180
Haridorning psixologiyasi asosida narx belgilash.
Psixoligik narxlar
bozorda ustunlik qilgan xuddi shunday mahsulot narxidan va ma’lum bir yaxlit
puldan sal pastroq (4,99 sum) belgilanadi.
Firmaning obro’si (nufuzi) asosida narx belgilash.
Nufuzli narx nufuzli tovar,
ajoyib
va nafis buyumlarga, taniqli firmalarning alohida sifatga ega bo’lgan
tovarlariga belgilanadi.
“Qaymog’ini olish” usuli
(Skimming pricing – S.p.) - ushbu usul
“qaymog’ini olish uchun” tovarga yuqori boshlang’ich narxni belgilanishi bilan
bog’liq bo’lib, u talab egriligining yuqori qismiga mos keladi. Ushbu usul foydaga
asoslangan maqsadlarga erishish uchun yo’nalgan. “Skimming pricing” kompaniya
mahsulotni yaratish bo’yicha izlanishlarga katta pul mablag’larini
ajratgan,
tovarning siljishi (masalan, reklama)ga yuqori sarf – harajatlarga ega, yaqin vaqt
oralig’ida raqobatchida o’xshash tovar chiqishi kutilayotgan, tovar yangi va bozor
sekin qondirilsa, nihoyat talab mohiyati aniqlanmagan bo’lsa
tavsiya etilishi
mumkin.
“Skimming pricing” naqadar yuqoriligi haqidagi xulosa ikki omilga bog’liq:
- bozorga raqobatchilarni chiqishi imkoniyatlaridan;
- talab egriligining yuqori qismidagi narxlar ravonligidan. Agar raqobatchilar
o’zlarining aynan o’xshash tovarlarini bozorga tez kunda olib chiqishi kutilayotgan
bo’lsa, bozor baland, agar raqobatchilar yillar mobaynida aynan o’xshash
tovar
yaratganliklari ma’lum bo’lsa, “skimming pricing” narxlar juda yuqori bo’lmasligi
kerak. Тalab egriligining yuqori qismida narx ravonligi past, bundan tashqari aynan
o’xshashlari yoki yaqin o’rinbosarlari mavjud bo’lmaganda qarama-qarshi ravonlik
ham past bo’ladi. Shuning uchun tovarning yangiligi va talabning narx noravonligini
hisobga olib, yuqori “skimming pricing” narxlarni belgilab tez samara olish
mumkin. Agar talab egriligi shaklida gumon bo’lib, boshlang’ich narx juda ham
yuqori bo’lsa, u pasaytirilishi mumkin. U past narx belgilab keyin ko’targandan
ko’ra birmuncha yaxshidir. Agar narx ravonligi kutilayotganga
qaraganda yuqori
bo’lsa, unda nisbatan past narx ko’proq foydali bo’ladi va ko’proq daromad olib
keladi.
181
Bozordagi liderning o’xshash tovariga nisbatan narx siyosatini hisobga olgan
holda narx belgilash. Bozor yoki tarmoqdagi lider narxlari bozorga yangi tovar
kiritilayotganda, bozordagi liderning o’xshash tovariga nisbatan siyosatini hisobga
olish zarur bo’lgandagina belgilanadi. Yangi tovarning narxi liderning narxidan
faqat u nisbatan yuqori sifatli tovar bilan bog’liq bo’lgan holdagina siljishi mumkin
(oshish tarafiga).
