131
Birinchi sxema asosida
qurilgan protsessorlar
matritsali
va
vektorli
protsessorlar deb ataladi. Bunday protsessorlar asosida qurilgan kompyuterlar esa
matritsali kompyuterlar
deb ataladi.
Matritsali
protsessor
(Array processor)
deganda – bir vaqtda ko‘p sonli
ma’lumotlar, ya’ni matritsaning
elementlari ustida, bir-xil ketma-ketlikdan iborat
buyruqlarni, ya’ni bir hil amalni bajaradigan ko‘p sonli protsessorlar tushuniladi.
Ushbu g‘oya asosida qurilgan dastlabki kompyuter, 1972 yili AQSHning Illinoys
universitetida qurilgan ILLIAC IV kompyuteri hisoblanadi.
Rejaga asosan bu kompyuter protsessori, har birida 8x8 o‘lchamdagi matritsa
shaklida joylashtirilgan 64-tadan protsessori bo‘lgan 4-ta kvadrantdan iborat bo‘lishi
kerak edi. Jami 64x4 = 256-ta protsessor (3.24-rasm).
3.24-rasm. ILLIAC IV kompyuterining matritsali protsessori.
Har bir kvadrant alohida boshqarish blokiga ega bo‘lib, bu bloklar kvadrant
tarkibidagi protsessorlarga bir xil buyruqlarni jo‘natib turgan.
Kvadrant tarkibiga
kirgan protsessorlarning har biri o‘ziga tegishli bo‘lgan xotiradan olingan
ma’lumotlardan foydalangan. Bunday kvadrant yordamida bir sekundda suriluvchi
nuqtali sonlar ustida 50 mln. amal bajrishga erishilgan. To‘rtta kvadrant bilan esa,
sekundiga 1 mlrd. amal bajarish ko‘zda tutilgan. Biroq tarkibida to‘rtta kvadrantdan
iborat bo‘lgan, jami 256-ta protsessorli matritsali protsessorni, ya’ni ko‘p yadroli
protsessorni qurish anchagina mablag‘
talab qilganligi sababli, ILLIAC IV
132
kompyuteri protsessorining 64-ta protsessordan iborat bo‘lgan –
bitta kvadrantli
varianti ishlab chiqilgan halos (3.24-rasm).
Fon-neyman arxitekturasidan anchagina farq qiladigan ushbu arxitektura, Flin
klassifikatsiyasiga asosan
SIMD
(Single Instruction-stream Multiple Data-stream)
ko‘p ma’lumotlar oqimiga ega bitta buyruqlar oqimi arxitekturasi deb ataladi (rus
tilida - odin potok komand s neskolьkimi potokami dannыx).
Ko‘p protsessorli kompyuter hisoblangan vektor protsessorli
