Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti “konchilik ishi” kafedrasi

MUNDARIJA 2
1.KIRISH Konchilik mamlakat sanoatining yirik tarmoqlaridan bin bo‘lib, xalq xo‘jaligini rivojlantirish va samaiadorligining yuqori bo‘lishini ta’minlashda katta ahamiyatga ega. Chunki konchilik sanoati tarmoqlarida neft, tabiiy gaz, ko‘mir, rangli metall, nometall qurilish materiallari kabi ko‘plab foydali qazilma konlarini qazib chiqaruvchi korxonalar faoliyat yuritadi. Konlami qazib olish ishlari masshtabining nihoyatda kengligi, mehnat va kapitaltalabligi, shuningdek, kon qazish ishlarining tobora chuqurlashib borishi tufayli qazish ishlari sharoitlarining murakkablashishi nafaqat konchilik sanoati texnikiqtisodiy ko‘rsatkichlariga, balki butunlay xalq xo‘jaligining samaradorligiga ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Shu sababli konchilik ishlari samaradorligini oshirish mamlakat xalq xo‘jaligining muhim vazifalaridan biri hisoblanadi. Konchilik sanoati texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarini yaxshilashga, birinchi navbatda konlami progressiv ochiq usulda qazib olishni rivojlantirish orqali erishiladi. Chunki foydaU qazilma konlarini ochiq usulda qazib olish texnikaviy, iqtisodiy va ijtimoiy jihatdan istiqbolli usul hisoblanadi. Ochiq usulda kon qazishning qudratli industrial bazasining mavjudligi va foydali qazilma zaxiralarining katta qismining yer yuziga yaqin joylashganligi tufayli hozirgi vaqtda mamlakatimizda qazib olinayotgan qattiq mineral xomashyoning katta qismi (80 - 85%) ana shu progressiv ochiq usulda qazib olinmoqda. Keyingi yillarda mamlakat karyerlarida ilmiy-texnika taraqqiyoti natijalari asosida takomillashgan texnika va innovatsion texnologiyalaming qo‘llanilishi orqali ochiq usulda kon qazish ishlari iqtisodiy ko‘rsatkichlarini yaxshilashga erishilmoqda. Bu esa, o‘z navbatida, konlami ochiq usulda qazib olish doirasini yanada kengaytirishga imkon yaratmoqda.2. Berilgan qiymatlar. 3
4. Karyer parametrlarini hisoblash. 6
Karyerning vertikal qirqimda (a) va planda (b) ko‘rinishi: 1 - karyerning oxirgi chegarasi; 2 - karyerning ishchi bortining qiyalik tekisligi; 3 - qazish pog‘onasi; 4 - ishchi qoplama jins pog‘onalari; 5 - ishlamaydigan qoplama jins pog‘onalari; 6 – muhofaza bermalari; 7 - transport bermasi; 8 - ishchi maydoncha; 9 – karyer tubi; 10 - foydali qazilma; p.-karyer ishlamaydigan bortining qiyalik burchagi; Po - karyer ishchi bortining qiyalik burchagi; H —karyerning joriy chuqurligi; H_mch - karyerning oxirgi chuqurligi. 8
5. Karyerning xizmat qilish muddati. 8
6. Asosiy ishlab chiqarish jarayonlarini amalga oshirishning qiyinchilik ko’rsatkichlarini aniqlash: 9
7. Tog’ jinsini qazib olishga tayyorlash: 11
9. Avtomobil transportining ish unumdorligini hisoblash 18
10. Qoplovchi tog’ jinslaridan ag’darma hosil qilish. 24