandligi;

Namangan Institute of Engineering and Technology
nammti.uz
10.25.2023
Pg.398
o
nisbatan ishonchliligi pastroq.
Lekin, integral sxemalarning tezkor rivoji natijasida yuqoridagi kamchiliklar tobora chekinib
bormoqda. Raqamli o’lchash asbobining asosi bo’lib ARO’ hisoblanadi. Unda ma’lumot
diskretlashtiriladi, so’ngra kvantlanib kodlanadi. Diskretlashtirish - bu muayyan (juda qisqa) diskret
vaqt oralig’ida qaydnomalarni olishdir. Odatda, diskretlash qadamini doimiy qilishga harakat
qilinadi. Kvantlash esa, X(t) kattaligining uzluksiz qiymatlarini Xn diskret qiymatlarning to’plami bilan
almashtirish hisoblanadi. Kattalikning uzluksiz qiymatlari muayyan tartiblar asosida kvantlash
darajalarining qiymatlari bilan almashtiriladi. Kodlashtirish esa, muayyan ketmaketlikda ifodalangan
sonli qiymatlarni tavsiya etishdan iborat. Diskretlashtirish va kvantlash raqamli o’lchash asbobining
asosiy xatolik manbalari hisoblanadi. Bundan tashqari, kvantlash darajalarining soni ham o’ziga
yarasha xatoliklar kiritadi. Suyuq kristalli indikatorlarning tezkor rivoji raqamli o’lchash asboblarining
ixchamlashuviga, energiya sarfining kamayishiga zamin yaratmoqda.
Raqamli o’lchash asboblari tarkibida mikroprotsessorni qo’llash o’lchash jarayonini
soddalashtiradi, ularni qiyoslashni va kalibrlashni avtomatlashtiradi, o’lchash natijalariga
(axborotiga) statistik ishlov beradi va asboblarning metrologik xarakteristikalarini yaxshilaydi(2-
rasm).

Download 15,56 Mb.

1 ... 425 426 427 428 429 430 431 432 ... 693

Download 15,56 Mb.

Pdf ko'rish