`
221
«Zamonaviy dunyoda innovatsion tadqiqotlar: Nazariya
va amaliyot» nomli ilmiy, masofaviy, onlayn konferensiya
NEFTNI QAZIB OLISH USULLARI
1
Mahmudov Salohiddin Sobitxon o'g'li,
2
Ergashev Muxammadjon Ma'rufjon o‘g‘li
Namangan muhandislik-qurish institute.
https://doi.org/10.5281/zenodo.7465995
Annotatsiya:
Ushbu maqolada neft va uning tarkibi hamda neftning qazib olish
usullari haqida ma'lumotlar berilgan.
Kalit so'zlar:
Neft,qoramoy,neft sanoati,mazut,bezin,naften
kislotalar, asfalt-
smola moddalar, merkaptanlar,
vodorod sulfid, tiofen va tiofanlar, disulfidlar,
piridin, piperidin neft tarkibidagi oltingugurt .
Neft (turkcha neft, fors, neft), qoramoy —
suyuq yonuvchi qazilma boylik,
organik birikmalarning , asosan, uglevodorodlarning murakkab aralashmasidan
iborat modda. Yer yuzasidan, asosan, 1,2—2,0 km chuqurlikdagi yer osti
gumbazlarining gʻovak yoki seryoriq togʻ jinslari (qum, qumtosh, ohaktoshlar)da
joylashgan.
Chiqarilayotgan neft, asosan, burgʻilangan quduqlardan olinadi.Neft
va gaz
sanoati dunyodagi eng yirik sanoatlardan biridir. Tasavvur qilish
qiyin zamonaviy dunyo eng muhim energiya manbalaridan birdir. Neft va gaz
sanoati bugungi kunda
eng daromadli hisoblanadi, neft va tabiiy gazga talab
kundan-kunga ortib bormoqda. Neft sanoati bugungi kunda eng daromadli
biznesga aylandi. Tayyor neft mahsulotlarining tannarxi neftning o'zi
tannarxidan 10 baravar ko'p. Ko'mir qazib olish sanoatiga nisbatan neft va gaz
sanoatining bir qator afzalliklari mavjud:
Neftni tayyor neft mahsulotiga qayta ishlash qulayligi;
Neft va gaz ishlab chiqarish tannarxi ko'mir qazib
olishdan ancha past;
Ko'mirga nisbatan neftning ekologik xavfsizligini oshirish;
Neftning yonish tezligi ko'mirning yonish tezligidan bir necha baravar yuqori;
Neft mahsulotlarini sotishdan maksimal foyda olish imkoniyati.
Aynan shu afzalliklar o'tgan asrda "xom" neftni minimal xarajat bilan olishga
qodir bo'lgan zamonaviy texnologiyalar paydo bo'lganida,
neft va gaz
sanoatining ulkan o'sishiga sabab bo'ldi. Bugungi kunda neft va gaz sanoati shu
qadar o'sdiki, u faqat moddiy ishlab chiqarishga e'tibor qaratishni to'xtatdi.
Dunyodagi har uchinchi xonadonning shaxsiy avtomobili bor, u har kuni neft va
gaz sanoatidan olinadigan mahsulotlarning bir qismini iste'mol qiladi. Neftning
siyosatdagi o‘rni ham katta. Qo'shni mamlakatlarga neft yetkazib berishni
tartibga solish, aslida, yangi davlatlar bilan muloqotda muhim dalildir.
Neftni qazib olish usullari 3 xil boladi:
‘’Fantaniy’’ usul unda neft plastik energy orqali yertubidan kotarib olinadi
