|
Nukus konchilik instituti ekologiya fakulteti ekologiya fanidan salayev ulug’bek ning mustaqil ishi
|
| Sana | 17.02.2024 | | Hajmi | 2,15 Mb. | | #158055 |
Bog'liq Havo muhitining gigiyenik (2) NUKUS KONCHILIK INSTITUTI EKOLOGIYA FAKULTETI EKOLOGIYA FANIDAN SALAYEV ULUG’BEK NING MUSTAQIL ISHI
Mavzu: Havo muhitining gigiyenik xarakteristikasi
Reja:
Atmosfera havosining inson hayoti bilan bogʻliqligi
01
Atmosfera havosining kimyoviy tarkibi
02
03
Muhitning zararlanishi
04
Ozon qatlamining yemrilishi
01
Atmosfera havosining inson hayoti bilan bogʻliqligi
Atmosfera havosi — yer sharini oʻrab olgan bir necha xil gazlardan iborat havo qatlami, tirik mavjudot hamda boshqa tabiat boyliklarining mutanosibligini taʼminlovchi manba. Atmosfera havosi insoniyat, qolaversa barcha tirik mavjudotlarga hayot baxsh etadi. Shuning uchun ham u, oʻzining xususiyati bilan boshqa tabiat ob’yektlaridan ajralib turadi. Atmosfera havosi tarkibida bir qancha gazlar mavjud boʻlib, ularning asosini azot (78,1 %), kislorod (20,9 %), argon (0,9 %), karbonat angidrid (0,03 %), neon, geliy, metan, kripton, vodorod va boshqa gazlar tashkil etadi.
Shaharlar va sanoat hududlarida havoning ifloslanishi aholi salomatligiga jiddiy xavf solayotgani, xususan, nafas yoʻllari, turli allergik, saraton, yurak, qon-bosimi bilan bogʻliq kasalliklarni avj olishi misolida ham yaqqol koʻrish mumkin.
Jahon sogʻliqni saqlash tashkilotining hisob-kitoblariga koʻra, Oʻzbekistonda havoning ifloslanishidan kelib chiqadigan yillik oʻlim darajasi har 100 ming aholi soniga 81,1 tani tashkil qiladi.
02
Atmosfera havosining kimyoviy tarkibi
Odam organizmi havoli muhitga bevosita tegib turgani uchun unga faqat tarkibi emas, balki meteorologik om illar ham ta’sir etadi. Atmosferaning fizikaviy holatini sifatlab beradigan omillarga havo harorati, namligi va
harakati, atmosfera bosimi, atmosferaga kirib boradigan quyosh radiatsiyasi va boshqalar kiradi.
Atmosfera havosining kimyoviy tarkibi
Misol uchun, Singapur koʻchalarida avtotransport vositalari oqimini boshqaradigan aqlli trafik boshqaruv tizimi (Electronic Road Pricing — ERP) joriy etilgan. Mazkur tizim eng tigʻiz vaqtda shahardagi serqatnov yoʻllarni boshqaradi, yaʼni kunning muayyan pik vaqtida transport vositalaridan toʻlov undiriladi. Bundan maqsad pul topish emas, avtomobil haydovchilari, piyodalarga qulaylik yaratish, avtotransport vositalari qatnovini tartibga solishdir.
Atmosfera havosi
03
Muhitning zararlanishi
add you text here add you text here add you text here add you text here add you text here add you text here add you text here add you text here add you text here add
Havo muhitining tarkibi
Inson hayoti uning atrofini o`rab turgan havo muhitida o`tadi. Umuman havo muhiti organizmda kuzatiladigan fiziologik jarayonlarning mе'yorda kеchishini ta'minlaydi. Ba'zi bir vaqtlarda havo tarkibining ifloslanishi natijasida fiziologik jarayonlarda o`zgarishlar qayd qilinadi, buning natijasida a'zolarda patologik alomatlar sodir bo`lishi mumkin.
Atmosferaning eng pastki - zich, yerga tutashib turgan qavatining fizikaviy xossalari va kimyoviy taikibi doimiyligi bilan ajralib turadi. Hozirgi kunda aviatsiya taraqqiyoti hamda koinotni zabt etish tufayli atmosferaning yuqori qismlarini ham o'rganishga qiziqish tobora ortib bormoqda.Atmosferani taxminan 3 qismga bo'lish mumkin:
Add title here
Atmosfera havosi
Sanoat miqyosida ko'plab zaharli gazlarning chiqarilishi natijasida insoniyatga va atrof-muhitga juda katta zarar va salbiy oqibatlar olib kelmoqada
Birinchi navbatda havo va atrof muhitimizni musaffo saqlash uchun har bir inson kislorod manbayiz bo'lgan daraxt ekishimiz lozim
Atmosfera havosida uning tarkibiy qismiga kirmaydigan gazlar, jumladan uglevod, uglevodorod kislota, vodorod sulfid, sulfid gazi, fenol, xlor, ftor birikmalari bo'lib, ular atmosferaga korxonalaming chiqindilari tariqasida tarqaladi.
Havoning ifloslanishi
04
Ozon qatlamining yemrilishi
Ozon qatlami
Ozon (qadimgi yunoncha: ὄζω — „hid tarqatuvchi“), O3 — kislorodning allotropik shakli. Ozon molekulasida 3 ta kislorod atomi bor. Ozonni ilk bor 1785-yilda gollandiyalik fizik Martin van Marum havo orqali elektr uchqunlari oʻtkazilganda oʻziga xos hid paydo boʻlishi va oksidlovchi xossaga ega boʻlishligini topgan. Ozonning xossalari kislorodnikidan keskin farq qiladi. Koʻk tusli va odatdagi sharoitda portlovchi gaz. Qaynash temperaturasi — 111,8°C, suyuqlanish temperaturasi — 192,4°C.
E'tiboringiz uchun tashakkur !!!
|
| |
