K aryerlarda asosan SBSH va SBR stanoklari keng qo ’llaniladi, bu stanoklar
bilan karyerlarda m os ravishda 65 va 26% burg’ulash ishlari am alga oshiriladi.
Yaqin yillarda sharoshkali burg’ulash eng om m abop bo ’lib qoladi.
B archa bu rg ’ulash stanoklari turlari uchun burg’ulash
ishlarining ketma-
ketligi
b u r g ’ulash texnologiyasi bilan aniqlanadi. Portlatiladigan blokni
burg’ulashda quyidagi ishlar am alga oshiriladi: burg’ulash stanogini burg’ulash
joyiga o ’m atish, bu rg ’ulash, skvajinaning chuqurlashishi bilan burg’ulash
stanogini uzunligini oshirish, burg’ulash tarkibini yechish, yedirilgan burg’ulash
asbobini alm ashtirish, stanokni keyingi burg’ulash joyiga k o ’chirish.
Skvajinalam ing burg’ulashning
texnologik tezligi - bu, burg’ulashning so f
vaqtidagi bu rg ’ulash hajmi. Bu k o ’rsatkich tog’ jinslarining burg’ulanishi,
burg’ulash uskunasining turi va tuzilishiga va burg’ulash rejimiga bog’liq.
Oxirgi k o ’rsatkich beriladigan ta ’sirlar kattaligi, zarblar soni, burg’ulash
asbobining aylanish soni va burg’ulash chiqindisini chiqarish unumdorligini
k o ’rsatadi. Наг bir burg’ulash turi burg’ulash rejimi bilan k o ’rsatiladi.
Skvajinalarni
SBR burg’ulash
stanoklari
bilan burg’ulashda qattiq
aralashmali kesuvchi koronkalardan foydalaniladi.
П„£ 4 ko’rsatkichli zich
qatlam sim on to g ’ jinslarida qattiq aralashm ali, qiya joylashgan tog’ jinsini
kesuvchi kesgichlarga ega kesuvchilardan foydalaniladi. Undan qattiq to g ’
jinslarida (
TIt = 6 ) uzilgan ko’rinishdagi qattiq aralashm a ulangan kesgichlardan
foydalaniladi.
B u
kesgichlar
bilan
qattiq
tog’
jinslarini
burg’ulash
kesgichlam ing to g ’ jinsi bilan aloqasi maydoni kam aytirilish
orqali amalga
oshiriladi. Bunday kesgichlam ing kam chiligi bir martalik foydalanilishidadir.
Alm ashinuvchi kesgichlarga ega koronkalar bu kam chilikdan holi. Bunday
kesgichlar sanoatda tayyorlanadi va ulami alm ashtirish oson. Almashuvchi
kesgichlam ing tu rg ’unligi 2-3ming m skvajinani tashkil qiladi. Burg’ulash
vaqtida asbob bir o ’q atrofida aylanadi va bir vaqtning o ’zida muayyan ta ’sir
kuchi bilan zaboyga y o ’naltiriladi. B urg’ulash chiqindilari shneklar yordamida
chiqariladi.
52
SBR turdagi stanoklar to g ’ jinsini maydalashning
unumdorligi oshishida
koronkalaming katta aylanish tezligi va sonida erishiladi. Lekin qattiq tog’
jinslarida ko ’p sonli aylanishlar koronkalaming qizishiga va ishdan chiqishiga
olib keladi. Shu sababli qattiq tog’ jinslarida aylanish soni 80-120
мин 1
oralig’ida b o ’lishi kerak.
I76 k o ’rsatkichining 1 dan 5 gacha oshishida asbobga
bo ’lgan ta’sir 1 sm koronka diametri uchun 0.4-0.5 dan 4-5 kN gacha oshishi
mumkin. Aylanm a burg’ulashli kesuvchi koronkali stanoklar tuzilishi bo’yicha
oddiy, tez harakatlanadigan, uncha katta bo’lmagan og’irlikka ega. Asosan SBR-
125 va SBR-160 stanoklari ko’p qo’llaniladi (2.1.-jadval.). SBR-125 stanogini
(2.3-rasm.)
n t < 4 k o ’rsatkichli tog’ jinslarida foydalanish m a’qul.
Almashinuv
davrida stanokning burg’ulash vaqti almashinuvning 35-40% vaqtini tashkil
qiladi.
П6 = 2 ^ 4 gacha b o ’lgan tog’ jinslarida almashinuv unumdorligi 130 m v a
undan yuqorini tashkil qiladi. SBR-160 (2.4-rasm.)
n 6 z 6 ko’rsatkichga ega
tog’ jinslarida q o ’llaniladi. Almashinuv davrida stanokning burg’ulash vaqti
almashinuvning 50-55% vaqtini tashkil qiladi. //,= 3 - 5 gacha bo’lgan tog’
jinslarida almashinuv unumdorligi 120 m va undan yuqorini (qiyalik bo’yicha
bu k o ’rsatkich 150 m va undan yuqorigacha etadi) tashkil qiladi.
