• Ushbu jarayon quyidagi bosqichlar orqali ifodalanishi mumkin.
  • Ushbu jarayon quyidagi bosqichlar orqali ifodalanishi mumkin




    Download 13,98 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet239/322
    Sana02.07.2024
    Hajmi13,98 Mb.
    #266404
    1   ...   235   236   237   238   239   240   241   242   ...   322
    Bog'liq
    13.Axborot xavfsizligi OA

    Ushbu jarayon quyidagi bosqichlar orqali ifodalanishi mumkin.
    1. Buyurtmachi Web-server orqali maxsulot yoki xizmatni tanlaydi va mos buyurtmani 
    rasmiylashtiradi.
    2. Buyurtma magazinning buyurtmalar ma’lumotlari bankiga kiritiladi.
    3.Buyurtma berilgan maxsulot yoki xizmatni olish mumkinligini ma’lumotlarning 
    markaziy bazasi orqali tekshiriladi.
    4. Agar mahsulotning olinishi mumkin bo‘lmasa, buyurmachi u to‘g‘rida 
    ogohlantiriladi va mahsulot yoki xizmatga ega bo‘lish jarayoni to‘xtatiladi. 
    Mahsulotga so‘rov boshqa skladga (buyurtmachi roziligida) yo‘naltirilishi mumkin. 
    Agar maxsulot yoki xizmat mavjud bo‘lsa buyurtmachi to‘lovni tasdiqlaydi va 
    buyurtma mos ma’lumotlar bazasiga kiritiladi. Elektron magazin mijozga buyurtma 
    tasdig‘ini 
    yuboradi. 
    Ko‘pgina 
    xollarda 
    (ayniqsa 
    endigina 
    ish 
    boshlagan 
    kompaniyalarda) buyurtmalar, tavarlarning borligini tekshirish va h. uchun yagona 
    ma’lumotlar bazasi mavjud.
    5. Mijoz onlayn rejimida buyurtma xaqini to‘laydi. 
    6. Tovar buyurtmachiga yetqaziladi. Elektron tijorat bilan shug‘ullanadigan 
    kompaniyalar yuqorida keltirilgan bosqichlarda duch keladigan tahdidlar quyidagilar: 
    - elektron magazin Web-saytining sahifasini lmashtirib quyish. Bu tahdidni amalga 
    oshirishning asosiy usuli-foydalanuvchi so‘rovini boshqa serverga yo‘llash.
    Bu tahdid oltincha bosqichda buyurtmachi kredit kartochkasining nomerini kiritganda 
    kuchayadi;
    -yolg‘on buyurtmalar berish va elektron magazin xodimlari tomonidan firibgarlik 
    qilish. Hozirda ichki-tashqi tahdidlar munosabati 60-40ni tashkil etadi; 
    -elektron tijorat tizimida uzatiladigan ma’lumotlarni ushlab qolish. Buyurtmachining 
    kredit kartasi xususidagi axborotni ushlab qolish o‘zgacha xavf- xatarni tug‘diradi; 
    -kompaniyaning ichki tarmog‘iga kirish va elektron magazin komponentlarini 
    obro‘sizlantirish;
    -xizmat qilishdan voz kechish (denial of service) xujumini amalga oshirish va elektron 
    tijorat ishlashini yoki uning uzelini buzish.
    Ushbu tahdidlar natijasida kompaniya-elektron bitim provayderi-mijozlar ishonchini 
    yo‘qotadi, moddiy zarar ko‘radi. Ba’zi xollarda bu kompaniyalarga kredit kartochka 
    nomeri fosh qilingani uchun davo qo‘zg‘atilishi mumkin. Xizmat qilishdan voz 


    kechish xujumi natijasida elektron magazinning ishlashi buzilishi mumkin, uning ishga 
    layoqatligini tiklashga inson, vaqt va material resurslari talab etiladi. Internetda 
    axborot xavfsizligini ta’minlash va muhofaza qilish Elektron tijoratni olib borish 
    uchun axborot xavfsizligini o‘z vaqtida shakllantirish murakkabligi kompyuter tizim 
    va tarmoqlari axborot xavfsizligini ta’minlash muammolarining o‘zaro tartibot va 
    xalqaro xarakterda ekanligiga asoslanadi. Bunday tizimning qurilishida talab 
    qilinadigan axborot xavfsizligining kafolat darajasi, kompyuter tizim va 
    tarmoqlarining texnologik axborot himoyasi, axborot himoyasida ishlatiladigan texnik 
    vositalar va usullarning asoslanganligi, elektron tijorat xavfsizligini ta’minlashning 
    qonunchiligi va meyori sohasida o‘zaro bog‘langan masalalar majmuasi 
    vujudgakeladi. 

    Download 13,98 Mb.
    1   ...   235   236   237   238   239   240   241   242   ...   322




    Download 13,98 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Ushbu jarayon quyidagi bosqichlar orqali ifodalanishi mumkin

    Download 13,98 Mb.
    Pdf ko'rish