O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
QARSHI MUHANDISLIK-IQTISODIYOT INSTITUTI
Ro‘yxatga olindi:
№ ________________
2022 yil “___” ____
“TASDIQLAYMAN”
QarMII rektori
___________O.Sh.Bazarov
2022 yil “___” _______
GAZLARNI KIMYOVIY QAYTA ISHLASH TEXNOLOGIYASI VA
JIHOZLARI
FAN DASTURI
Bilim sohasi:
300 000 -
Ishlab chiqarish-texnik soha
Ta’lim sohasi:
320 000 - Ishlab chiqarish texnologiyalari
Ta’lim yo‘nalishi: 5320300 - Texnologik mashinalar va jihozlar
(neft-gaz sanoati mashina va jihozlari)
Qarshi – 2022
2
Fan (modul) kodi
GKQITJ3606
O‘quv yili
2022-2023
Semestr
5
ECTSkrediti
6
Fan (modul) turi
tanlov
Ta’lim tili
O‘zbek/Rus
Haftalik dars
soati
6
1.
Fanning
Nomi
Auditoriya
mashg‘ulotlari
(soat)
Mustaqil
ta’lim (soat)
Jami yuklama
(soat)
Gazlarni
kimyoviy
qayta ishlash
texnologiyasi
va jihozlari
90
90
180
2.
Fanning mazmuni
2.1. O‘quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o‘rni
Gaz kimyo sanoati tarmog‘ida boshqaruv samaradorligini oshirish va
tizimni takomillashtirishga qaratilgan chora-tadbirlar ahamiyati “Gazlarni
kimyoviy qayta ishlash texnologiyasi va jihizlari” fanining keng
qo‘llanilishini talab qiladi. Shuning uchun Oliy ta’lim Davlat standartida
“Ishlab chiqarish texnologiyalari” ta’lim sohasida “Gazlarni kimyoviy
qayta ishlash texnologiyasi va jihizlari” ixtisoslik faniga keng o‘rin
ajratilgan. “Gazlarnini kimyoviy qayta ishlash texnologiyasi va jihizlari”
fani dasturi tabiiy gaz va uning komponentlari tarkibi, ularni birlamchi
qayta ishlash jarayonlari asosida gaz kimyoviy
sintezi xomashyolari
jumladan olefinlar, metanol, atsetilen, uglerod oksidi va sintez-gazni olish
texnologiyalar hamda ulardan turli xil kerakli mahsulotlarni ishlab
chiqarish texnologiyalari va uskunalari to‘g‘risida umumiy tushunchalar,
ularning nazariy va amaliy tadbiqlarini o‘z ichiga olgan bo‘limlardan
tashkil topgan.
“Gazlarni kimyoviy qayta ishlash texnologiyasi va jihizlari” fani
tanlov fanlar turkumiga kiradi va “Texnologik mashinalar va jihozlar (neft
va gaz sanoati)” ta’lim yo‘nalishida o‘qitiladi. Mazkur fan boshqa
ixtisoslik fanlarining nazariy va uslubiy asosini tashkil qilib, o‘z rivojida
aniq yо‘nalishdagi ixtisoslik fanlar uchun zamin bо‘lib xizmat qiladi.
2.2. O‘quv fanining maqsadi va vazifasi
Fanni o‘qitishdan maqsad – talabalarga tabiiy
gazni tashkil etuvchi
komponentlarining umumiy xarakteristikasi, ularni birlamchi qayta
ishlash asosida gaz kimyo sanoati uchun xomashyo manbaini olish
jarayonlari va uskunalari to‘g‘risada nazariy bilim berish; gazni birlamchi
va kimyoviy qayta ishlash texnologiyasida asosiy parametrlarni jarayonga
ta’sirini o‘rganish; tabiiy gazni qayta ishlash
asosida gaz kimyo sanoati
3
xomashyo manbalarini olish va gazkimyoviy sintez texnologiyalarini
hozirgi zamon texnika yutuqlari asosida loyihalash; ekologik jihatdan
toza, mehnat va moddiy jihatdan tejamkor hamda iqtisodiy samarali
texnologiyalar kabi bilimlarni o‘rgatish hamda
ularni amaliyotda tadbiq
etish ko‘nikmasini hosil qilishdan iborat.
Fanning vazifalari – tabiiy gazni ajratish, tozalash, quritish usullari,
oltingugurt olish, fraksiyalarga ajiratish,
geliy olish, olifen olish, metanol
olish, atsetilen olish hamda gazkimyoviy sintez xomashyolarini
tayyorolash va qayta ishlash jarayonlari, texnologiyalari va jihozlari
haqida ma’lumotlar berish.
Ushbu maqsadga erishish uchun fan
talabalarni nazariy bilimlar,
amaliy ko‘nikmalar, kimyoviy jarayonlariga texnologik jihatdan
yondoshuv hamda ilmiy dunyoqarashini shakllantirish vazifalarini
bajaradi.
Fan bo‘yicha talabalarning bilim, ko‘nikma va malakalariga
quyidagi talablar qo‘yiladi.
Talaba:
– Gaz kimyoviy chuqur qayta ishlash
texnologiyasi mahsulotlari,
sintez texnologiyasining xususiyatlari, gaz qayta ishlash asosida gaz
kimyo sanoati xomashyo manbalarini olish va gazni kimyoviy qayta
ishlash texnologiyasida qo‘llaniladigan asosiy kimyoviy jarayonlar,
texnologiyalar va jihozlar haqida
tasavvurga ega bo‘lishi;
– gazni kimyoviy qayta ishlash texnologiyasida jarayonlarni amalga
oshiriladigan asosiy reaksiyalarni va
natijada olinadigan oxirgi
mahsulotlarni,
gazni
kimyoviy
qayta
ishlash
asosida
sintez
texnologiyasining xususiyatlarini, gazni qayta ishlash va gazni kimyoviy
qayta ishlash texnologiyalarida qo‘llanladigan asosiy kimyoviy jarayonlar
va ularni rejalashtirish to‘g‘risida nazariy va amaliy bilimlarni
bilishi va
