277
Marketing turlarining tasniflanishi.
Tasniflash
belgisi
Marketing turi
Marketing mazmuni
1.Amal
qilish davri
1.1. Strategik
marketing
Bozorni strategik segmentlash asosida firma
strategiyasini shakllantirish, tovarlar sifatini
oshirish, ishlab chiqarishni
rivojlantirish va
raqobatbardoshlik me’yorlari strategiyasini
prognozlash bo’yicha ishlarni kompleksi.
1.2. Taktik
marketing
Bozorni taktik (qisqa muddatli) segmentlash,
reklama va tovarlar sotilishini rag’batlantirish
bo’yicha ishlar kompleksi.
2. Amal
qilish
sohasi
2.1. Jamoatchilik
xususiyatiga ega
bo’lgan g’oyalar
marketingi
Maqsadli guruh (yoki maqsadli guruhlar)
tomonidan ijtimoiy g’oya, harakat yoki
amaliyatni qabul qilishlariga erishish maqsadida
amalga oshiriladigan dasturlarini
ishlab chiqish,
hayotga tadbiq etish va bajarilishini nazorat
qilish.
2.2. Joylar
marketingi
Alohida joylar, ob’ektlarning joylashishiga
nisbatan mijozlarning munosabatini paydo
qilish, saqlab turish yoki o’zgartirish bo’yicha
faoliyat.
2.3. Ichki
marketing
Firma
ichida
mijozlar
bilan
ishlaydigan
xodimlarni o’qitish va motivlashtirish bo’yicha
amalga oshiriladigan marketing.
2.4.
Tashkilotlar
marketingi
Mazkur firmani qiziqtiradigan hamm shaxslar va
tashkilotlarning
munosabatini
va
xatti-
harakatlarini paydo qilish, saqlab turish yoki
o’zgartirishga yo’naltirilgan faoliyat
2.5. Xalqaro
Firmaning xalqaro miqyosdagi faoliyati.
278
(global) marketing
3. Xatti-
harakatlar
sohasi
3.1. Iste’mol
marketingi
Firmalar va pirovard iste’molchilar, jismoniy
shaxslar yoki oilalar o’rtasidagi marketing.
3.2.
Industriyalashgan
marketing
Ikkita firma (huquqiy shaxslar) o’rtasidagi
marketing
3.3.Ijtimoiy
marketing
Foyda olishni o’z oldiga maqsad qilib
qo’ymaydigan byudjet (davlat)
tashkilotlari
tomonidan insonlarning ijtimoiy ehtiyojlarini
qondirish bo’yicha marketing.
4. Faoliyat
turi
4.1. Moliyaviy
marketing
Moliyaviy faoliyat sohasidagi marketing.
4.2. Innovatsion
marketing
Innovatsiyalar, ilmiy-texnika taraqqiyotining
yutuqlari, nou-xaularni ishlab chiqish va joriy
qilish sohasidagi marketing
4.3.
Sanoat
marketingi
Sanoat mahsulotiga bo’lgan ehtiyojni qondirish
va ishlab chiqarish sohasidagi marketing.
4.4. Xizmatlar
sohasidagi
marketing
Xizmat ko’rsatish doirasidagi ehtiyojlarni
qondirish marketingi.
5.Ta’sir
etish usuli
5.1. To’g’ri
marketing
Vositasiz marketing.
5.2.Televizion
marketing
Televizion ko’rsatuvlarni qo’llashga assoslangan
marketing
5.3. Pochta orqali
marketing
Pochta-aloqa
vositalaridan
foydalanadigan
marketing.
5.4. Katolog
bo’yicha marketing
Kattaloglardan foydalangan holda tovar va
xizmatlarni tanlash va reklama marketingi.
6.1.Passiv
Talab taklifdan oshgan sharoitla, iste’molchiga
279
6.
Bozorning
rivojlanish
darajasi
marketing
emas,
ishlab
chiqarishga
yo’naltirilgan
marketing.
6.2.Tashkiliy
marketing
Sotilishlar konsepsiyasi, bozorlarni topish va
tashkil qilishga yo’naltirilgan marketing.
6.3.Faol marketing
Taklif talabdan oshgan sharoitda,
raqobat
qonunining faol amal qilishi sharoitidagi
marketing.
7.
Marketingn
ing
rivojlanish
darajasi
7.1. Taqsimlovchi
marketing
Ishlab chiqarish tovarlarini taqsimlash bo’yicha
marketing.
7.2. Funksiyaonal
marketing
Tovarlarni ishlab chiqarish va taqsimlash
marketingi.
7.3.
Boshqaruvchilik
marketinggi
Tovarlarni
yaratish
ishlab
chiqarish
va
taqsimlash bo’yicha marketing.
Marketing turlari o’rtasida muayyan bog’liqlik mavjud. U marketing
jarayonlarini har tomonlama va aniq vaziyatda ko’rib chiqishga imkon beradi. Shuni
hisobga olish kerakki, vazifalarni yechishda
marketologlar bitta emas, balki turli xil
marketing turlariga duch kelishlari mumkin. Talab holatiga qarab sakkizta vaziyatni
ajratib ko’rsatish o’rinlidir. Ulardan har biriga marketingni boshqarish bo’yicha aniq
vazifa mos keladi. Marketing tiplari bozor talabiga va uning orqasida turadigan
iste’molchiga ta’sir etish omili sifatida 20-chizmada keltirilgan. Ular talabga
iste’mol qilish paytida inson organizmiga ta’sir ko’rsatadigan irratsional talabga
qarshilik qilishgacha deyarli ochib beradilar.
