|
Niyazova n. A, Ximmataliyev
|
| bet | 2/78 | | Sana | 16.02.2024 | | Hajmi | 2,91 Mb. | | #157845 |
Bog'liq DZwWQ1RQ5RjXoFIzijQp7faOQzd17hCLJY0v7gEQTaqrizchilar: S.J. Turayev – TATU Qarshi filiali “Dasturiy
injiniring” kafedrasi dotsenti,
p.f.f.d. (PhD)
I. Isomiddinov – NamMQI “Texnik tizimlarda
AT” kafedrasi mudiri (PhD)
Kirish
Axborot, kompyuter va telekommunikatsiya texnologiyalarining rivojlanishi zamonaviy inson va umuman insoniyat hayotida, ularning global miqyosda qo'llanishida sezilarli o'zgarishlarga olib keldi, bu esa ular qo'llanmaydigan faoliyat sohasini topishni qiyinlashtiradi. Ilmiy va texnik yangiliklar, izlanishlar, kashfiyotlar va yutuqlarning aksariyati bir darajaga yoki boshqasiga, ular AT ni joriy etishga asoslangan.
Axborot texnologiyalarini joriy etish darajasi nafaqat mudofaa sanoati, yuqori texnologiyali tarmoqlar va AT-kompaniyalar, balki banklar va qurilish kompaniyalari, tog'-kon va savdo kompaniyalari rivojlanishi va raqobatdoshligini belgilaydi.
Kundalik hayotda biz muntazam ravishda ommaviy axborot vositalaridan, aloqa va kompyuterlardan boshqariladigan aqlli uylarda yashashgacha AT dan foydalanamiz. Axborot texnologiyalarining rivojlanishi ma'lumotlarga, tovarlarga, xizmatlarga, ta'limga va ish qidirishga kirishni sezilarli darajada soddalashtirdi va kengaytirdi, bu ayniqsa nogiron odamlar uchun muhimdir.
Axborot bazasi mavjud bo'lmasdan va uni o'rganmasdan, uni tahlil asosida boshqaruv qarorlariga o'zgartirilmasdan samarali boshqarish mumkin emas. AT nafaqat boshqaruv qarorini qabul qilish bosqichida, boshqaruv ob'ekti va sub'ekti o'rtasidagi aloqani ta'minlash uchungina emas, balki boshqaruv qarorlarining amalga oshirilishini, aniq vaziyatlarning talablariga muvofiq maqsadlar, vazifalar va boshqaruv usullarini tezkor ravishda sozlashni nazorat qilish uchun ham qo'llaniladi. Bir tomondan, axborot texnologiyalaridan foydalanish va rivojlantirish qurilish kompaniyalari boshqaruvning sifatini yaxshilaydi va boshqaruvni axborot shaffofligini ta'minlaydi, natijada faoliyatning ustuvor yo'nalishlariga muvofiq barcha turdagi resurslardan samarali foydalanish, ishonchni va shu sababli fuqarolarning davlatga bo'lgan sadoqatini oshiradi. Boshqa tomondan, AT ning rivojlanishi kompyuter jinoyatlarining paydo bo'lishiga, axborot urushlari ko'lamining o'sishiga, ommaviy ongni global manipulyatsiyasiga va hokazolarga olib keldi. Ommaviy ongni boshqarish va axborot urushlarini olib borish
texnologiyalari reklama bilan biroz o'xshashdir: u erda ustuvorliklarning yangi tizimi shakllanmoqda va u erda, maqsadlar o'zgartiriladi, ma'lumotlar sharhlanadi va amaldagi tomon foydasiga taqdim etiladi. Ushbu usullar sizga aholida sodir bo'layotgan voqealarni baholashni o'zgartirishga, maxsus tanlangan va tizimlashtirilgan ma'lumotlarni tarqatish orqali jamoatchilik fikrini shakllantirishga imkon beradi.
Axborot texnologiyalarining rivojlanishining salbiy oqibatlariga qarshi kurashish huquqni muhofaza qilish organlarining muhim vazifasi bo'lib, amalga oshirilayotgan jarayonlar va hodisalarni mustaqil ravishda tahlil qilish, qo'yilgan maqsadlar va baholarga qaramasdan, rivojlantirish kerak bo'lgan har bir kishining muhim qobiliyatidir.
O’quv qollanma qurilishda axborot texnologiyalarining nazariy va amaliy masalalarini o'rganishga bag'ishlangan, hamda, "Qurilish sohasi" mutaxassisligi bo'yicha tahsil oladigan talabalar uchun mo'ljallangan.
Birinchi bobda "Qurilishda axborot texnologiyalarining umumiy asoslari” mavzusida qurilishda axborot tеxnologiyalarining tasnifi, axborot kompyutеr tеxnologiyalarini tadbiq qilishning tеxnik vositalari, zamonaviy kompyutеrlarning dasturiy ta`minoti masalalari muhokama qilinadi.
Ikkinchi bob "Axborotga ishlov bеrish tеxnologiyalari" bo’lib, unda Microsoft Office ning amaliy dasturlari alohida e'tibor beriladi: matn va jadval protsessorlari, ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari, grafik muharrirlari.
Uchinchi bobda "Kompyuter tarmoqlari" tamoyillari berilgan. Mahalliy va global kompyuter tarmoqlarini qurish, tarmoq topologiyasi, global Internet, uning tarixi va asosiy xizmatlari, axborot xavfsizligi va axborotlarni himoyalash usullari tasnifi ko'rib chiqiladi.
To'rtinchi bob “Mutaxassislikka ixtisoslashgan tizimlar” deb nomlangan bo’lib avvalgilariga qaraganda amaliyroq. Mutaxassisliklarga ixtisoslashgan tizimlar va dasturlar, nashriyot tizimlari (MS Publisher va boshq.), ixtisoslik bo’yicha maxsus dasturiy vositalar (MathLab, MathCad dasturlari) dasturlari imkoniyatlari o'rganiladi.
"Axborot tizimlari" beshinchi bobda qurilishda axborot tizimlari, ularning mohiyati, qo’llanilishi va vazifalari, axborot tizimlarining tuzilishi va tasnifi, qurilishda avtomatlashtirilgan axborot tizimlarini loyixalash va qurish usullari ko'rib chiqiladi.
Albatta, ushbu nashrda qurilishda axborot texnologiyalari barcha yondashuvlari, usullari va texnologiyalari qamrab olinmagan, ammo unda amaliy ishlar va turli sohalarda keyingi tadqiqotlar uchun zarur bo'lgan bilim, ko'nikmalarni olishga yordam beradigan yetarli minimal miqdor mavjud.
|
| |
