141
JB / JNAE, JBE / JNA, JP / JPE , JNP / JPO, JO, JNO, JS, JNS, JG / JNLE,
JGE / JNL, JA / JNBE, JAE / JNB.
6.
CPU nazorat buyruqlari: CLC, CMC, STC, CDL, STD, CLI, HLT WAIT,
ESC, LOCK.
XXIII. OPERATSION TIZIM SATHLARI
Operatsion tizim - kompyuter resurslarini
boshqarish va foydalanuvchi
bilan ishlashni tashkil qilish uchun mo'ljallangan bir-biriga bog'liq
dasturlar
majmui.
Odatda hisoblash tizimining
mantiqiy tuzilishida, operatsion tizim bir
tomondan mikromimariyani, mashinaning tilini va ehtimol ularning (o'rnatilgan)
dasturiy ta'minotini (haydovchilarni) va boshqa tomondan dastur dasturlarini o'z
ichiga oladi.
Dasturiy ta'minot ishlab chiquvchilari operatsion
tizimi minimal zarur
funktsiyalar to'plamini ta'minlaydigan (ilovalar uchun dasturiy interfeysi)
qurilmalarni ishga tushirish va ulardan foydalanish tafsilotlarini
qisqartirishga
imkon beradi.
Ko'pgina hisoblash tizimlarida operatsion
tizim tizim dasturlarining
asosiy, eng muhim (va ba'zan bir qismi) qismidir. 1990-yillardan beri eng keng
tarqalgan operatsion tizimlar Windows, UNIX va UNIX kabi tizimlardan iborat.
Operatsion tizim - kompyuter resurslarini boshqarish va foydalanuvchi
bilan ishlashni tashkil qilish uchun mo'ljallangan bir-biriga bog'liq dasturlar
majmui.
Odatda hisoblash tizimining mantiqiy tuzilishida, operatsion tizim bir
tomondan mikromimariyani, mashinaning tilini va ehtimol ularning (o'rnatilgan)
dasturiy ta'minotini (haydovchilarni) va boshqa tomondan dastur dasturlarini o'z
ichiga oladi.
Dasturiy ta'minot ishlab chiquvchilari operatsion tizimi minimal
zarur funktsiyalar to'plamini ta'minlaydigan (ilovalar uchun dasturiy interfeysi)
142
qurilmalarni ishga tushirish va ulardan foydalanish tafsilotlarini qisqartirishga
imkon beradi.
Ko'pgina hisoblash tizimlarida operatsion tizim tizim dasturlarining
asosiy, eng muhim (va ba'zan bir qismi) qismidir. 1990-yillardan beri eng keng
tarqalgan operatsion tizimlar Windows, UNIX va UNIX kabi tizimlardan iborat.
Tarixi.
1-avlod universal kompyuterlar (1940-yillar oxiri) kelishi bilan
ishlab chiqila boshlangan kommunal dasturlari (yuk va monitorlar), shuningdek,
tez-tez ishlatib turadigan subroutines kutubxonalari
operatsion tizimlarning
dastlabki hisoblanishi kerak. Foydala- rilar operator bilan jismoniy
manipulyatsiya- larini minimallashtirdi va kutubxonalar
bir xil amallarni bir
necha dasturlashni oldini olish imkonini berdi (kirish-chiqish operatsiyalarini
bajarish, matematik funktsiyalarni hisoblash va boshqalar).
1950-1960-yillarda OS funktsiyalarini aniqlaydigan asosiy g'oyalar
shakllandi va amalga oshirildi: ommaviy rejim, vaqt almashish va ko'p vazifalar,
vakolatlarni ajratish, real vaqt o'lchovlari, fayl tuzilmalari va fayl tizimlari.
