123
Biznes so’zidan “bucineccman” biznesmen, ya’ni biznes bilan shug’ullanuvchi,
ishbilarmon,
tadbirkor, umuman foydali ish yurituvchilar ma’nosini bildiruvchi
ibora kelib chiqqan va keng ishlatiladi. Bozor iqtisodiga o’tish
munosabati bilan
bunday iboralar bizning tilimizga ham kirib kelmoqda. Yuqoridagi iboralardan kelib
chiqib barcha tadbirkorlar, firmalar o’z faoliyati rejasini “Biznes plan”, ya’ni “Ish
rejasi” deb yuritishadi.
Biznes-rejani qanday ta’riflash mumkin.
Birinchidan, biznes-reja
korxona faoliyati to’g’risidagi g’oya, maqsad,
menejment, marketing faoliyati va ishlab chiqarishni kelajakga mo’ljallangan
ko’rsatkichlari majmuasidan iborat hujjat sifatida tushunish mumkin.
Ikkinchidan
,
faoliyatda
shakllanadigan
iqtisodiy
munosabatlarni
tasvirlaydigan, korxonaning rivojlanishi uchun zarur bo’lgan
chora-tadbirlarni
asoslovchi hisob-kitoblar yig’indisi.
Uchinchidan
, korxonaning kompleks ish rejasi sifatida korxonaning
“kompasi” deb hisoblash mumkin.
Biznes-reja iborasi g’arb davlatlarida asosan kichik va o’rta korxonalarning,
firmalarning kompleks ish rejasi sifatida tushuniladi
va uning asosiy maqsadi
rahbariyatiga firmaning holati to’g’risida va uning rivojlanish imkoniyatlarini
tasvirlashdir. Biznes-reja amaliyotda bir necha xil turlarda tuziladi. Ular asosan to’rt
xil bo’lib, har birining o’ziga xos xususiyatlari mavjud.
Firmaning ichki biznes-
rejasi, aylanma mablag’larni to’ldirish maqsadida kredit olish uchun tuziladigan
biznes-reja,
investitsiya biznes-rejasi, moliyaviy barqarorlash rejasi ular qatoriga
kiradi.
Biznes-rejani ishlab chiqishda asosan ikkita maqsad-vazifani nazarda tutish
zarur: 1) korxonaning hozirgi
holatini chuqur tahlil qilish, uni taraqqiyot etish
maqsadi, maqsadga erishish yo’llari va kutilayotgan natijasini aniqlash; 2) tashqi
investor va sheriklarga korxonani afzalliklarini jozibalik qilib ko’rsatishga erishish.
