|
Omir qawipsizligi
|
| bet | 4/7 | | Sana | 01.12.2023 | | Hajmi | 26,22 Kb. | | #109425 |
Bog'liq KIRISIW omir qawipsizligiQáwipler taksonomiyasi - qáwiplerdi tártip boyınsha jaylastırıw degen m a'noni ańlatadı. Mısalı, tábiyǵiy apat qáwpiniń taksonomiyasini dúziw:
a) geologik ózgerisler áqibetinde júzege keletuǵın qáwipler: jer silkinıwı, jer qulama qarsı, vulqan otilishi, togMaming jemiriliwi hám basqalar ;
b) gidrometerologik o :zgarish áqibetinde júzege keletuǵın qáwipler: samallar, jawınlar, tábiyiy órt, qurǵaqlıq, gúldirmama, shaqmaq shaǵıwı, burshaq jawıwı hám taǵı basqalar ;
d) epidemiologik, epizootik hám epifttotik qáwipler: (insanlar keselleniwi, záhárleniwi, ǵalabalıq ólim, qus, cho'chqa gripplari, qutirish, belok keselligi, sheksheklaming mayılıwı, fotosintez procesiniń aynıwı hám basqalar );
Qáwipler taksonomiyasini dúziw áyne insan iskerligi qawipsizligin támiyinlewde zárúrli ro'l o 'ynaydi. Qáwiplaming taksomaniyasini ziwdi, álbette, qáwiplaming tábiyaatın tereń úyreniw arqalıǵana ámelge asırıw múmkin. Ókiniw menen aytamız, házirge shekem qáwiplaming jetkiliklishe tolıq taksanomiyasi jaratılmaǵan. Bul bolsa hár qanday qáwiptiń aldın alıwdı támiyinlewdi shegaralap qo4 yadi. Sol sebepli ilimpazlar, tarawdıń qánigeleri aldına qáwiplaming taksonomiyasini jaratıw boyınsha ilimiy hám metodologik izertlewler aparıw maqset etip qoyılǵan.
Qáwipler nomenklaturasi. Nomenklatura - arnawlı bir belgi, ózgeshelikine kóre sistemaǵa salınǵan at hám sózler dizimi bolıp tabıladı. Mısalı, medicinada qoilaniladigan dári-dármanlar nomenklaturasi anaǵurlım anıq dúzilgen. Atap aytqanda, antibiotiklarga: tetratsiklin, ampitsilin, oksotsilin, biotsilin, trimol, sefozolin, sefamizin hám basqalar kiredi. Qáwipler nomenklaturasini dúziwde de áyne qáwiptiń qandayda bir belgisi, ózgesheligi, keltiretuǵın áqibeti yamasa basqa kórsetkishlerine kóre dúzilisi kerek. Házirgi kúnde qáwipler nomenklaturasi ulıwma halda alfavit boyınsha dúzilgen. Mısalı, ajal, jalın, alkagol, azap, vakuum, vulqan, hawlıǵıw, gaz, gerbinetsid, dinamikalıq zorıǵıw, jemiriliw, yom g'ir, órt, zorıǵıw, uwlı zat, jer silkiniw, pataslanıw, ishimlik, tınıshsızlanıw, kesellik, kúyiw, zaqım jew, ılaylılanıw, magnit maydanı, gúldirmama, meteoritlar, mikroorganizmlar, radiatsiya, reanimatsiya, rezonans, terbelis, tok urıw, toyib ketiw, úzilis, urıw, ultradawıs, hújim, xater, samal, shawqım, elektr tokı, elektr maydanı, ekzema, yaxlash, yadro zaryadı, yashur keselligi hám basqalar. Ulıwma, qáwiplaming nomenklaturasi hár bir obiekt, islep shıǵarıw procesi, sexlar, jumıs oi'inlari, texnologiyalıq processler, kásipler hám basqa iskerlik o'rm) hárre ushın tuzilsa maqsetke muwapıq boiardi. Qáwipler kvantifikatsiyasi. Kvantifikatsiya - quramalı túsinik, (bále, shıǵın, órt, nurlanıw, samal hám taǵı basqa ) laming sapasın, áqibetin anıqlawda sanlı xarakteristikalaming engiziliwi bolıp tabıladı. Ámelde kvantifikatsiyaning sanlı, ballı, dárejeli, tezleniwli (m/s, m/ saat ) hám basqa usılları qoilaniladi. Atap aytqanda, jer silkinıwınıń kvantifikatsiyasi - ballda yamasa magnitudada, samallar - m/s, jer qulama qarları - m/soat yamasa km/soatda, kúyiw, nurlanıw, buzılıwlar - dárejeli usılları qoilaniladi. Qáwiplami bahalawda bolsa «tavakkal» qoilaniladi. Táwekel - qáwiplerdi san tárepinen bahalaw bolıp tabıladı. Qáwiplami sanlı bahalawda ol yamasa bul ko'ngilsiz aqıbetler sanınıń m a'lum dáwir (shegara, waqıt, aymaq ) de b o iish i múmkin b o ig a n sanǵa qatnası bolıp tabıladı
|
| |
